Yazmağın sirri – Oğuz Ayvaz yazır...

Yazarlar 12:09 16.08.2024

Hardasa oxumuşdum, ya da elə özüm demişdim: böyük əsərlər bayağı əsərlərin sayəsində yaranır. Bayağı əsərlərin varlığı böyük əsərin ortaya çıxması üçün münbit şərait hazırlayır. İstəsəniz, bu fikir üçün intellektual bir misal da çəkim. Servantesin “Don Kixot” romanı. Servantes əl-əl gəzən və hamı tərəfindən oxunulan mənasız, bayağı cəngavərlik romanlarıyla lağ-lağı eləmək, onları ironiya hədəfinə gətirmək üçün qollarını çırmalayıb “Don Kixot”u yazdı və nəticədə özü də bilmədən dünyanın ən şah əsərini yazmış oldu. “Don Kixot” müəllifin məqsədindən bilmərə uzaqlaşdı (elə yaxşı eləyib uzaqlaşdı), bu dünyanı xilas etmək istəyən sadəlövh bir insanın ürək döyüntülərinə çevrildi və o ürək döyüntüləri XVI əsrdən üzü bəri hələ də eyni templə döyünməyindədir.

Frans Kafka boş zamanlarında detektiv romanlar oxuyur və deyirmiş ki, bu romanlar beynimin yaxşı işləməsi üçün əladır. Bir növ gimnastikaya bənzəyir bu: yaxşı bir əsər yazmaqdan ötrü əlinə keçən bütün ucuz romanları oxuyursan və bu sənə yazmaq üçün stimul verir. 

Mən böyük ədəbiyyatın qorxusundan yazmaqdan imtina etmiş, yaza bilməmiş o qədər istedadlı adam tanıyıram ki... Onlar nədən ehtiyat etdilər? Birdən yazdıqları Dostoyevskinin, Tolstoyun yazdıqlarından zəif olar, yaxud heç o həndəvərə yaxınlaşmaz. Səhvi elə lap başdan elədilər. Ədəbiyyat yarış deyil: biri o birindən güclü deyil, sadəcə estetik fərqlər var. Axı bura qol güləşi deyil. İçində yazmaq eşqi varsa və bu eşqin qarşısını heç nə kəsmirsə, o zaman böyük ədəbiyyatı çiyinlərində daşıyanlar vecinə olmayacaq, masanın arxasına keçəcəksən və yazacaqsan... 

Ümumiyyətlə, böyük ədəbiyyatı kim müəyyənləşdirir? Bəlkə sənin yazdığın nə vaxtsa böyük ədəbiyyat olacaq. Bunu kim təyin edə bilər ki? Yalnız sən. Sənin özün. Yazmağa könüllü olan qələm fədaisi. 

Kütləvilik və bayağılıq yazıçının həvəsə düşməsi və yazması üçün böyük stimuldur. Kütləvi və bayağı əsərləri birmənalı olaraq rədd etmək, onları heçə saymaq olmaz. Bir əsər kütləvi sevgi qazanıbsa, deməli, onun içində nəsə var. Sənətkar kütləvi əsərdə də bir cövhər tapar və o cövhərin sayəsində öz içində toz basmış hisləri oyada bilər. 

Bayağı əsər, bayağı video mənə olmazın güc, ilham verir. Bayağılığa aid hər xırda şey mənim içimdə inanılmaz yazmaq sevdası cücərdir. Əslində hər şey sadədir. Hər şeyi qarmaqarışıq edən və çıxılmaza gətirən bizik. Sadələri mürəkkəbləşdiririk. Halbuki mürəkəbbi sadələşdirməliyik. 

İnsan nə vaxt yaza bilir? O zaman ki, iddiası yoxdur, heç kimin qarşısında utanmır, böyük ədəbiyyatdan, böyük yazıçılardan qorxmur. İddiası aşıb-daşan, böyük ədəbiyyat yaradacağını bar-bar bağıran yazar heç vaxt yaza bilməz. Çünki o hikkə, o eqo onun içindəki azacıq istedadı da kürüyüb atacaq. 

Yazmaq xilas olmaqdır! Ağrılardan, hər gün gördüyün haqsızlıqlardan və s. Əslində özün üçün yaratdığın balaca bir dünyadır. Elə bil ki, səni bir adam oxuyur, vəssalam. Deməli, o adam üçün yazmağa dəyər. Sən o adam üçün yazırsan. Bu dünyada bircə sənsən, bir də o. Məncə, elə də çətin deyil, hə? Əlinə qələm götürürsən və ilk cümləni yazırsan. Heç nə düşünmədən, heç bir iddia olmadan. Sadəcə yazmaq. Xilas olmaq üçün. Yaşamaq üçün. Öz ömrünü kağızın üstündə yaşamaq üçün. 

Yazıçılıq təmənnasızlıq və iddiasızlıq sənətidir. 

