Sentyabrın 27-də Ermənistan Silahlı Qüvvələri Azərbaycan ərazilərinə hücum edəndən bəri cəbhəyanı bölgələr də düşmənin əsas hədəfinə çevrilib. Bu dəfə oradakı vəziyyət və əhalinin əhval-ruhiyyəsi barədə müsahibimiz Beynəlxalq Avrasiya Mətbuat Fondunun (BAMF) "Azərbaycan Gənclərinə dəstək Proqramı" layihəsinin koordinatoru Fariz Vəliyev danışdı. O, cəbhə bölgəsinə səfər təəssüratlarını Eurasia Diary ilə bölüşdü.

F. Vəliyev bildirdi ki, sentyabrın 11-dən oktyabrın 21-ə kimi əsasən Tərtər, Goranboy, Bərdə olmaqla cəbhə xəttinə yaxın ərazilərə, həmçinin Gəncəyə səfərlər ediblər. Burada yaşayan yeniyetmə və gənclərlə, ailələrlə işləyiblər.

O, səfərin məqsədi barədə bildirdi ki, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Uşaq Fondu UNİСEF-in və Avropa İttifaqının maliyyə dəstəyi ilə BAMF tərəfindən həyata keçirilən AYAP layihəsi çərçivəsində “Gənclərin asudə vaxtının səmərəli keçirilməsi” ilə bağlı layihə həyata keçirirlər. Layihə çərçivəsində sentyabrın 13-dən oktyabrın 14-ə kimi gənclər arasında sorğu aparıblar.

O, Xudaverdi Quliyev və layihə heyətinin üzvü Firuz Cabbarlı ilə birgə müharibə şəraitində də sorğu aparıblar.

“Biz Goranboy rayonunda işlədik. “Pandemiya dövründə gənclərin və yeniyetmələrin rastlaşdığı çətinliklər və pandemiyanın qarşısını almaq üçün necə bir layihə təklif edərlər?” mövzusunda sorğunu həyata keçirərkən eyni zamanda gənclərin əhval-ruhiyyəsi, müharibə dövründə mənəvi-psixoloji vəziyyətini öyrənirdik. Sorğunun ilkin nəticələrinə görə, Goranboy rayonunda gənclər asudə vaxtını səmərəli keçirmək üçün kompüter kursu və digər kursların yaradılmasını istədilər. Safikürd kənd məktəbində dil kurslarının və Gənclər evində kitabxananın fəaliyyət göstərməsini, Tərtər rayonunda isə açıq havada idman alətlərinin olmasını istədilər. Cəbhə bölgəsi olduğundan orada ən böyük problem internetlə bağlıdır. Bir çox gənclər onlayn dərslərə qoşula bilmir və internet probleminin aradan qaldırılmasını istəyirlər. Fokus qrupla müzakirələr zamanı öz təşəbbüsümüzlə yerli sakinlərlə söhbətlər aparırdıq və müsbət nəticələr əldə edirdik”.

O qeyd etdi ki, müharibə dövründə Tərtər, Goranboy və Bərdə rayonlarında qalarkən bir çox hadisələrin şahidi olublar. İlk növbədə əhalidə böyük ruh yüksəkliyi olduğunu dedi.

“Heç bir kənd və rayon sakini evini tərk etmir. Bu çox sevindirici haldır. Onlar “bizə nə olursa burada olsun” deyir və əsgərlərin yanındadırlar. Uşaqlar ailələri ilə evlərindədirlər”.

Daha sonra o, burada yaşayan mülki əhalinin orduya dəstəyindən danışdı.

“Tərtərdə cəbhə bölgəsinə yaxın kəndlərdə, Qapanlı kəndində, Şıxarx qəsəbəsində sakinlər öz təşəbbüsü ilə postlarda xidmət edən əsgərlərə yemək, spitsiz içki və siqaret alıb aparırlar. Goranboy rayonunun cəbhəyə yaxın Qaradağlı kəndində bir gün ərzində 3 min manatlıq yardım toplandı. Kənardan da əlavə  yardımlar gəlirdi. Orada bir məktəbdə işləməyə getmişdik. Bir çayçıya girdik və yardım toplamış maşınları gördük. Burada 500-dən çox corab, mayka, papaq, kolbasa, 150-200 blok siqaret, müxtəlif növ spirtsiz içki, yeməklər, quru və sulu qida məhsulları, konserva vardı. Doğrudur, dövlətimiz tərəfindən əsgərlərimizə diqqət və qayğı göstərilir. Amma kənd sakinlərinin bu cür təşəbbüsləri çox sevindiricidir".

