“Azərbaycan-Ermənistan arasında sülh müqaviləsi hələlik çətin görünür. Bu il iki ölkə arasında sülh sazişinin imzalanması gözlənilirdi. Lakin proseslər göstərir ki, buna nail olmaq çox çətindir”.
Bu sözləri Ednews-a türkiyəli politoloq Muhammet Kutlu deyib. Onun sözlərinə görə, sülh müqaviləsinin imzalanmasını çətinləşdirən əsas səbəb, bir çox dövlətlərin Türkiyə ilə Orta Asiya arasında əlaqəni kəsmək üçün Sovet İttifaqı dövründə Azərbaycan və Türkiyə arasında sədd kimi uzadılan Zəngəzur dəhlizini yaşatmaq istəməsidir:
“Azərbaycan və Ermənistan liderləri faktiki olaraq, demək olar ki, bütün məsələlərdə, o cümlədən Zəngəzur dəhlizində razılığa gəliblər. İki ölkə arasında razılaşmanın qarşısında duran ən mühüm maneə əslində dünyanı öz maraqları üçün manipulyasiya edən beynəlxalq şirkətlər və qlobal güclərin nəzarəti altında olan imperialist dövlətlərdən ibarətdir. Bu imperialist nizam dəyişmədikcə, görünən odur ki, bir çox fərqli və ikinci dərəcəli səbəblər sıxışdırılacaq və iki ölkənin razılığa gəlməsinə maneələr yaranacaq.
Erməni diasporunun cəmləşdiyi ABŞ və Fransa Ermənistanla Azərbaycan arasında razılaşma və Zəngəzur dəhlizinin açılması ilə nəticələnəcək vəziyyətə qəti şəkildə imkan vermək istəmirlər. Bu iki ölkəyə qondarma İslam Respublikası olan, lakin yarandığı gündən Ermənistanın ən yaxın müttəfiqi və sponsoru olan İran da qoşulur. İran üçün türklərin qurudan birləşməsindən böyük fəlakət ola bilməz. Belə bir vəziyyət türklərin əhatəsində olmaq hissini verəcəyi üçün bu ölkə Qafqazda birləşməyə və sabitliyə qarşı böyük qətiyyətlə dayanır. Vaxtilə ermənilərə gizli dəstək verən İran artıq açıq şəkildə dəstəyini göstərməkdən çəkinmir. Əslində İran Azərbaycanın Zəngəzur dəhlizi təklifinə öz ərazisindən keçəcək layihə ilə cavab verdi. Ağıllarında türkləri öz ərazilərindən keçərək öz nəzarətləri altına almaq istəyirdilər. Ancaq təbii ki, bu çox populyar deyildi”.
M.Kutlu qeyd etdi ki, Rusiya-Ukrayna, İsrail-Həmas müharibələri, Suriya vətəndaş müharibəsi və Uzaq Şərqdə hər an başlayacağı gözlənilən Çin-Tayvan-ABŞ müharibəsi ilə gərgin dövr keçirən dünya konyukturası da göstərir ki, Qafqazda daimi sülh hələlik o qədər də yaxın deyil:
“Məsələnin əslinə gəlincə, diaspora nifrəti və imperialist ölkələrin təxribatı ucbatından Azərbaycan və Türkiyə düşmənçiliyində boğulan Ermənistan indi qərar qəbul etməlidir. Onlar diaspora və bir neçə ölkənin xeyriyyə yardımları ilə ötən əsrdə ilişib qalmış, yarı ac-yarı doymuş kasıb ölkə kimi davam edəcəklər, yoxsa Türkiyə və Azərbaycanla barışıb, böyük ticarət qazancları əldə edəcəklər. Əgər Ermənistan bu məsələdə qərar verərsə, o zaman heç bir şər güc mərkəzi Qafqaza sülhün gəlməsinə mane ola bilməz”.
Oğuz