Prezident İlham Əliyevə  “Qarabağın fatehi” dedilər

Xəbər xətti

Dəb Necə Siyasiləşir?
15:52 21.06.2025
"Mərakeş azad edilmiş ərazilərin bərpasına investisiya yatırmaqda maraqlıdır"
15:27 21.06.2025
"Gözlətdiyim üçün üzr istəyirəm"
15:21 21.06.2025
Niyə mən 2018-ci ildə “Qarabağ Ermənistandır!” dedim? - Paşinyan İZAH ETDİ
15:00 21.06.2025
MEDİA 17 qəzetə pul ayırdı - Siyahı
14:56 21.06.2025
BTQ Dənizaşırı ərazilərdə internetin vəziyyətinə dair araşdırma aparıb zəif sürət, yüksək qiymət
14:41 21.06.2025
ABŞ və Aİ Xameneiyə əvəz axtarır
14:38 21.06.2025
"Azərbaycanda əyləncə turizmi yeni iş yerləri və investisiya imkanları yarada bilər"
14:35 21.06.2025
İsrail İranın Qum şəhərinə zərbələr endirib
14:31 21.06.2025
İsrail Şirazda hərbi mərkəzi "vurdu"
14:28 21.06.2025
"İqlim böhranı ilə mübarizəni pulsuz qoymaq cəhdləri uzaqgörən yanaşma deyil"
14:09 21.06.2025
Çinin 740-dan çox vətəndaşı İrandan Azərbaycana təxliyə edilib
13:31 21.06.2025
İstanbulda İƏT Xarici İşlər Nazirləri Şurasının qapalı iclası keçiriləcək
13:20 21.06.2025
“Polis haqqında” qanuna təklif edilən dəyişiklik qəbul olundu
12:39 21.06.2025
Ermənilər Üzeyir Hacıbəylini niyə öldürmək istəmişdilər?
12:08 21.06.2025
Bu gün Bakıda ilk dəfə UFC turniri keçiriləcək
11:40 21.06.2025
Efiopiyada "ASAN xidmət" açılıb
09:49 21.06.2025
Xərçəngə qarşı qidalar: Onkoloji xəstəlik riskini azaldan SƏKKİZ məhsul
09:33 21.06.2025
FIFA Klublararası Dünya Çempionatı: Pley-offun ilk iştirakçıları bəlli olub
08:21 21.06.2025
İran ABŞ-yə Yaxın Şərqdəki hərbçiləri ilə bağlı xəbərdarlıq edib
05:16 21.06.2025
" Bizim İran İslam Respublikası qarşısında hərbi öhdəliyimiz yoxdur "
18:03 20.06.2025
"İrəliləyişimiz sistemli inkişafın nəticəsidir"
16:44 20.06.2025
" Təhlükəli istiləşmədən yayınmaq üçün cəmi bir neçə ilimiz qalıb"
16:39 20.06.2025
“Abzas Media” işi üzrə həbs olunan şəxslərə hökm oxunub
16:25 20.06.2025
Ceyhun Bayramov və Kaya Kallas İsrail-İran qarşıdurmasını müzakirə edib
15:27 20.06.2025
Orban Ukraynanı Aİ-də görməyi niyə istəmir?
15:24 20.06.2025
Süfrənin Diplomatiyası: Qida və Qlobal Ayrı-Seçkilik
15:00 20.06.2025
"Xəzər regionu üzərində nüvə təhlükəsi yaranıb"
14:43 20.06.2025
ADA böyüyəcək
14:32 20.06.2025
İlham Əliyev UFC-nin prezidentini qəbul etdi
14:30 20.06.2025
Aprel döyüşləri zamanı Ermənistan tərəfindən hərbi əməliyyatlara rəhbərlik etmiş generalların adları məhkəmədə açıqlanıb
14:24 20.06.2025
İsrailin 50 qırıcı təyyarəsi Tehranı bombaladı
14:18 20.06.2025
Qax rayonunun icra başçısına qarşı əməliyyat keçirildi
14:09 20.06.2025
"Müharibəyə son qoymağın yeganə yolu atəşkəsdir"
14:02 20.06.2025
Azərbaycan Çin ilə “Kəmər və Yol” üzrə Əməkdaşlıq Planını təsdiq edib
13:48 20.06.2025
Paşinyan Türkiyədə səfərdədir
13:14 20.06.2025
Azərbaycan güləşçisi dopinqə görə diskvalifikasiya edildi
12:49 20.06.2025
"Sülh müqaviləsini dərhal imzalamağa hazırıq"
12:28 20.06.2025
"Səs mənimdir,sözlər yox" - Süni intellektin təqlid gücü və etik təhlükələr
11:47 20.06.2025
"Terror aksiyası həyata keçirsə, "Hizbullah" olmayacaq"
11:43 20.06.2025
Hamısı