Azanın Azərbaycan dilində səslənməsini niyə TƏKLİF ETDİM? – Oğuz Ayvaz yazır...

Yazarlar 14:05 18.09.2023

Ötən günlərin birində status yazdım ki, məscidlərdə azan Azərbaycan dilində səsləndirilsin. Fikrimə qarşı xeyli irad, tənqid, təhqir, hətta söhbətə çağıranlar da oldu. Bu cür aqressiyanı anlaya, dərk edə bilməkdə çətinlik çəkirəm. Xüsusən, kəskin tənqidlər dindarlardan gəldi. Axı, mən İslam dininə qarşı təhqir, yaxud da alçaldıcı heç bir fikir demədim. 

Bir qələm adamı kimi öz fikirimi yazdım. Aydın olur ki, statusun məğzini genişləndirməli, daha izahlı yazı yazmalıyam. Bir çox qəsəbələrdə, məhəllələrdə, elə şəhərin göbəyində məscidlər var. Bu məscidlərdə gün aşırı azan səsi eşidilir. Kütlə bu səsi eşidir, amma az adam bu səsin nələr dediyini anlayır. Ona görə də demək olar ki, kütlə azan səsinə bir o qədər də əhəmiyyət vermir. Təsəvvür edin ki, bu səs öz ana dilimizdə eşidilsəydi. Azanın bir qisminin Azərbaycan dilində təcüməsi belədir:

“Allah böyükdür! Şəhadət verirəm ki, Allahdan başqa məbud yoxdur. Şəhadət verirəm ki, Məhəmməd Allahın elçisidir. Şəhadət verirəm ki, Əli Allahın vəlisidir. Namaza tələsin. Nicat tapmaq üçün tələsin. Ən xeyirli əmələ tələsin”. 

Bu sözləri hər gün eşidən insan, istər-istəməz Allah sözünü eşidəcək və bəlkə də getdiyi pis yoldan çəkinəcək, tutduğu əməldan tezliklə peşman olacaq, günah işlərindən geri qayıdacaq, vicdanı oyanacaq. Bunun nəyi pisdir? 

Mən heç kimi dini inancına görə sorğulamıram, buna heç bir halda haqqım çatmaz. Cəmiyyətimizdə din adından istifadə edən o qədər mollalar, din xadimləri var ki... Onlar toplumun cahilliyindən istifadə edib az iş görmürlər. Düşünürəm ki, Quranı, Azanı Azərbaycan dilində təqdim etsək, insanlar üçün daha anlaşılan, dərk edilən olardı. Bilmədiyimiz ərəb dilindən eşitməkdənsə, mənasını anlaya bildiyim sözləri eşitmək daha yaxşı olmazdırmı? Allah təkcə ərəb dilində bilirmi? 

Tarix səhifələrini çevirsək, bu barədə Mustafa Kamal Atatürkün Quranın, azanın türk dilində tərcümə olunması ilə bağlı faktlar yada düşür. 

Atatürk Qurani-Kərimin mənasını bilmədən oxuduğunu görüb, millətinin inandığı müqəddəs kitabın məzmunundan xəbərdar olmasını istəyirdi. Qurani-Kərimin türk dilinə tərcümə və təfsirinə cəhdlər edilmişdir. Tərcümə və təfsir işləri başa çatdıqdan sonra Qurani-Kərim türk dilində on min nüsxə çap edilib və bütün xərclər Atatürk tərəfindən qarşılanıb. Atatürk Qurani-Kərimi dərk etmədən oxumağın insana savab qazandıracağını, ancaq ibadəti əvəz etməyəcəyini söyləmişdi. Atatürk türkcə xütbə və azan oxunması ilə bağlı araşdırmaların aparılmasını istəyir, təyin etdiyi ruhanilərin işini yaxından izləyirdi. O, məscidlərdə camaata oxunan ərəb moizələrinin insanlar tərəfindən başa düşülmədiyini deyirdi. İstəyirdi ki, xütbələr onun öz dilində, yəni türk dilində olsun ki, camaat deyilənləri başa düşsün. Ancaq tarix göstərdi ki, Atatürkün təklif etdiyi məsələ həll yolunu tapmadı. 

Hər halda mənim də təklifim birmənalı qarşılanmadı. Yazımı burda sonlayıram. Cəhd elədim ki, yazdığım statusu sizə izah edim.

