"Orta Şərq və xüsusilə, Cənubi Asiya bölgəsindəki vəziyyət pandemiya səbəbindən narahatlıq doğurur".
EDNews.net xəbər verir ki, bunu pakistanlı siyasi analitik Malik Ayub Sumbal Dr. Çester Kabalzaya müsahibəsində deyib.
Politoloqun sözlərinə görə, Cənubi Asiyada əhali sayının çox olması koronavirusla mübarizədə böyük çətinliklər yaradır. O həmçinin, regionda resursların çatışmazlığı və idarəetmənin aşağı səviyyədə olmasını koronavirusla mübarizədə əsas maneə olduğunu söyləyib.
"Orta Şərq bölgəsində də vəziyyət eynidir belə ki, bölgədəki əksər ölkələr infrastrukturun məhvinə gətirib çıxaran ölümcül müharibələrdən əziyyət çəkir", -deyə Sumbal bildirib.
O hesab edir ki, bütün bu münaqişələr və onun nəticələri region üçün fəlakətdir və virusu nəzarətsiz hala gətirir: “Bu ölkələrdə ictimai səhiyyə sistemi yenilənmir. Bu həm də iqtisadiyyatla əlaqəli məsələdir. Ölkələr karantin vəziyyətindən çıxmalı olurlar, Pakistan və Hindistanın necə karantin məhdudiyyətlərini qaldırdığını görürük, lakin hazırki dövrdə küçəyə çıxmaq çox təhlükəlidir".
O, iqtisadiyyatın ümumi mənzərəsini pis olaraq qiymətləndirir. Cənubi Asiya ilə Orta Şərq arasındakı qarşılıqlı əlaqələrin koronavirusun yayılmasına təsir göstərə biləcəyini və bunun ziyanının bir-birilə bağlı olacağını deyir: “Cənubi Asiyadan çox sayda insan, Orta Şərqdə xüsusən də, Körfəz dövlətlərində işləyir. Bundan əlavə, Orta Şərq Cənubi Asiya münaqişələrindəki vasitəçilikdə mühüm rola malikdir".
Sumbal Körfəz dövlətlərindən Nepal, Banqladeş və digər Cənubi Asiya dövlətlərinə pul köçürmələrində böyük iqtisadi asılılığın olduğunu qeyd edib.
O, pandemiyanın bölgənin iqtisadiyyatında əsas gəlir mənbələrdən biri olan turizm sektoruna ciddi zərbə vurduğunu söyləyib: “Məsələn, Səudiyyə Ərəbistanı neftdən sonra ən çox turizmdən qazanc əldə edir. Həcc ziyarəti ləğv edilsə, bu Səudiyyə Ərəbistanı iqtisadiyyatı üçün böyük itki ola bilər. Bu həm də ölkənin otel sisteminə birbaşa təsir göstərir".
Siyasi analitik, bura əsas turistik məkanlardan biri Dubay olan Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri kimi digər ölkələri də aid edib: "Səudiyyə Ərəbistanında insanlar və sahibkarlar üçün vergi yüksək deyildi, ancaq indi əlavə dəyər vergiləri tətbiq etdilər və Səudiyyənin vəliəhd şahzadəsi bir sıra iri layihələri dayandırdı”.
Bölgə iqtisadiyyatının sahələrini qiymətləndirərkən Sumbal ölkələrə əhali və kənd təsərrüfatı təyinatlı torpaqlar baxımından çox kiçik ölkələr olduğunu qeyd edib: “Körfəz ölkələri əsasən beynəlxalq tədbirlərə, sərgilərə ev sahibliyi etməklə gəlir əldə edir, amma indi bunların hamısı ləğv edildi. Bölgənin gələcəyi barədə proqno vermək çətindir və bu ciddi narahatlıq doğurur. Orta Şərq ölkələri iqtisadi bumu son dövrlərdə yaşayıblar və uzun bir iqtisadi tarixi yoxdur. Əgər ölkələrin gəlir əldə etmək üçün alternativ mənbələri olmayacaqsa, bu, iqtisadi artım istiqamətini dəyişdirəcəkdir".
Cənubi Asiyadakı iqtisadi vəziyyətə toxunan Malik Ayub Sumbal bu ölkələrin Orta Şərq bölgəsindən fərqli problemlərinin olduğunu qeyd etdi: "Cənubi Asiya ölkələrinin iqtisadiyyatı Orta Şərqdəki kimi neftdən asılı deyil. Onların nəhəng kənd təsərrüfatı sahəsi var. Bununla belə, pandemiya onlara da təsir edir. Pakistan manqo ticarətindən çox böyük vəsait götürür. Hal-hazırda manqonun ixracı davam etdirilir".
O, həmçinin Cənubi Asiya ölkələrinin koronavirusla mübarizəyə birbaşa təsir edən ictimai səhiyyə müəssisələrinin çatışmazlığından əziyyət çəkdiyini əlavə etdi.
Ülvi Əhmədli
Tərcümə etdi: Gülnar Səlimova
