Hələ qədim zamanlarda, xüsusi ilə Şərq ölkələrində qadınlara verilən qiymət çox aşağı səviyyədə idi. Qadınlar demək olar ki, bu cəmiyyətdə şəxsiyyət kimi rolu yox idi və bütün hüquqları pozulurdu. 

V-VII əsrlərdə ərəblər doğulan qız uşaqlarını diri-diri torpağa basdıraraq, onları məhv edirdilər. Müasir dövrdə isə bu diri-diri basdırılma öz yerini abortlara təslim edib. Hazırda da qız uşağına hamilə qadınlar çox zaman ərləri, qayınanaları tərəfindən abort edilməyə məruz qoyulur.

Niyə Azərbaycan cəmiyyətində oğlan uşaqları qızlardan daha çox fəxarət, qürur mənbəyi, nəsil davamçısı sayılır?

Məsələni ilk olaraq insan psixologiyası ilə bağlı olduğu üçün psixoloji tərəflərini araşdırmağa çalışdıq. Həmsöhbətimiz psixoloq Gülnar Orucova Ednews-a açıqlamasında bildirdi ki, “həqiqətən də, cəmiyyət olaraq, üstünlük oğlan uşaqlarına verilir”.

“İslam dini isə qız uşağının oğlandan daha üstün olduğunu deyir. Heyif ki, bunu cəmiyyətimiz qəbul etmir. Misal var ki, oğlan düşmən çəpəridir.  Əgər oğlun varsa, o səni qoruyur. Nəslinin davamçısı var. Sanki qız uşaqları bunun tam əksini ifadə edir”.

Psixoloqun fikirlərinə görə, qız uşaqlarının abort edilməsi 1993-cü ildə ultra səs müayinə aparatlarının ixtira edilməsindən sonra artmağa başladı. Onun sözlərinə görə, ultra səs müayinə aparatında uşağın cinsiyyət bilindikdən sonra, ailələr oğlan uşağını saxlayıb, qız uşağını isə tələf edirdilər. 

“Lakin son dönəmlərdə müşahidələrə görə, qız uşaqlarına maraq artıb. Keçmişə nəzər salsaq, 2-3 qızı olan ailələr oğul arzusu isə yaşayırdılar. Lakin indi qız uşaqlı ailələr artıq üstünlük təşkil edir”.

Psixoloq həmçinin, ailədə oğlan uşağının olmasının tibbi nöqteyi-cəhətdən kişidən asılı olduğunu vurğulayaraq, onların bunu araşdırmadan ailəsindən imtina etdiyini söylədi: 

“Azərbaycan kişisinin mental düşüncəsinə görə, qız yox, məhz oğlan nəsli davamçısı sayılır. Qanunlarımızda tətbiq olunan cəzaya baxmayaraq, cəmiyyətimizdə gizli də olsa qız uşaqlarının abort edilməsinə şərait yaradılır. Eləcə də, əgər bu məsələ ciddi nəzarətə alınmasa, gələcəkdə evlilik məsələlərində böyük bir çətinliklərlə üzləşəcəyik”.

Son 5 ildə sığnacağa yerləşdirilən uşaqların cinsiyyəti haqqında Azərbaycan Uşaqlar Birliyinin sədri Kəmalə Ağazadədən soruşduqda o, onların içərisində 1-5 yaş arası qız uşaqlarının üstünlük təşkil etdiyini söylədi.

“Hazırda ən çox zorakılıq qurbanları qızlarımızdır. Çünki onlar diqqətdən kənarda qalır.  Mənim fikrimcə, hüquq və sevgi hər iki övlad arasında bərabər paylanılmalıdır. Bu məsələni kökündən yox, sadəcə azalması istiqamətində davamlı olaraq, çoxlu layihələr və işlər aparılmalıdır. İlk növbədə ayrıseçkilik aradan qaldırılmalıdır”.

Məsələni dini baxımdan isə  Hacı Şahin Həsənli ilə müzakirə etdik. O, qeyd edib ki, islam dinində qadınlar xüsusi önəmə, dəyərə sahibdirlər.

“Məhəmməd Peyğəmbər buyurub ki, "Qadınlar sizlərə Allahın əmanətidir. Yaradılışda fərqli olsalar da, hüquq baxımından qadın kişi ilə bərabərdir”.

Din xadimi qadınlarla bağlı hətta "Qurani-Kərim"-də bəzi surələrin yer aldığını da vuğulayıb.

“Qurani-Kərimdə "Məryəm", "Nisə" surələri var ki, bu da qadına verilən dəyərin təzahürüdür. Orada bir ayədə belə deyilir: "Biz sizləri bir kişi və bir qadın olaraq yaratdıq, üstünlük cinsi fərqliliyə yox, mənəvi dəyərlərə verilir”.

Son olaraq qadın kişidən şəxsiyyət olaraq yox, yalnız fiziki cəhətdən zəif olduğunu bildirib.

“Qadınlar bəşər tarixinin əsas qüvvəsi, pərdəarxası qəhrəmanları sayılır. Qadınlar cəmiyyətdə dahi şəxsiyyətlərin formalaşmasında böyük rol oynayır. Yəni insan şəxsiyyətinin formalaşmasında atadan çox öhdəlik ananın üzərinə düşür. İslam dini həmçinin, qadının ictimai fəaliyyətində də hər hansı bir məhdudiyyət qoymur. Bu səbəbdən qadınlar öz intelekti və bacarığı ilə cəmiyyətimizdə fəaliyyət göstərə bilər və göstərməlidirlər də”.

Rəna Mürşüd