ABŞ Prezidenti Cozef Bayden İsveçin yaxın gələcəkdə Şimali Atlantika Alyansına daxil olacağını proqnozlaşdırır.
ABŞ lideri Kolorado Sprinqsdə çıxışı zamanı bildirib ki, Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin Ukraynaya hücumu ilə ittifaqı pozmağa cəhd etməsinə baxmayaraq, NATO güclənir. Bu, xüsusən Finlandiyanın və tezliklə İsveçin qəbulu ilə gücləndirilir.
"Bu baş verəcək, sizə söz verirəm", - Bayden deyib.
Macarıstan və Türkiyə İsveçin NATO-ya üzv olmaq təklifini ratifikasiya etmir. Ankara ölkəni terrora dəstək verməkdə ittiham edir, Türkiyə terrorçu təşkilatların üzvlərinin Stokholmda gizləndiyini bildirir.
Bəs, Türkiyə İsveçin NATO-ya üzv olmasında öz dəstəyini göstərəcəkmi? Azərbaycanın da NATO-ya üzv olması Türkiyənin marağındadırmı?
Türkiyəli general Yücel Karauz Ednews-a açıqlamasında bildirib ki, Türkiyənin İsveçin NATO—ya üzvlüyü ilə bağlı münasibəti və davranışı əvvəldən də bəlli idi:
“Əslində bu münasibət Finlandiya üçün də eyni idi. Bildiyiniz kimi, NATO baş katibinin nəzarəti altında Finlandiya, İsveç və Türkiyənin iştirakı ilə protokol imzalanıb. İsveç uzun müddətdir ki, sözügedən protokolun tələbini yerinə yetirmir. İsveç tələblərə əməl etmədiyi üçün təxribat xarakterli hərəkətlərə yol verməkdə davam edib. Hazırda İsveçdə terrorla mübarizə çərçivəsində qanun layihəsi bir iyundan sonra qüvvəyə minib. İyunun 3-də NATO-nun baş katibi prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğanın andiçmə mərasiminə qatılmaq üçün Ankaraya gələcək. Bundan sonra Ankarada İsveçin NATO-ya daxil olması və vəziyyətin uzadılmaması ilə bağlı bəyanatlar olacaq. Eyni şəkildə ABŞ prezidentinin və ABŞ Dövlət Departamentinin başçılarının İsveçin NATO-ya üzv olunmasının gözləmə mövqeyində olduğunu qeyd edəcək subyektiv fikirləri var. Mübarizə kontekstində edilən hüquqi tənzimləmələrə əlavə olaraq, İsveçdə terror təşkilatı üzvü kimi yaşayanların ekstradisiyasını tələb ediblər. İsveç bu ekstradiysa məsələsini də həll etməyib. İsveç buna razılıq vermədiyi üçün Türkiyə hələ də gözləmə mövqeyindədir.
Yücel Karauz onu da əlavə edib ki, Türkiyədən başqa Macarıstan da İsveçin NATO-ya üzv olmaq təklifini ratifikasiya etmir:
“Bu, terrorla bağlı nəyisə əks etdirsə də, bu məsələni Rusiya ilə münasibətlər kontekstində də qiymətləndirmək lazımdır. Rusiya İsveçin üzv olunmasını öz ərazisi üçün təhlükə kimi qəbul edir. NATO baş katibinin və Amerika Birləşmiş Ştatlarının əsas məqsədi yaxın günlərdə keçiriləcək NATO sammitində İsveçin NATO üzvlüyünü elan edib təsdiqləmək, güclü NATO və formalaşan birlik mənzərəsini yaratmağa çalışmaqdır. Bütün bunları Amerika Rusiyaya qarşı etməyə çalışdıq. Bu isə qlobal mübarizədə özünə üstünlük qazandırması deməkdir. Beləliklə Türkiyə İsveçin NATO-ya üzlüyünə “hə” deyəcək, çünki irəli sürülə biləcək başqa bir vəziyyət yoxdur.Bu vəziyyəti ömür boyu bu cür davam etdirmək mümkün deyil”.
Azərbaycanında NATO-ya üzvlük məsələsinə toxunan Türkiyəli general deyib ki, Azərbaycanın NATO-ya üzvlüyü çox fərqli bir məsələdir.
“Rusiya şimaldan İsveç və Finlandiya ilə həyata keçirilən bu əhatəli hərəkatın Qafqazda Gürcüstan və Azərbaycanı da əhatə etməyəcəyi bildirilsə də, təbii ki, Ukraynanın Alyansa daxil olmasına da imkan verməyəcək, buna müqavimət göstərəcək. Onun qarşısını almağa çalışacaq. Ona görə də Azərbaycanın NATO-ya üzvlük məsələsi uzun bir yol qət etməlidir və indiki mərhələdə buna ehtiyac yoxdur. Azərbaycan özünün müstəqil balanslaşdırılmış siyasətini çox gözəl şəkildə həyata keçirir. NATO-nun tamhüquqlu üzvü olmasa da, hələ də NATO-nun sülh tərəfdaşlığı fəaliyyətlərində və NATO əməliyyatlarında iştirak edir. Əməkdaşlıq fəaliyyətləri davam edir.
Cənab Ərdoğan İsveçin NATO-ya üzvlüyünə o halda “hə” deyəcək ki, bu, ABŞ prezidenti Bayden, NATO-nun baş katibi ilə görüşmələr və Türkiyəyə kifayət qədər təhlükəsizliklə bağlı təminatın verilməsindən sonra baş tuta bilər”.
Ülviyyə Şahin
