Rusiya nüvə ilə bağlı hansı fikirdədir?
Dünya nüvə aresenalına çevrilə bilərmi?
Bu suallar hazırda Ukrayna-Rusiya müharibəsi fonunda ən prioritet gündəm mövzusu kimi müzakirə edilir. Çünki dünya amansız nüvə təhlükəsi ilə burun-burunadır.
Bu arada, İnsan Haqları Şurasında çıxış edən Rusiya prezidenti Vladimir Putin, nüvə müharibəsi perspektivinin "yaxın" olduğu barədə xəbərdarlıq edib. Buna baxmayaraq, nüvə zərbəsi endirməyə hər an hazır olduğunu bildirən Putin, bu qərarda həm də həvəssiz olduğunu deyib.
Onun sözlərinə görə, nüvə silahı Kremlin Ukraynaya qarşı davam edən işğalında Qərbin müdaxiləsinə qarşı çəkindirici amildir. Lakin Kreml rəhbəri nüvə müharibəsi təhlükəsinin “çox yaxın” olduğunu təkrarən əlavə edib.
Putinin çıxışı zamanı iştirakçılardan biri ondan nüvə hücumunu dayandırmağı xahiş etdikdə o, belə deyib:
“Nüvə müharibəsi təhlükəsi baxımından haqlısınız, lakin bu təhlükə getdikcə qaçılmaz olur”.
Əslində Vladimir Putin bununla hər kəsi düşündürən suala həm "hə", həm də "yox" cavabı verməklə ətrafı intizarda saxlamağa çalışır. O, həmçinin Rusiyanın yeri gələrsə dəli-qanlı olduğunu ifadə etməklə yanaşı, həm də bir növ nəzərləri üzərindən kənarlaşdırmağa çalışır.
Beləliklə, Rusiyanın heç bir halda nüvə silahından istifadə etməyəcəyi istisna edilə bilməz. Çünki Putin Rusiyanın nüvə doktrinasının “xəbərdarlıq” konsepsiyasına əsaslandığını desə də, o, həmçinin ölkəsinə adi silahlı hücum və ya dövlətin "mövcudluğunu" təhdid edən nüvə hücumu qarşılığında nüvəyə əl atacağını vurğulayıb.
Rusiyanı yoldan çıxara bilən səbəb
Əslində Rusiyanın düşdüyü vəziyyət cəngəllikdə yaralı bir şikarın təkləndiyi ana bənzəyir. Xüsusilə Putin düşdüyü vəziyyətdən heç də məmnun deyil. Bu ona geri addım atmağa şans buraxmır. Tək çıxış yolu sonadək irəli addım atmaqdır. Necə deyərlər, “sağa baxsan bığ, sola baxsan saqqal” misalı kimi. İndi onu Ukraynanın silahlı təzyiqlərindən daha çox Qərbin, xüsusən də Böyük Britaniyanın davamlı dəstəyi özündən çıxarır. Bu səbəbdən də müharibə boyu Putin dəfələrlə bu silahlardan istifadə etməyə hazır olduğunu xatırladıb və Rusiyanın öz ərazisini qorumaq zərurəti yarandığı halda “bütün mümkün vasitələrdən” istifadə etməyə hazır olduğunu bildirib. Hətta o, nüvə qılıncının qınına qoyulması ilə bağlı Böyük Britaniyanın tənqidi fikirlərini rədd edərək, Mühafizəkar partiya lideri olan, keçmiş baş nazir Liz Trasa söz vurub.
Analitik olaraq Rusiyanın nüvədən istifadə edib etməyəcəyini başqa bir formada da səciyyələndirmək olar: Rusiya Suriyada mülki əhalinin mövcud olduğu yerdə kimyəvi və fosfor tipli raket silahlarından istifadə etdimi?
Rusiya II Qarabağ müharibəsində kaset tipli raketlərdən dinc əhaliyə qarşı istifadə etdimi? Nəhayət, Rusiya uzun polimikalardan sonra Ukrayna qarşı hücum etdimi? Cavablara gəlincə, gələcəklə bağlı ssenarini aydın təsəvvür etmək olur.
Beləliklə, nəticələr bunu göstərir ki, Rusiya üçün qırmızı xətt anlayışı çoxdan bitib.
Elnur Ənvəroğlu
