Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyi yanında Kosmik Agentliyin nümayəndəsi Murad Camalov mətbuata açıqlamasında bildirib ki, Azərbaycan 2040-cı ilə qədər şiddətli quraqlıq riskinə görə qlobal miqyasda 18-ci yerdədir. “İqlim modellərinə əsasən, 2020-2040-cı illərdə temperaturun 0,5-2,5 dərəcə yüksələcəyi və yağıntıların 10-20 % azalacağı proqnozlaşdırılır", - deyə o qeyd edib. Belə çıxır ki, cəmi 15 il sonra bu risk dəfələrlə artacaq.
Azərbaycanın qarşısında duran quraqlıq problemi ilə necə mübarizə aparmaq olar?
Mövzu ilə bağlı Ednews-a danışan ekoloq Rövşən Abbasov bildirib ki, Azərbaycanda su stresinin kəskin artımı gözlənilir:
“2040-cı illər üçün quraqlıq indeksini dəqiq müəyyən etmək mümkün deyil. Buna görə xüsusi proqnoz modellərindən istifadə olunur. Atmosferdə karbon qazının konsentrasiyasının 2040-cı il üçün müəyyən olunması üçün çox fərqli ssenarilərdən istifadə edilir. Bu ssenarilər əsasında nəticələr çıxarılır. Belə bir ssenari var ki, biz heç nə etməsək və atmosferdə karbon qazının artması davam edərsə, o zaman bizi böyük çətinliklər gözləyir. Beləcə, Azərbaycanda quraqlıq riski artacaq.
Azərbaycanda su stresinin kəskin artması gözlənilir. Azərbaycan dünyada bu göstəriciyə görə 18-ci yerdədir. Su stresi indeksinin maraqlı bir xüsusiyyəti də var ki, o bir kəsr göstəricisidir. Onun sürətində çay, göl və digər su mənbələrindən götürülən suyun miqdarı olur. Bu o deməkdir ki, bu su mənbələrimizdən götürülən suyu azaltmalıyıq ki, su stresinin səviyyəsi aşağı düşsün.”
Ekoloq bildirib ki, su stresinin aşağı salınması üçün bir çox yollar var:
“Bunu etməyin isə, bir çox yolları var. Ən əsas yol kənd təsərrüfatımızın suvarmadan olan asılılığını azaltmaqdır. Misal olaraq, ənənəvi xurma istehsalı Azərbaycanda Balakən və Zaqatala rayonunda formalaşıb. Bu ağacların böyüməsi üçün su lazım deyil. Amma, həmin regionda xurma istehsalı çox zəifləyib. Əvəzində isə, Göyçayda xurma istehsalı artım göstərib.
Lakin, Göyçayda xurmanın əkilməsi üçün xeyli miqdarda su tələb olunur.
Göyçayda su mənbələrinin çox olması da, onlardan geniş şəkildə istifadə etməliyik demək deyil. Bunu etsək digər regionlarımızda su stresi artacaq. Bu tip həll yolları tapılmalı və daha çox suyu necə götürmək haqqında yox, suyu necə götürməmək haqqında düşünməliyik. Əlbəttə ki, su itkilərinin də aşkar edilərək aradan qaldırılması və torpaq su kanallarının beton kanallarla əvəz edilməsi də bura daxildir.”
Fərid
