Azanın Azərbaycan dilində səslənməsini niyə TƏKLİF ETDİM? – Oğuz Ayvaz yazır...

Yazarlar 14:05 18.09.2023

Ötən günlərin birində status yazdım ki, məscidlərdə azan Azərbaycan dilində səsləndirilsin. Fikrimə qarşı xeyli irad, tənqid, təhqir, hətta söhbətə çağıranlar da oldu. Bu cür aqressiyanı anlaya, dərk edə bilməkdə çətinlik çəkirəm. Xüsusən, kəskin tənqidlər dindarlardan gəldi. Axı, mən İslam dininə qarşı təhqir, yaxud da alçaldıcı heç bir fikir demədim. 

Bir qələm adamı kimi öz fikirimi yazdım. Aydın olur ki, statusun məğzini genişləndirməli, daha izahlı yazı yazmalıyam. Bir çox qəsəbələrdə, məhəllələrdə, elə şəhərin göbəyində məscidlər var. Bu məscidlərdə gün aşırı azan səsi eşidilir. Kütlə bu səsi eşidir, amma az adam bu səsin nələr dediyini anlayır. Ona görə də demək olar ki, kütlə azan səsinə bir o qədər də əhəmiyyət vermir. Təsəvvür edin ki, bu səs öz ana dilimizdə eşidilsəydi. Azanın bir qisminin Azərbaycan dilində təcüməsi belədir:

“Allah böyükdür! Şəhadət verirəm ki, Allahdan başqa məbud yoxdur. Şəhadət verirəm ki, Məhəmməd Allahın elçisidir. Şəhadət verirəm ki, Əli Allahın vəlisidir. Namaza tələsin. Nicat tapmaq üçün tələsin. Ən xeyirli əmələ tələsin”. 

Bu sözləri hər gün eşidən insan, istər-istəməz Allah sözünü eşidəcək və bəlkə də getdiyi pis yoldan çəkinəcək, tutduğu əməldan tezliklə peşman olacaq, günah işlərindən geri qayıdacaq, vicdanı oyanacaq. Bunun nəyi pisdir? 

Mən heç kimi dini inancına görə sorğulamıram, buna heç bir halda haqqım çatmaz. Cəmiyyətimizdə din adından istifadə edən o qədər mollalar, din xadimləri var ki... Onlar toplumun cahilliyindən istifadə edib az iş görmürlər. Düşünürəm ki, Quranı, Azanı Azərbaycan dilində təqdim etsək, insanlar üçün daha anlaşılan, dərk edilən olardı. Bilmədiyimiz ərəb dilindən eşitməkdənsə, mənasını anlaya bildiyim sözləri eşitmək daha yaxşı olmazdırmı? Allah təkcə ərəb dilində bilirmi? 

Tarix səhifələrini çevirsək, bu barədə Mustafa Kamal Atatürkün Quranın, azanın türk dilində tərcümə olunması ilə bağlı faktlar yada düşür. 

Atatürk Qurani-Kərimin mənasını bilmədən oxuduğunu görüb, millətinin inandığı müqəddəs kitabın məzmunundan xəbərdar olmasını istəyirdi. Qurani-Kərimin türk dilinə tərcümə və təfsirinə cəhdlər edilmişdir. Tərcümə və təfsir işləri başa çatdıqdan sonra Qurani-Kərim türk dilində on min nüsxə çap edilib və bütün xərclər Atatürk tərəfindən qarşılanıb. Atatürk Qurani-Kərimi dərk etmədən oxumağın insana savab qazandıracağını, ancaq ibadəti əvəz etməyəcəyini söyləmişdi. Atatürk türkcə xütbə və azan oxunması ilə bağlı araşdırmaların aparılmasını istəyir, təyin etdiyi ruhanilərin işini yaxından izləyirdi. O, məscidlərdə camaata oxunan ərəb moizələrinin insanlar tərəfindən başa düşülmədiyini deyirdi. İstəyirdi ki, xütbələr onun öz dilində, yəni türk dilində olsun ki, camaat deyilənləri başa düşsün. Ancaq tarix göstərdi ki, Atatürkün təklif etdiyi məsələ həll yolunu tapmadı. 

Hər halda mənim də təklifim birmənalı qarşılanmadı. Yazımı burda sonlayıram. Cəhd elədim ki, yazdığım statusu sizə izah edim.

