Yekunlaşmaqda olan tədris ilində rus dili bölməsi üzrə V siniflərdə Azərbaycan tarixi fənninin dövlət dilində tədrisi sınaqdan keçirildi.
Ednews xəbər verir ki, Elm və Təhsil Nazirliyinin müvafiq əmrinə əsasən, 2022-2023-cü tədris ilində 20 ümumtəhsil məktəbinin V siniflərində “Azərbaycan tarixi” fənninin dövlət dilində tədrisi pilot layihə kimi həyata keçirilib. Nazirlik onu da qeyd edib ki, nəticələr təhlil edildikdən sonra növbəti illər üçün qərar qəbul ediləcək.
Nazirliyin qərarı cəmiyyətdə birmənalı qarşılanmayıb. Bəziləri bu yeniliyin rus dilli şagirdlərin Azərbaycan tarixi kimi mühüm fənni qavramalarına problem yaradacağını qeyd etsə də, tariximizin dövlət dilində tədrisinə müsbət yanaşanların sayı da az deyil.
Məsəyə münasibət bildirən təhsil eksperti Kamran Əsədov Ednews-a açıqlamasında bu təcrübənin müsbət nəticələr vermədiyini bildirib. O qeyd edib ki, aparılan ilkin monitorinq və qiymətləndirmələr, pilot layihə davamlı hal alacağı təqdirdə rus bölməsi abituriyentlərinin bu istiqamətdə kifayət qədər problem yaşayacağını göstərir.
“Azərbaycan tarixi fənni Azərbaycan dilində tədris olunarsa, rus bölməsində oxuyan və ümumiyyətlə rus dilli ailədə böyüyən uşaqların valideynləri ev tapşırıqları ilə bağlı onlara kömək edə bilməyəcək. Cari il ərzində uşaqların fənni qavraması ilə bağlı problemlər ortaya çıxdı. Hesab edirəm ki, biz rus bölməsində təhsil alan şagirdlərin Azərbaycan dilində oxuma, yazma, dinləmə, anlama qabiliyyətlərini artırmaq üçün Azərbaycan dili fənninin saatlarını artırmalıyıq. Hazırki situasiyada bu dəyişikliyin effekt verməyəcəyini düşünürəm. Uşaqlarla apardığımız ilkin sınaq qiymətləndirmələrində də uşaqların mövzuları anlama faizinin aşağı olduğunu görürük”.
.jpg)
Bu addımı yanlış hesab edən ekspert onu da vurğulayıb ki, tariximizi şagirdlərə məhz onların yaxşı başa düşəcəyi dildə çatdırmaq lazımdır:
“Şagirdlərin Azərbaycan tarixini hansı dildə oxumasından asılı olmayaraq öyrəndikləri yenə də öz tariximizdir, biz fənni onlara daha yaxşı anladığı dildə keçməliyik. Oxuduğumuz kitab milli-mənəvi dəyərləri, vətənpərvərliyi özündə əks etdirmirsə, onun hansı dildə tədris olunmasının heç bir fərqi yoxdur. Biz uşaqları yaxşı mütəxəssis kimi yetişdirməliyik, tədris dili heç bir halda buna təsir göstərən faktor deyil. Artıq 5-ci siniflərin Azərbaycan tarixi üzrə nəticələri o qədər də ürəkaçan deyil”.
Ekspert əlavə edib ki, bəzən belə təcrübələr gözlənilən nəticəni vermir, rus bölməsində Azərbaycan dilində tarix fənninin tədrisi şagirdlər üçün çox çətindir.
“Vətənpərvərliyin rus ya Azərbaycan bölməsində təhsil almaqla heç bir əlaqəsi yoxdur, zənnimcə. Sonuncu müharibədə də biz bunun şahidi olduq, ərazi bütövlüyümüz uğrunda gedən döyüşlərdə qazi, şəhid olanlar arasında minlərlə rus bölməsindən məzun olmuş şəxslər var idi. 9-cu siniflərdə “Zəfər tarixi” fənni də dövlət dilində tədris olunur, bunu başa düşmək olar, resurs çoxdur”.
Tarix müəllimi, AMEA-nın əməkdaşı Faiq Babayev isə fərqli düşünür. O, verdiyi açıqlamada bildirib ki, rus bölmələri Azərbaycan dili, yəni dövlət dilindən qəbul imtahanı verir. Rus bölməsində Azərbaycan tarixi fənninin azərbaycanca davamlı tədrisinə başlanılsa, valideynlər uşaqlarının dövlət dilini yaxşı bilməsi üçün daha çox çalışacaq, buna diqqəti artıracaqlar.
“Dövlət dilimiz yeganə olaraq Azərbaycan dilidir. Bütövlükdə bu addımı bəyənirəm. Lakin əlbəttə ki, bəzi rus bölməsi şagirdlərinin ilk illərdə bu fənni Azərbaycan dilində keçmələri onlara çətinlik törədəcək. Hələ 1993-cü ildə Bakı Avropa Liseyində dərs dediyim zamanlarda rəhbərliyin məqsədi oranı bitirən məzunların seçdikləri bölmədən asılı olmayaraq 3 dili – Azərbaycan, rus, ingilis dillərinin hər birini mükəmməl bilməsi idi. Hətta plan belə idi ki, yuxarı siniflərdə humanitar fənləri hamı azərbaycanca, riyaziyyatı ingiliscə oxusun. Rus bölməsi üçün Azərbaycan tarixi fənni dərslikləri yox idi. Şagirdlər üçün konspekt düzəldirdim və razılaşırdıq ki, dərsə şifahi cavab verərkən çalışsınlar, azərbaycanca danışsınlar. Yəni, praktikada bu çoxdan tətbiq olunub”.
F.Babayev qəbul imtahanları zamanı ortaya çıxacaq digər mübahisəli məqama da toxunub:
“Əgər bu fənnin Azərbaycan dilində tədrisi hamıya tətbiq olunsa, gələcəkdə qəbul imtahanı verəndə Azərbaycan tarixi ilə bağlı testlər Azərbaycan dilində, digər fənlərdən testlərsə rus dilində olacaq? Belə problemlər yarana bilər. Cəmiyyətimizdə rus dilinə belə aludəçiliyin olması özü böyük bir müzakirə mövzusudur. Məsələn, Tiflisdə rus bölməsi bizdəkindən qat-qat az, yox səviyyəsindədir. Mən bunu postkolonial sindrom adlandırardım. Keçmiş müstəmləkələrdə təəssüf ki, bir çox hallarda metropoliyanın dilini bilmək müasirlik, mədəniyyət, savad göstəricisi sayılır”.
Törə Zeynal
.jpeg)
