Parisdə yerləşən Ölüm Cəzasına Qarşı Birlikdə (Together Against the Death Penalty) və Norveçdə yerləşən İran İnsan Haqlarının (Iran Human Rights) hesabatlarına, əsasən, İranda 2022-ci ildə edamların sayı 75 faiz artıb.
Məlumata görə, İranda etirazların başlamasından sonra edam edilənlərin yarısından çoxu və 2022-ci ildə qeydə alınan 582 edamın 44%-i narkotiklə əlaqəli ittihamlarla bağlı olub.
Bəs, görəsən İranda edamların artması haqqında statistik məlumatlar özündə həqiqəti nə dərəcədə əks etdirir?
“Statiskanı inandırıcı görmürəm. Edamların artmamasının səbəbi narkotik yox, İranın ayılması ilə bağlıdır. Qeyd edib ki, İran hakimiyyəti istəsə də, istəməsə də xalqın ayılma prossesi sürətlə davam edir”.
Bunu Ednews-a açıqlamasında politoloq Cümşüd Nuriyev deyib. O, həmçinin qeyd edib ki, dünya statistikasına görə, İran qeyri-qanunu narkotik dövriyyəsi ilə məşğul olan əsas ölkələrdən biridir.
“İran hər zaman narkotik vasitələrin rahatlıqla keçirildiyi yer olub. Hətta Vətən müharibəsindən sonraki dövrdə hərbiçilrimiz Ermənistan və İranın Qarabağ bölgəsində olan narkotik labaratoriyalırını aşkarlamışdılar. Əlbəttədə ki, işğaldan azad edilmiş ərazilərdə əvvəllər iki ölkə tərəfindən narkotik əkilib becərilib. Hətta diqqətdən yayınmaq üçün İrandan Ermənistana tunel düzəltmişdilər. İran narkotik vasitələri Ermənistan üzərindən satırdı. İranın Ermənistan məhəbbətinində bir səbəbi narkotikdir. 44 illik zülümdən sonra İran əhalisi ayılıb. Edam olunananların milli tərkibinə baxmaq lazımdır. Bu zaman onların türk, kürd və belucilər olduğunu görə bilərik. Hətta indi edam olunanların içində yavaş-yavaş ərəblərin də sayı çoxalır. Əsas edam edilən bu xalqlardır”.
Politoloqun sözlərinə görə, İranda olan edamlar özündə daha çox siyasi motivləri ehtiva edir.
“Lakin bu edamları yalandan narkotikin üzərinə yıxırlar. İran tarixən narkotiklə məşğul olub, hələ də məşğuldur. İranın narkotikə görə edam etmə fikri əsassızdır. 8 aydır ki, İranda etriraz askiyası davam edir. Edamların 99 %-i siyasidir. Lakin indi həmin edamlara narkotik donu geyinirdirlər. Narkotiklə məşğul olan ölkənin edamlarını da narkotikə bağlaması gülünc görünür. Bütün dünya bilir ki, İran bununla məşğuldur. İranı hazırda Yaxın Orta Şərqin “şər ocağı” adlandırırlar. Bura narkotik vasitələrin satışını, terror törətməyi və dünyada terror qruplarına maliyyə ayırıb dəstəkləməyi də aid etmək olar. Ona görə də İranın verdiyi statsikasını qəbul etsək də, narkotiklə bağlı olması tamamilə yalandır”.
Aysel Şahmar
