Kəlbəcər 27 illik işğaldan sonra yenidən Azərbaycanın tərkibinə daxil edildi. 10 noyabr bəyannaməsinə əsasən növbəti boşaldılmalı olan rayon Laçındır. Burada deməliyik ki, Qarabağa rus sülhməramlılarının gəlməsi və ermənilərin rayonları tərk etməsi fonunda diqqət çəkən hadisələr baş verir. Politoloq Engin Özer “Eurasia Diary”yə müsahibəsində bu və digər məqamlara aydınlıq gətirib.

O, Rusiyanın sülhməramlı ordusunu Qarabağda yerləşdirməsinin səbəblərindən danışarkən bunun bir neçə strateji səbəbi olduğunu qeyd edib. 

“Birincisi, hazırda erməni əhalisi Rusiya tərəfindən tərk edildiyini və ona xəyanət olunduğunu düşünür. Rusiyada iki milyonluq erməni diasporu yaşayır və bu ciddi etimadsızlıq yaradır. Rusiya sülhməramlı gücü ilə erməniləri ölümdən xilas edən rolunu oynayır. İkincisi, Rusiya bölgədə olmazsa bu boşluğu Türkiyə dolduracaq. Lakin Rusiya səhvən Türkiyəni bölgədən çıxararsa, onun yerinə bura Fransa və ABŞ daxil olar”, E. Özer bildirib.

Rus sülhməramlı zabiti öz müsahibəsində rusların Qarabağda əsas məqsədinin xristianları qorumaq olduğunu bildirib. Ekspert öz növbəsində qeyd edib:

“Rus mediasında elə bir təbliğat aparılır ki, sanki azərbaycanlılar kilsələrə zərər vurur. Ancaq hamımız bunun əksi olduğunu bilirik. İşğaldan azad edilmiş ərazilərdəki məscidlərin vəziyyəti hamıya məlumdur. Rusiya əhalisinin 13%-nin müsəlman olmasına baxmayaraq, provaslav təbliğatı aparılır və din məsələsində tərəf tutulur. Rus mediasında da vəziyyət eynidir. Yalnız Maksim Şevçenko müsəlman məscidlərinin donuz tövləsinə çevrildiyini gündəmə gətirməklə həqiqəti söyləyir. Rusiya mediasında, xüsusilə Semyon Peqov olmaqla, Suriyadan bölgəyə terroristlərin gətirildiyi iddia edilərək təbliğat aparılır. Halbuki, Rusiyanın bir çox yerindən Ermənistana terroristlərin gətirildiyini bilirik. Rus mediasında fəaliyyət göstərən ermənilər məsələni din savaşına çevirməyə çalışırlar. Provaslavların, ortodoksların qoruyucusu rolunu oynayan Rusiya beynəlxalq hüququn təmamilə Azərbaycanın yanında olması, Rusiyanın beynəlxalq arenada olduqca gücsüz vəziyyətə düşməsi və digər səbəblərdən dolayı dərhal Azərbaycanın savaşına müdaxilə edə bilmədi. Yəni bu, Paşinyana hirsli olmasıyla əlaqəli deyil”, E. Özer vurğulayıb.

Politoloq ermənilərin Kəlbəcər və Ağdamı tərk edərkən törətdiyi vandallıqlar barədə danışarkən buna rus sülhməramlıların müdaxilə edəcəyi təqdirdə çox böyük təxribatın yarana biləcəyini qeyd edib.

Ekspertin sözlərinə görə, Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın siyasətinə qarşı Avropada çox ciddi reaksiya var. Rusiya, Türkiyənin Azərbaycan vasitəsilə orada islamlaşdırma cəhdlərinin olacağı təsəvvürünü yaratmağa çalışır. Buradakı kilsələri qorumağı özünə missiya seçib. Bunu Suriyada da etmişdi. Bir çox bölgəyə oradakı tarixi abidələri qorumaq vəzifəsilə girmişdi. Bu arqumenti Rusiya dünyanın bir çox yerində istifadə edir və istifadə edə biləcəyi başqa arqument də yoxdur. Qarabağda xristian ermənilərini və tarixi abidələri qoruyur. Mövzunu bilməyən insanlara azərbaycanlıları radikal insanlar kimi qələmə verərək, Türkiyə ilə bərabər kilsələrə ziyan verməyə gəlirlər təsəvvürünü yaratmağa çalışır. Bu, Rusiyanın orada mövcudluğu üçün əsas yaradır. Qərbin simpatiyasını qazanır və qərbdə Rusiya əleyhinə fikrin yaranmasının qarşısını almış olur”, deyə E. Özer qeyd edib.

Ortodoks dünyasında böyük parçalanmanın olduğunu deyən ekspert, Rusiyanın bu bölgələrdə keçmiş Sovet İttifaqı dönəmindəki hakimiyyətini kilsə üzərindən yönəltməyə böyük güc itirdiyini və bu siyasətin özünü doğrultmadığını bildirib.

"Rusiyanın erməni kilsəsi üzərində gücə malik olacağı və bunu istifadə edə biləcəyini düşünmürəm. Rusiyanın din mövzusunu gündəmə gətirməsi Çar Rusiyası dövründəki siyasətinə bənzəyir və bunun uğurlu olacağını hesab etmirəm. Qafqazda qüvvələr balansı çox həssasdır və burada dərin kök salmış problemlər var. Buna görə Rusiyanın din üzərindən siyasət yürütməsi həm Ermənistan, həm də Azərbaycan tərəfində əks reaksiya yarada bilər. Rusiya danışıqlarında əvvəlcə Sovetlərlə əlaqəli siyasət yürüdürdü, ancaq sülhməramlılar bölgəyə girdikdən sonra xristianlığın qoruyucusu siyasətini yürüdür. Bu düzgün siyasət deyil”, E. Özer fikrini tamamlayıb.

Müsahibəni aldı: Gülnar Səlimova