Uzun müddətdən bəri davalı və həm də nəticəsiz qalan Rusiya-NATO görüşü dünən Brüsseldə baş tutub. Meydanda silah yarışından çox, masada ortaq dil tapmağı üstün sayan tərəflər istədikləri nəticəni əldə edə bilməsələr də, bu dəfə də narazılıqlara baxmayaraq, bir-birlərinin əlini sıxıb.
Qeyd edək ki, bu görüş Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin dekabr ayında Moskva ilə Qərb bloku arasında gərginliyi azaltmağa yönəlmiş təhlükəsizlik təkliflərini müzakirə etmək üçün nəzərdə tutulub.
Görüşün nəticələrinə gəldikdə, rəsmi Kremlin fikrinə görə bu heç də onun üçün ürək açan alınmayıb. Öz növbəsində, NATO baş katibi Yens Stoltenberq də ikibaşlı olaraq bildirib ki, alyans həm açıq qapı siyasətindən, həm də Rusiya sərhədlərində NATO-nun genişlənməsi hüququndan əl çəkməyəcək.
Bundan əlavə görüşün nəticələri ilə bağlı Rusiya xarici işlər nazirinin müavini Aleksandr Qruşko da açıqlama verib. Diplomat qeyd edib ki, bu amillərdən biri NATO-nun son iyirmi ildə Rusiyaya doğru mütəmadi genişlənməsidir. "Xatırladıram ki, 1997-ci ildə NATO-nun qapısını döyən Rusiya ilə həmsərhəd olan yalnız bir ölkə var idi: Polşa. Bu gün bir çox dövlətlər alyansa qoşulub və onların ərazisindən açıq şəkildə müxtəlif coğrafi məkanlardan Rusiyaya qarşı güc proyeksiyası üçün istifadə olunur”.
Diplomat həm də belə olduğu təqdirdə Qərblə münasibətlərin daha risk altına düşə biləcəyini əlavə edib.
"Bu, təhlükəsizliyimizi ciddi şəkildə pisləşdirir və təhlükəsizliyimiz üçün qarşı-qarşıya qalacağımız yolverilməz risklər yaradır. Əgər hadisələrin indiki, çox təhlükəli gedişatını dəyişdirə bilməsək, Moskvanın “qarşı-qarşıya gəlmək” və “təhdidlə mübarizə” siyasətini həyata keçirməkdən başqa “seçimi olmayacaq”.
Məsələ ilə bağlı Türkiyəli siyasi analitik Göktuğ Çalışkan görüşün sonrakı nəticələri barədə, habelə rusiyalı diplomatının açıqlamasına nəzərən EDNews.net- ə danışıb.
“İlk öncə qeyd etməliyəm ki, Qərbi narahat edən ən mühüm məsələ Rusiyanın Ukrayna sərhəddində hərbi güclənməsidir. Bu hallar ABŞ-ın peykləri tərəfindən müşahidə edilib və bu vəziyyət başda Avropa Birliyi ölkələri, ABŞ, Qərb ölkələri və NATO bu münaqişəyə qarşı addım atmağa özlərini borclu bilir. Çünki tərəflər Rusiyanın hər an hücum edə biləcəyini ehtimal edir və bu səbəbdən də daha sərt mövqe nümayiş etdirirlər.
Bundan əlavə, danışıqlar zamanı NATO, ABŞ və Aİ Rusiyanın Ukraynaya qarşı hücuma hazırlığına cavab olaraq ağır sanksiyalar tətbiq edəcəklərini bəyan ediblər. Üstəlik Ukraynanı NATO-ya üzv etmək niyyətləri rəsmi Kremli təşviş içinə salıb. Hesab edirəm ki, Rusiyanın “bellikoz” davranışı məhz Qərbin bu tip planı ilə bağlıdır”.
Siyasi analitik görüşün nəticələrinə əsasən Qərb tərəfin Rusiya ilə bundan sonrakı əməkdaşlıq perspektivlərinə də toxunub.
“Görüşdə Yens Stoltenberqin açıqlaması açıq bir mesaj idi. NATO hələlik heç bir nəticə əldə edilməsə də, danışıqları davam etdirmək istədiklərini bəyan edib. Çünki Qərb bilir ki, Ukraynaya hücum bütün Avropa Birliyinə təsir edə bilər. Bu səbəbdən də onlar nəticə əldə etmək üçün çalışırlar. Lakin tərəflərin ortaq zəmində görüşə müharibə ehtimalını yaratmır. Birincisi, Rusiyaya qarşı bir çox sahələrdə sanksiyalar tətbiq edilir və bütün dövlətlərdən onlara əməl etmələri xahiş olunur. Belə halda iqtisadi cəhətdən əli çox yerdən üzülən Rusiya, bəzən Qərbin də sözünü dinləməli olur. Bu, Krımın ilhaqında da özünü göstərməsə də, Afrikada öz davranışına bir qədər düzəliş etməli oldu”.
Son olaraq ekspert qeyd edib ki, əgər Rusiya üzərinə qoyulan ağır sanksiyalar nəticə verməsə, Ukraynanın NATO-ya üzv edilməsi Qərbin növbəti planı ola bilər.
“Belə olan halda bəlkə də müharibə ehtimalını qeyd etmək olar. Amma nəhayət, məsələnin müharibəyə gedəcəyini düşünmürəm. Düşünürəm ki, Rusiya var gücünü bərpa etdiyi halda, sanksiyalarla büdrəmək və gücünü itirmək istəməyəcək”.
Elnur Ənvəroğlu