Müsahibimiz Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin atəşi nəticəsində dağılan yaşayış evləri, mülki obyektlər və həlak olan və yaralanan insanların faciəsindən ürək ağrısı ilə danışdı.

“Bir neçə gün öncə Tərtərin Cəmilli kəndində yaşayış evinə top mərmisinin düşməsi nəticəsində iki nəfər həlak oldu, bir nəfər ağır yaralandı. Onlar bir ailənin üzvləri idi. Ev sakini evinə girmək istəyəndə top mərmisi düşərək partlamışdı”.

F. Vəliyev ermənilərin Gəncədə törətdiyi faciə barədə bunları dedi:

“Gəncədə raket düşən ərazidə də oldum. Çox dəhşətli bir mənzərə idi. İki-üç yaşlı uşaqların paltarları, yatdığı ədyal və əşyalar hərəsi bir tərəfə səpələnmişdi. Uşağın yatdığı ədyal işıq dirəyinin üstünə çıxmışdı. Raket düşən yer 1 km ərazini dümdüz etmişdi. Oradan 15-20 metr aralıda dağılan evin sakini orta yaşlı bir kişi evini tərk etməmişdi. Evin bir hissəsi uçmuş, darvazası dağılmış, şüşələr qırılıb tökülmüşdü.  Ərazidə post qurulmuşdu. Polislər evə daxil olub baxdılar. O, əsgər və polislərə çay verirdi. Evin giriş qapısı və darvazası yox idi, amma o burada qalırdı. Gəncə əhalisi qorxmazdı. Heç kim evindən çıxmamışdı. Hamı öz işinin başında idi”.

O deyir ki, cəbhəyanı ərazilər hər addımda ölüm təhlükəsi saçır.

“Bir dəfə Bərdə rayonuna gedəndə qarşı tərəfdən kaset tipli raket atılmışdı. Raket boş sahəyə düşdü. Bizi cəbhəyə yaxın olan Naftalanda qonaq evində yerləşdirmişdilər. Burada olarkən top və qrad səsində istirahət edirdik. Gecə ərzində ancaq qradın səsi dayananda yata bilirdik. Son iki gündə Tərtərdə qaldım. Elə bir gün olmurdu ki, bu səsləri eşitməyək, onlar artıq bizə adi gəlirdi. Top və ya qradın qalxmasıyla səs eşidilir, amma hara düşəcəyini bilmirsən. Hər dəfə o səsi eşidəndə dua edirsən ki, tələfat olmasın. Bir neçə dəfə sənədləşmə işinə görə qaldığımız Tərtərdə Peşə təlim Məkəzinə gedəndə maşından düşüb içəri girənə qədər on saniyədə dua edirdik ki, salamatlıq olsun”.

F. Vəliyev, həmçinin ANAMA-nın fədakar komandasının fəaliyyəti barədə danışdı.

“ANAMA çox çətin və təhlükəli vəzifəni icra edir və deyərdim ki, bu işin öhdəsindən çox layiqincə gəlir. Onların üzərlərinə jilet və kaska geyir, hər cür təhlükəsizlik tədbirləri görürlər. Ancaq hər an ölümlə göz-gözədirlər. ANAMA əməkdaşlarının getdiyi ərazilər daima ermənilər tərəfindən bombalanırdı. Tərtərdə onlar olduqları yerdən çıxandan üç dəqiqə sonra ora top mərmisi düşmüşdü. Bir dəfə Tərtərdə ANAMA-nın əməkdaşları raket düşən əraziyə gəlmişdilər. Burada partlamış və partlamamış sursatlar vardı. Raketin bombacıqlarından biri partlamamışdı. Qeyd edim ki, ANAMA-nın tapşırığı ilə minalardan təmizləmə əməliyyatları həyata keçirən BAMF-ın İcra Mina Aksiyası Komandası da bu fəaliyyətlərə cəlb olunub”, deyə o fikrini tamamlayıb.

Gülnar Səlimova