Ömür yoldaşı vəfat etdikdən sonra dul qalan qadın üçün həyat şərtləri istər-istəməz çətinləşir. Əli hər yerdən üzülən qadın üçün isə ailəsinə əsas gəlir gətirən ailə başçısını itirmək bir ayrı acı, maddi dəstəksiz qalmaq isə bir başqa acı olur.
Xarici təcrübəyə nəzər saldıqda, bu vəziyyətlərdə qadınlara xüsusi imtiyaz və güzəştlərin tətbiq edildiyinin şahidi oluruq.
Bəzi ölkələrdə ərini itirən qadınlara birdəfəlik təzminat ödənir, təqaüd və həyata dair digər yaşayış qayğılarında xüsusi güzəştlər verilir.
Azərbaycanda isə...
Ölkəmizdə həyat yoldaşını itirən qadınlar necə hansısa imtiyaza malikdirmi?
Ednews olaraq, məsələ ilə bağlı araşdırma apardıq. Mövzu ilə bağlı saytımıza danışan hüquqşünas Əsabəli Mustafayev bildirib ki, qanunda birbaşa dul qadınlara hansısa müavinətin ödənilməsi nəzərdə tutulmayıb.
“Əgər qadın vəfat edən həyat yoldaşının himayəsində olubsa, özünün başqa gəlir yeri yoxdursa, xüsusi qaydalara əsasən ərin təqaüdü qadına ödənilir. Eyni zamanda ər iş yerində qulluq vaxtı bədbəxt hadisə nəticəsində həlak olubsa demək onun əmək haqqı onun həyat yoldaşına ödənilməlidir”.
Ekspertin sözlərinə görə, əri vəfat edən qadına Azərbaycanda birdəfəlik müavinət ödənilməsi heç yerdə nəzərdə tutulmayıb.
“Ancaq bayaq sadaladığım müəyyən hüquqi əsaslar olduqda təzminat ödənilə bilər və bu da təbiidir. Çünki istənilən halda insan özü-özünü saxlaya bilirsə, ərinin ölümünə görə dövlət maddi məsuliyyət daşıya bilməz. Ancaq qanunda sadalanan əsaslar olduqda bu ödənilə bilər”.
Məsələ ilə bağlı Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyindən Ednews-un sorğusuna cavab olaraq bildirilib ki, hazırki qanunvericiliyə görə vəfat etmiş və ya həlak olmuş ailə başçısının həyat yoldaşına birdəfəlik ödəniş mövcud deyil.
“Hazırda qadınlar üçün pensiya yaşı 62, 6 ay müəyyən edilib. Mövcud qanunvericiliyə görə vəfat etmiş və ya həlak olmuş ailə başçısının arvadı (nigah rəsmi olduqda) pensiya yaşına çatıbsa, yaxud I və ya II qrup əlilliyi olan şəxsdirsə ailə başçısını itirməyə görə əmək pensiyası hüququ var. Bu hüquq yarandığı halda o, öz şəxsiyyət vəsiqəsi ilə vəfat etmiş şəxsin ölüm haqqında şəhadətnaməsini, vəfat etmiş şəxsin əmək kitabçasını, nigah haqqında şəhadətnaməni qeydiyyatda olduqları ərazi üzrə Dövlət Sosial Müdafiə Fonduna və DOST Mərkəzinə təqdim etməklə rəsmi qaydada müraciət etməlidir. Vəfat edən şəxs pensiyaçı olduqda isə onun həyat yoldaşı şəxsiyyət vəsiqəsi ilə birlikdə vəfat etmiş şəxsin ölüm və nigah haqqında şəhadətnaməsini müraciətinə əlavə etməlidir”, -deyə nazirlik rəsmisi bildirilib.
Gülnar Səlimova