90-ci illərin sonundan qida bazarına ayaq basan “fast food” qidaları sağlamlığa ciddi ziyan vurmaqla yanaşı, həm də əhali arasında piylənmə faizini də xeyli artırdı. Bu vəziyyətdən isə ən çox əziyyət çəkən azyaşlıların olduğunu desək heç də yanılmarıq. 30 il əvvəl uşaqlar arasında obezə (piylənmə) tək-tük rast gəlinirdisə, bu hal müasir dövrdə tez-tez rast gəlinən bir tendensiyaya çevrilib. Buna əsas səbəb kimi isə tezbir müddətdə hazırlanan zərərli qiqdalar və azyaşlıların bütün günü oturaq həyat tərzi keçirməsi göstərilir.
Bəs, bu zaman valideynlər hansı tədbir görməlidir?
Məsələ ilə bağlı Ednews-a danışan sağlam qidalanma üzrə mütəxəssis Məhsəti Hüseynova bildirib ki, dünyada hər yaşda artıq çəkidən əziyyət çəkən insanların sayı gündən-günə artır.
“Bunun səbəblərindən biri də müasir həyat tərzi, daha çox fiziki aktivlikdən uzaq olmaq, yüksək kalorili “fast food”larla qeyri-sağlam şəkildə qidalanmaqdır. Eyni zamanda insanlar yaş faktoruna ciddi yanaşmırlar. Hər yaşa görə qidalanma rejimi var, bunamütləq şəkildə riayət olunmalıdır. Valideynlər uşaqlarda əsasən erkən yaşlarda cinsi yetişkinlik dövründə qidalanma rejiminə diqqət yetirməlidilər. Daha çox “fast food”larla qidalandıqda, mənşəyi bilinməyən rəngli, qazlı içkilərdən istifadə etdikdə bu qara ciyər piylənməsinə gətirib çıxarır. Bir çox dərmanlarda təcrübəsiz şəkildə qəbul olunursa, bu da mineral balansın pozulmasına və orqanizmin artıq kalori almasına səbəb olur. Bu qaydalara mütləq şəkildə diqqət yetirmək lazımdır”.
Mütəxəssis bildirib ki, obez təkcə, artıq çəki demək deyil. Əgər bu hal davamlı şəkildə baş verirsə, gələcəkdə şəkər xəstəliyinə meyillilik, nevroz xəstəlikləri, daxili orqanların piylənməsi kimi problemlərə də yol açır.
“ Gün ərzində qəbul etdiyimiz kalori ilə istifadə etdiyimiz enerjinin balansını itirməməliyik. Bu hər yaş kateqoriyası üçün keçərlidir. Mütəmadi olaraq valideynlər uşaqlarda çəki və boy uyumluluğunu nəzərdə saxlamalıdırlar. Hər orqanizm üçün normal bədən çəkisi fərqlidir”.
Mütəxəssis valideynlərə uşaqların evdə sağlam şəkildə hazırlanan qidalar hazırlamağı məsləhət verib.
“Hamımız bilirik ki, restoranlarda hazırlanan “fast-food”lara müxtəlif qatqılar əlavə edilir. Bu qidalar uşaqlarda həm asılılıq yaradır, həm də günlük şəkər normasının həddini aşır. Günlük maye miqdarını qəbul edərkən təmiz su istifadəsinə də diqqət etməlidirlər. Qəbul olunan qidaların miqdarı və zamanı da tənzimlənməlidir. Əsasən də təzə meyvə tərəvəzin də qəbulu zamanı diqqət yetirməlidirlər. Çünki meyvələrin tərkibində də şəkər olduğu üçün bir çox hallarda günlük şəkər norması da artıq olur. Günlük şəkərin norması qızlar üçün 20 qram, oğlanlar üçün isə 35 qram norma hesab olunu. Ümumiyyəttlə, uşaqlar şəkər normasını təbii qidalardan alsalar daha yaxşı olar. Bundan başqa axşam gec saatlarında yemək yeməməyə diqqət etmək lazımdır. Çünki valideynlər uşaqlara mənşəyi bəlli olmayan qidalar verdikdə onlarda doyma hissi itir. Az zaman keçdikdən sonra yenidən acır və miqdarı tənzimləyə bilmirlər. Bu qeyri-sağlam qidalanma uşaqların gələcək səhhətində ciddi problemlərə yol açır”.
Ayan Rzayeva