“Xatirələr işığında Heydər Əliyev” -in təqdimatı keçirildi

Xəbər xətti

“Sülhün kökləri” Təşkilatı “Sülh Yürüşü” təşkil edəcək
16:31 08.05.2025
ANAMA yanında İctimai Şuranın üzvləri regiona səfər ediblər
16:03 08.05.2025
"1948-ci ildən bəri Şri-Lanka rəhbərləri etnik münaqişəni “ötürmə” vasitəsinə çeviriblər"
15:21 08.05.2025
Laçında “Heydər Əliyev – Müstəqillik, Suverenlik və Şanlı Zəfər” mövzusunda konfrans keçirilib
12:52 08.05.2025
Sabah 30 dərəcə isti olacaq
12:44 08.05.2025
“Turkish Airlines” Pakistana uçuşları ləğv edib
12:41 08.05.2025
Livanda Azərbaycan Evi açılıb
12:32 08.05.2025
Əminə Ərdoğan “Beynəlxalq İslam Sənətləri” sərgisində Azərbaycan stendini ziyarət edib
12:29 08.05.2025
Ukrayna Prezidenti Anım və İkinci Dünya müharibəsində Qələbə Günü münasibətilə xalqa müraciət edib
12:15 08.05.2025
Ümummilli Lider Heydər Əliyevin anadan olmasının 102-ci ildönümü Berlində qeyd edilib
12:08 08.05.2025
Qaxda silah-sursat aşkarlanıb
12:05 08.05.2025
Bu gün Avropa Liqasında finalçılar bəlli olacaq
12:02 08.05.2025
Azərbaycan Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyası "Sən elə bir zirvəsən" adlı tədbir təşkil edib
11:57 08.05.2025
Pakistanın hava limanı yaxınlığında partlayışlar baş verib
11:52 08.05.2025
"Vyetnam Azərbaycan ilə əməkdaşlığı özünün strateji-siyasi xətti hesab edir"
11:47 08.05.2025
CNN: Hindistan və Pakistan arasında son illərin ən böyük hava döyüşü baş verib
11:35 08.05.2025
Azərbaycanın və Vyetnamın dövlət başçıları mətbuata bəyanatlarla çıxış ediblər
11:32 08.05.2025
Putinlə Szinpin arasında görüş başladı
11:28 08.05.2025
Azərbaycan və Almaniya arxeoloqları Ağalıqtəpə yaşayış yerində tədqiqat aparıblar
11:23 08.05.2025
Bakıda “Kənddən Şəhərə” həftəsonu yarmarkası təşkil olunacaq
11:20 08.05.2025
Qubada II Beynəlxalq folklor rəqs və yaradıcılıq festivalından
11:11 08.05.2025
Azərbaycan və Vyetnam arasında Biznes Şura yaradılır
11:06 08.05.2025
Bu gün görkəmli bəstəkar Soltan Hacıbəyovun doğum günüdür
11:02 08.05.2025
Vyetnam Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Baş katibi Şəhidlər xiyabanını ziyarət edib
Vyetnam Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Baş katibi Şəhidlər xiyabanını ziyarət edib
11:00 08.05.2025
Vyetnamın KP MK-nın Baş katibinin xanımı İçərişəhərlə tanış olub
10:59 08.05.2025
Alimlər Britaniya sahillərində üzən qədim köpəkbalığı növü kəşf ediblər
10:53 08.05.2025
Azərbaycanın etibarlı tərəfdaş kimi mövqeyi möhkəmlənir
10:30 08.05.2025
Azərbaycan və Vyetnam XİN başçıları strateji tərəfdaşlığın inkişaf perspektivlərini müzakirə ediblər
10:27 08.05.2025
“Aztelekom” bayrağı Heydər Əliyev zirvəsində dalğalanıb
10:22 08.05.2025
Yeni dövrün mübarək, azad Şuşa!
09:40 08.05.2025
Türk Dövlətləri Ali Məhkəmələrinin Konfransının Əsasnaməsi təsdiq edilib
09:23 08.05.2025
Alimlər Günəş sistemində doqquzuncu planetin mümkün namizədini aşkar ediblər
07:56 08.05.2025
KİV: İsrail və Türkiyə Azərbaycanın vasitəçiliyi ilə Bakıda danışıqlar keçirəcək
00:28 08.05.2025
Mayın 8-i Beynəlxalq Talassemiya Günüdür
00:00 08.05.2025
Mina sahələrində ümidlərin bərpası - Thembisa Fakude yazır...
14:31 07.05.2025
ABŞ-nin daha bir döyüş təyyarəsi Qırmızı dənizə düşüb
12:32 07.05.2025
İslamabad: Hindistan Pakistanın su ehtiyatlarını hədəf alıb
12:27 07.05.2025
Sabah Bakıda hava yağmursuz olacaq
12:20 07.05.2025
Türkiyənin aparıcı universitetlərindən birinin tələbələri dahi Nizami Gəncəvinin irsi haqqında məlumatlandırılıb
12:18 07.05.2025
“Qoruqlar və muzeylər– keçmişdən gələcəyə körpü” mövzusunda III Quba Simpoziumu keçiriləcək
12:15 07.05.2025
Hamısı