Xəbər verdiyimiz kimi, Qərbi Azərbaycan İcması Ermənistan hökumətindən 1988-ci ildə deportasiyaya məruz qalmış azərbaycanlıların beynəlxalq proses çərçivəsində öz doğma yurd-yuvalarına təhlükəsiz, dinc şəkildə qayıtmalarına şərait yaratmağı və oraya qayıtdıqdan sonra onların fərdi, kollektiv hüquqlarını təmin etməyi tələb edib.
Ümumiyyətlə, 1988-ci ildə Ermənistandan deportasiya edilən azərbaycanlıların öz doğma yurdlarına, daha doğrusu bu ölkəyə qayıtmasının təmin edilməsində hansı hüquqi qaydalar tətbiq edilə bilər?
Məsələ ilə bağlı Ednews-a açıqmasında beynəlxalq hüquq üzrə ekspert Əlövsət Allahverdiyev qeyd edib ki, azərbaycanlıların vaxtı ilə vətəndaşı olduqları Ermənistana qayıtmaları üçün hüquqi əsaslar var.
Onun sözlərinə görə, beynəlxalq hüququn normaları çərçivəsində beynəlxalq təşkilatlarda bu problemlə bağlı məsələ qaldırmaq olar.
“1988-ci ildə azərbaycanlılar məhz etnik və dini mənsubiyyətinə görə Ermənistanda etnik təmizlənməyə məruz qalıblar. Bilirsiniz ki, onlara Azərbaycana gəldikləri gündən qaçqınlıq status verilib. Yəni, beynəlxalq hüququn prinsiplərinə əsasən qaçıqınlıq statusu almış şəxslər vətəndaşı olduğu ölkəyə qayıtmaq imkanlarına malikdir. Hesab edirəm ki, qaçqınların hüquqları üzrə beynəlxalq konvensiyaya uyğun olaraq, o cümlədən BMT-nin Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlığının fəaliyyəti çərçivəsində fərdi və kollektiv şəkildə qaçqınlıq status almış soydaşlarımız öz doğma torpaqlarına qayıda bilərlər. Lakin bu məsələdə söhbətin mahiyyəti ondan ibarətdir ki, azərbaycanlıların Ermənistanda rahat, dinc və təhlükəsiz şəkildə yaşamaları üçün müəyyən təhükələr aradan qaldırılmalı, qatı erməni millətçiliyinə yol açan hər hansı amillərin qarşısı alınmalıdır”.
Əlövsət Sadıqov, həmçinin bu məsələdə problemləri də dilə gətirib:
“Əsas problem ondan ibarətdir ki, Ermənistandan deportasiya edilən azərbaycanlıların əksəriyyəti Azərbaycan vətəndaşlığı aldıqları üçün onlara verilən qaçqınlıq statusu ləğv edilib. Bu Ermənistana qayıtmaq istəyən şəxslər üçün müəyyən əngəllər yaradacaq. Amma bütün bunlara baxmayaraq beynəlxalq ictimaiyyətə aydındır ki, soydaşlarımız erməni millətçiləri tərəfindən etnik və irqi ayrı-seçkiliyə, etnik təmizlənməyə məruz qalıblar. Qaçqınlıq status ləğv edilsə də onların öz dədə-baba torpaqlarına qayıtmaq haqları var. Bu haqları heç kəs tapdalaya bilməz”.
BMT-nin müvafiq qurumlarında azərbaycanlıların Ermənistana qayıtmaları ilə bağlı hər hansı bəyanatın qəbul edilməsini qeyri-mümkün hesab edən Ə.Allahverdiyev bildirib ki, yalnız Azərbaycanın qeyri-hökumət təşkilatları ilə BMT arasında əməkdaşlıq çərçivəsində bu məsələ müzakirə oluna bilər.
Yunis Abdullayev