Xankəndi şəhərində İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının 17-ci Zirvə görüşü keçirilir

Xəbər xətti

Hindistanda körpünün çöküb
12:26 09.07.2025
Yol polisi skuter, moped və velosiped sürücülərinə çağırış edib
12:11 09.07.2025
Qan analizi xərçəngi 3 il əvvəldən aşkar edə biləcək
11:56 09.07.2025
Ankarada TDT Mədəniyyət və turizm nazirlərinin 10-cu toplantısı keçirilir
11:50 09.07.2025
Azərbaycan nefti bahalaşdı
11:41 09.07.2025
Silinmiş "ChatGPT" söhbətləri bərpa olundu
11:26 09.07.2025
Husilər Qırmızı dənizdə gəmiyə hücumun görüntülərini yaydılar
11:11 09.07.2025
Ağdam-Füzuli yolundakı qəzada xəsarət alanların son durumu açıqlanıb -Yenilənib
10:57 09.07.2025
NASA əməkdaşı unikal görüntü çəkdi
10:56 09.07.2025
Hindistan sahillərində qədim sualtı şəhər aşkarlanıb
10:42 09.07.2025
Tramp rüsumları təxirə saldı
10:27 09.07.2025
" İsrail və HƏMAS Qəzzada atəşkəsə yaxındır"
10:12 09.07.2025
İsrail HƏMAS-ın komandirlərindən birini öldürdü
09:48 09.07.2025
Klublararası dünya çempionatı: "Çelsi" finala yüksəldi
09:15 09.07.2025
Çin hərbçiləri Almaniya təyyarəsinə lazer tuşladılar
08:43 09.07.2025
"Ukraynada kimyəvi silahdan istifadə edildiyinə dair sübutumuz var"
08:10 09.07.2025
Britaniya Sarayında ixtisarlar başlayıb
07:38 09.07.2025
İnsanlar bədən üzvlərini bərpa edə biləcək?
07:05 09.07.2025
İsrail Tripoliyə hava zərbəsi endirib
06:33 09.07.2025
Rotterdam limanı NATO-nun "hərbi qalası" olacaq
06:08 09.07.2025
Arı sürüsü təyyarəni havaya qalxmağa qoymadı
05:34 09.07.2025
Türkiyədə prokurorluq "Grok"la bağlı araşdırma başlayıb
05:08 09.07.2025
Fransanın cənubunda meşə yanğınları meşə yanğınları başlayıb
04:38 09.07.2025
Kondisionerdən istifadənin sağlamlığa hansı təsirləri var?
04:05 09.07.2025
"ABŞ Ukraynaya dəstəyini davam etdirəcək"
03:32 09.07.2025
SEPAH İranda hərbi çevriliş edə bilər?
03:09 09.07.2025
Nyu-Meksiko ştatında daşqınlarla bağlı fövqəladə vəziyyət elan edilib
02:36 09.07.2025
Texasda daşqın nəticəsində ölənlərin sayı 109-a çatıb
02:04 09.07.2025
MKİ və FTB-nin keçmiş rəhbərlərinə qarşı cinayət işi açılıb
01:36 09.07.2025
Qvatemalada güclü zəlzələ baş verib
01:04 09.07.2025
Aİ Ukrayna üçün 100 milyard avro büdcə ayırıb
00:32 09.07.2025
Bu gün Azərbaycanda Diplomatiya Günüdür
00:01 09.07.2025
"ABŞ nüvə sazişi üzrə danışıqlarda maraqlı olduğunu göstərməlidir"
22:47 08.07.2025
Tramp Rusiyaya qarşı yeni sanksiyaları nəzərdən keçirir
22:14 08.07.2025
"Azərbaycan və Ermənistan arasındakı sülh sazişini gözləyirik"
21:42 08.07.2025
Türkiyədə saxlanılan bələdiyyə sədri həbs olundu
21:10 08.07.2025
"ABŞ Qəzzada atəşkəs barədə razılığa gəlməyə ümid edir"
20:37 08.07.2025
ABŞ idxal rüsumlarından 300 milyard dollardan çox gəlir əldə edəcək
20:05 08.07.2025
Netanyahu və Tramp axşam ikinci dəfə görüşəcək
19:38 08.07.2025
BMT Ermənistandakı kilsə-hakimiyyət mübarizəsinə dair açıqlama verdi
19:07 08.07.2025
Hamısı