Ednews rusiyalı tanınmış siyasətçi Sergey Stankeviçlə siyasi gündəm mövzuları əsasında yazılı müsahibəni təqdim edir.
- Qarabağda müvəqqəti yerləşdirilən Rusiya sülhməramlı hərbi kontingenti bölgəni tərk etməyə başlayıb.
Rusiya qoşunlarının çıxarılması bölgədə nələri dəyişdirə bilər?
- Rusiya sülhməramlı kontingenti 2020-ci ilin noyabrında Qarabağ bölgəsində fövqəladə halları nəzarət etmək üçün yerləşdirilib. Sonra Azərbaycan, Ermənistan və Rusiya başçıları birgə bəyanatda 5 il müddətinə sülhməramlı missiya barədə razılığa gəliblər. Rusiya Federasiyasının təxminən iki min hərbi qulluqçusu, BMT standartlarına görə "müşahidə missiyası"adlandırılan çərçivədə ciddi şəkildə hərəkət etdi. Bu cür missiyaların əsas şərti döyüş əməliyyatlarını dayandıran münaqişə tərəflərinin buna tam razılığıdır. Heç bir halda sülhməramlılar tərəflərdən birində müharibəyə girə bilməzlər. Cənubi Qafqazda yaranmış konkret vəziyyətdə isə milyonlarla insanın, hətta ayrı-ayrı dövlətlərin taleyini sual altına qoyacaq böyük regional müharibəyə gətirib çıxara bilərdi. Rusiya Federasiyasının sülhməramlı kontingenti iki əsas vəzifəsini yerinə yetirdi – münaqişənin diplomatik şəkildə başa çatması üçün əlverişli şərait yaratmaq və mümkünsə, dinc əhaliyə dəyən ziyanı məhdudlaşdırmaq.
Hazırda Azərbaycan və Ermənistan sülh və sərhəd haqqında müqavilənin imzalanmasına yaxındır, münasibətlərin geniş normallaşdırılması problemlərini həll edirlər. Belə hallarda film seriallarında deyildiyi kimi,"missiya yerinə yetirildi, evə getmək vaxtıdır". Rusiya sülhməramlı kontingentinin Azərbaycan ərazisindən çıxarılmasının etik cəhətdən qüsursuz şəraitdə başa çatması vacibdir. O cümlədən, təəssüf ki, borcunu yerinə yetirərkən ölən Rusiya Federasiyasının altı hərbçisini unutmayacağıq.
- Sülhməramlıların Qarabağdan çıxarılması Azərbaycan-Rusiya münasibətlərinə necə təsir edəcək?
- Azərbaycan-Rusiya münasibətləri indi yüksəlişdədir. Buna Azərbaycan və Ermənistan arasında Rusiya ilə bağlı uzun müttəfiqlik ənənəsi və müqavilə öhdəlikləri ilə bağlı ağrılı tarixi münaqişənin tükənməsi əsaslı şəkildə kömək edir. Əvvəlki şübhə buzunun əriməsini görürük. Paradoksal olaraq, Qafqaz regionundan uzaq olan "oyunçular" ın münaqişə ocağını alovlandırmaq, ziddiyyətlər üzərində oynamaq, gələcək qarşıdurma ssenarilərində iştirak etmək üçün "müştəri" siyasi komandalarını saxlamaq kimi yöndəmsiz cəhdləri əks effekt verir. İndi Cənubi Qafqaz üçün əsas söz olan normallaşma yalnız möhkəmlənir. Düşünürəm ki, tezliklə Cənubi Qafqaz tarixində yeni sülh və inkişaf dövrü haqqında danışmaq mümkün olacaq. Bəlkə də bu perspektivin ən parlaq diplomatik təsdiqidir. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Moskvaya səfəri və bu səfərlə bağlı bəzi süjetlər artıq yeni dövr üslubundadır. Tezliklə Ermənistan hökumət başçısının Rusiyaya məzmun və üslub baxımından yaxın səfərini görmək istərdim. Bu, sülh və firavanlıq dövrünün lehinə seçimin ümumi və qəti olduğuna dair hər hansı bir şübhə kölgəsini sona qədər aradan qaldıracaq.
- III Dünya Müharibəsi başlaya bilər? Bu haqda fikirlərinizi bilmək istərdik...
- III Dünya Müharibəsi olmayacaq, baxmayaraq ki, artıq davam edir. Artıq dünyanın ən azı dörd bölgəsində (Balkanlar, Avropa, Yaxın Şərq, Cənub-Qərbi Asiya) onlarla dövlətin birbaşa və ya dolayı iştirakı ilə müharibəyə cəlb olunmuşuq. Ancaq bu, böyük və dağıdıcı bir yanğının hələ də qarşısını ala biləcəyi bir sıra yerli qarşıdurmalar şəklində müharibənin erkən mərhələsidir. Hələ tam miqyaslı III Dünya Müharibəsi yolunda geri dönməz bir şey edilməmişdir. Ən təhlükəli ocaqlarını söndürmək və yenilərini açmamaq lazımdır.
Söhbətləşdi: Xəyal Ramiz
Tərcümə: Aysel
