SEPAH - İran İnqilab Keşikçiləri Qvardiyası İran İnqilabının rəhbəri Ayətullah Xomeyninin islam inqilabı doktrinasının transformasiyasının yayılması və ideyalarının həyata keçməsində İraq, Suriya,Yəmən, Fələstin və Livan da daxil olmaqla başqa yerlərdə hərbi güc kimi istifadə olunub. Ümumiyyətlə SEPAH İran hakimiyyəti daxilində bir hakimiyyətdir”. 

Bu sözləri politoloq Sədrəddin Soltan Avropa İttifaqı Parlamentinin İran İslam İnqilabı Qvardiyasının yaxın günlərdə terrorçular siyahısına daxil ediləcəyi və sanksiya tətbiqi barədə yayılan qərar layihəsi ilə bağlı Ednews-a açıqlamasında deyib. 

Maraqlıdır ki, ABŞ SEPAH-ı 2019-cu ilin aprel ayının 15-də ilk dəfə terrorçular siyahısına daxil etsə də, Ağ Evin qərarlarıyla hər zaman həmrəy olan Avropa İttifaqı bu məsələdə ləng tərpənib. İlk öncə SEPAH-ın funksiyası barədə söz açan ekspert həm də, Avropa İttifaqının bu məsələyə bir qədər gec nəzər salması ilə bağlı səbəblərə aydınlıq gətirib. 

“İslam İnqilabı Qvardiyası bütövlükdə İran Silahlı Qüvvələrinin tərkib hissəsi sayılır. Bu, hərbi-siyasi birləşmədir. Hətta təşkilat ənənəvi İran ordusuna belə nəzarət edir. Özünün təhlükəsizlik, kəşfiyyat və sair kimi müxtəlif bölmələri olan SEPAH həm sənayeyə, həm ictimai həyata, bir sözlə İran həyatında A-dan Z-yə qədər bütün məsələlərə nəzarət edir.

O ki, qaldı sanksiyalara, son zamanlar Rusiya-Ukrayna müharibəsi fonunda baş verənlər, habelə İrandakı etiraz aksiyalarının yatırılmasında  SEPAH və onun əsas kadr bazası, dayağı sayılan yarımhərbi “Bəsic” təşkilatının  rolunun artması qvardiyasnın terrorçular siyahısına salınması və Aİ tərəfindən sanksiyalar tətbiq edilməsi məsələsini yenidən gündəmə gətirib. Bu sırada Böyük Britaniya, eləcə də Avropa İttifaqı parlamenti artıq bəyan edib ki, Qvardiyanın terrorçular siyahısına daxil edilməsi və ona qarşı sanksiyaların tətbiq olunmasına baxacaq. Ehtimal olunur ki, bunun ardından digər Avropa İttifaqı ölkələri və tərəfdaşları da oxşar formada davrana bilər. 

Bundan əlavə, qeyd etdiyim kimi, SEPAH İranda bütün məsələlərə, həm xarici, həm də daxili məsələlərə nəzarət etdiyi üçün ABŞ-ın müttəfiqləri, o cümlədən Aİ nəinki onu terrorçular siyahısına daxil edib, hətta bu günə qədər ona qarşı sanksiya tətbiq etməyib. Daha aydın desək, SEPAH Qərbin bir çox müxtəlif irimiqyaslı layihələrinə mane ola bilərdi deyə, ona məhdudlaşdırıcı tədbirlər tətbiq olunmayıb. Ancaq son zamanlar Qərbin İran nefti və qazından asılılığı azaldığı üçün İran hakimiyyətinin sütunu olan SPEAH-a sanksiya tətbiq etməklə bağlı məsələ gündəlikdədir.  

Bir məsələni də qeyd edim ki, İrana münasibətdə ABŞ-la Avropa İttifaqı arasında İrana münasibətdə fərq var. Fərq bundadır ki, ABŞ İrana qarşı daha sərt addımlar atdığı halda, Aİ bir qədər ehtiyatlı davranmağa çalışır. Burada həm də coğrafi, tarixi və diplomatik faktorlar rol oynayır. Avropa İttifaqı İranla olan problemləri daha çox diplomatik vasitələrlə qaydaya salmağa çalışsa da, bu çox vaxt uğur qazanmayıb, əksinə İranı qanun və insan haqları pozuntusu, habelə mültəcelik baxımından daha da sərtləşdirib. Hesab edirəm ki,  SEPAH-ın terrorçular siyahısına əlavə olunması baxımından arada bir qədər gecikmə olsa da, sonunda Aİ ABŞ-ın qərarları ilə hesablaşacaq və bu qərar qüvvəyə minəcək”.

Elnur Ənvəroğlu