Ötən gün Pakistan Baş naziri İmran Xanın istefa verməsi geniş müzakirələrə səbəb olub. Pakistanda müxalifət artıq iqtidarın devrildiyini elan edib. Lakin bu istefa qərarı tamamilə hüquqi bir prosedurdan ibarətdir.
Belə ki, mart ayında Pakistan parlamenti hökumətə qarşı etimad səsverməsini keçirməyə 161 müsbət səslə nail olub. Maraqlısı isə 161 səs verənlərin içində 13 millət vəkili İmran Xanın ittifaq qurduğu siyasi və öz partiyasından olublar.
Belə bir vəziyyətdə parlamentdə üstünlüyünü itirdiyi görən İmran Xan etimad səsverməsindən öncə prezident Arif Alviyə müraciət edərək parlamenti ləğv etməsini, ölkədə növbədənkənar seçkilərinə keçirilməsini istəyib. Sonda isə İmran xan öz istəyinə nail olub.
Qeyd edək ki, hazırda Pakistanda müxalifət parlamentin ləğv edilməsi qərarına etiraz olaraq Konsitutsiya Məhkəməsinə müraciət edib. Ehtimallara görə, məhkəmə müxalifətə rədd cavab verəcək. Çünki Pakistan siyasi tarixində iki dəfə eyni səbəbdən parlament ləğv edilib.
Bu arada Pakistan konsitutsiyasına görə seçkilərə qədərki 90 gün ərzində ölkəni müxalifət partiyalarının da iştirakı ilə müvəqqəti koalissiya hökuməti idarə etməlidir. Mövcud Baş nazir isə müvəqqəti hökuməti və ya Baş naziri təyin edənə qədər ölkəni idarə edə bilər. Konsitutsiyanın 24-cü maddəsinə görə bu müddət 15 gündür.
Lakin burada fors-major hallar da istisna edilməyib. Yəni, hazırkı şəraitdə İmran Xan müxalifətin formalaşdıracağı hökuməti yox, özünün quracağı yeni bir hökuməti təyin edə bilər. Bununla da 2 həftə sonra İmran Xan seçkilərə qədərki 75 gün ərzində ölkəni Gürcüstandakı İvanişvili kimi idarə edə bilər.
Pakistanın hərbi çevrilişlərin tez-tez baş verdiyi bir ölkə olduğunu nəzərə alsaq seçki öncəsi Xanın taleyinin ordu tərəfindən müəyyən edilə biləcəyi ehtimalı da yüksəkdir. Lakin İmran Xanın sonuncu mitinqində orduya tərəfsiz münasibətinə görə təşəkkür etməsi isə hələlik bir hərbi çevriliş riskinin olmadığını göstərir.
Bəs, seçkilərdə İmran Xan qalib gələ bilərmi?
Seçkilərdə İmran xanın qalib gəlmə ehtimalı yüksək qiymətləndirilir, çünki o, seçki propaqandasına indidən start verib.
Hazırda ölkənin ABŞ mənşəli bir çevriliş cəhdi ilə üz-üzə qaldığını iddia edən Xan Pakistandakı bütün anti-amerikalı qrupları ətrafında birləşdirməyə çalışır. 1996-cı ildən Pakistanın siyasi həyatında olan İmran Xan sünni və şiə qruplara bərabər məsafədə duran, status-kvoçu və balansı gözləyən bir lider kimi tanınıb. Təsadüfi deyil ki, o nəyinki ölkənin daxilində, hətta xaricində sünni Səudiyyə və şiə İranla bərabər səviyyədə əməkdaşlıq münasibətləri qurmağa nail olub. Belə olan vəziyyətdə İmran Xanın ölkəsinin ABŞ tərəfindən təhdid edildiyini bildirməsi və bütün vətəndaşları milli mübarizəyə qatılmağa çağırması anti-amerikaçı mövqeyi ilə seçilən şiə və sünni-sələfi qrupların dəstəyini qazanması ilə nəticələnə bilər. Bu isə seçkilərdə qələbə mənasına gəlir.
Yeri gəlmişkən İmran Xana qarşı formalaşmış “yumşaq çevriliş”in də ABŞ mənşəli olması istisna deyil. Çünki Xan öz ölkəsindəki hərbi aerodromları ABŞ dron və qırıcılarının üzünə bağlayıb. Üstəlik, ABŞ-ın rəqibi olan Çinlə, “qara siyahısı”nda olan İran və Rusiya ilə münasibətləri daha da genişləndirib. Digər tərəfdənsə Türkiyənin müttəfiqinə çevrilib. Vaşiqtonsa belə Pakistan görmək istəmir.
Burada bir sual da meydana çıxır. Pakistan ordusu və siyasi sistemi daxilində xüsusi nüfuza malik olan ABŞ seçkiyəqədərki dövrdə siyasi və iqtisadi manipuliyasiyalarla Xanı devirsə yeni formalaşacaq hökumətin Azərbaycan və Türkiyəyə münasibəti dəyişəcəkmi?
Pakistanlı politoloq, professor Mahmud ul Hasan EDNews-a eksklüziv açıqlamasında bu suala belə cavablandırıb:
.jpg)
“İndi ölkədə bir siyasi xaos hökm sürür. Ümid edirik ki, bu yaxın dövrdə sona çatacaq. Lakin mövcud iqtidarın devrilməsi ehtimalında belə mən rəsmi İslamabadın Azərbaycan və Türkiyə ilə müttəfiqlik münasibətlərinə xələl gətirəcəyinə inanmıram. Pakistan Azərbaycanın müstəqilliyini ilk tanıyan ölkələrdən biridir və onun Qarabağ uğrunda haqlı mübarizəsini daim dəstəkləyib. Hətta bu səbəbdən Ermənistanı tanımayıb və bu dövlətlər heç bir diplomatik əlaqələr qurmayıb. Bütün bunlar İmran Xandan əvvəlki hakimiyyətlər dövründə formalaşıb. Eyni qaydada Türkiyə Pakistan üçün strateji müttəfiqdir. Hər iki dövlətin bu müttəfiqlikdə böyük maraqları var. Türk və Pakistan xalqlarını birləşdirən ortaq dəyərlər var. Ona görə də mən münasibətlərin mənfi bir formada dəyişəcəyinə inanmıram”.
Nicat İsmayılov
