Son vaxtlar Azərbaycanda bahalaşma əhalinin narazılığına səbəb olur. Ailələrin normal yaşaması üçün nə qədər vəsait lazımdır?

Ednews bu barədə ekspertlərin münasibətini öyrənib. Cavabları təqdim edirik.

İqtisadçı-ekspert Nazim Bəydəmirli qeyd edib ki, Azərbaycanda ailələrin normal yaşayışının təmin edilməsi üçün liberal iqtisadi tədbirlər görülməlidir.

“Dükan-bazarda gedən bahalaşma, kommunal ödənişlər və digəri zəruri xərclər vətəndaşların sosial həyatına və rifahına mənfi təsir göstərir. Azərbaycan vətəndaşları bahalaşmadan narazıdırlar. Sosial müdafiəyəyə ehtiyacı olan şəxslər son zamanlar həm kommunal ödənişlərin yüksək olmasından, həm də ərzaq və istehlak malların qiymətlərinin bahalığından daha çox əziyyət çəkirlər. Ölkəmizdə sosial problemləri olan şəxslərin sayı getdiqcə artmaqdadır. Hesab edirəm ki, bir ailənin normal yaşaması üçün min manatdan daha yuxarı vəsait lazımdır. Bu vəsait təkcə onların sosial ehtiyaclarının təmin edilməsinə yox, həmçinin kommunal və digər zəruri xərclərin ödənilməsinə yardım edə bilər”.

İqtisadçı hesab edir ki, Azərbaycanda sosial problemlərin aradan qaldırılması və sosial həyat standartlarının təminatı istiqamətində ciddi addımlar atılmasına zərurət var. 

“BMT-nin statistikasına görə, Azərbaycan vətəndaşları 70 %-dən yuxarı aylıq gəlirlərini xərcləyirlər. Demək olar ki, Azərbaycan vətəndaşları istirahətə və başqa bir inkişafı üçün vəsait xərcləyə bilmirlər. Gəlirlərin əksəriyyətini ancaq qida məhsullarına və kommunal ödənişlərə xərcləyirlər. Hökumət bu məsələləri nəzərə almalıdır. Hesab edirəm ki, ölkəmizdə vətəndaşların daha çox maliyyə əldə etməsi üçün liberal iqtisadi imkanlar yaradılmalıdır, eləcə də monopoliya və məmur sahibkarlığı aradan qalxmalıdır. Eyni zamanda kommunal xidmət qurumları – “Azərsu”, “Azəriqaz” və “Azərenerji” doğru-dürüst idarə olunmur və onların yüksək maya dəyəri əhalinin üzərinə yüklənilir”.

Sosioloq Sahib Altay bildirib ki, Azərbaycanda aylıq xərclər hər bir şəxsə yox, ailəyə görə hesablanır.

Onun sözlərinə görə, ölkəmizdə minimum əmək haqqı (300-350) yalnız bir şəxsin payına düşür, ümumi ailəyə şamil olunmur.

“Azərbaycanda bir ailənin aylıq normal və ya orta səviyyədə yaşamı üçün minimum 1200-1500 manat civarında gəlir olmalıdır. Hər il dövlət orqanları və qurumları tərəfindən bir ailənin yaşam ehtiyacları və xərclərini əks etdirən rəsmi statistika sənədləri çıxarılır. Bu ehtiyaclar və xərclər sırf aylıq tələbatlar üzərində hesablanır. Bir ailənin tələbatında yalnız qida məhsulları, kommunalar ödənişlər və digər xərclər nəzərə alınır. Əslində bu, yalnış bir siyasətdir. Əgər normal yaşayışdan danışırıqsa, burada valideynin uşağını əyləncə mərkəzinə aparmasından tutmuş tibii xidmətlərə qədər hər şeyə diqqət yetirilməlidir. Həmçinin ümumi tələbatlardan əlavə, ailə çıxarları da nəzərə alınmalıdır. Ailələr və ailə üzvü olan hər bir şəxs üçün aylıq xərclər müəyyən olunmalıdır. Şəhərdə yaşayan kasıb və ya orta səviyyəli ailənin 1200 manatdan yuxarı gəliri olmalıdır ki, özünü dolandıra bilsin”.  

Yunis Abdullayev