2 sentyabr Qarabağ erməniləri üçün “milli bayram”dır. Belə ki, 1991-ci ilin bu günündə Qarabağ erməniləri azərbaycanlıların iştirakı olmadan keçirilən refendum nəticəsində Azərbaycan SSRİ-nin tərkibindən çıxmaq haqqında heç bir qanuna və hüquqa uyğun olmayan qərar qəbul etmişdilər. Və ermənilər 28 ildir ki, Qondarma respublikada bu qondarma bayramı qeyd edirlər.
Bəs bu “bayram”ı bütün ermənilər qeyd edirmi? Və ümumiyyətlə Qarabağdan və Ermənistandan kənarda yaşayan ermənilərin Qarabağın müstəqilliyinə yanaşması necədir?
Bu suallara aydınlıq gətirmək üçün erməni əsilli Rusiya vətəndaşı Erik Xaçaturovla (Xaçaturyan) əlaqə saxladıq. O, Eurasia Diary-ə açıqlamasında Qarabağda keçirilən bayram tədbirinin əlehinə olduğunu bildirib:
“Mən Qarabağda yaşamıram. Orada yaşayan əhalinin fikirləri və yaşayışı ilə bağlı da məlumatlı deyiləm. Bildiyim tək şey budur ki, Qarabağ dünya dövlətləri tərəfindən müstəqil respublika kimi tanınmır. Eləcə də Ermənistan 28 ildir ki, Qarabağın müstəqilliyini tanımır. Çünki hər kəs bilir ki, Qarabağ qanuni olaraq Azərbaycana aiddir və işğal altındadır”.
Ermənistandakı iqtidarı populizmdə günahlandıran E.Xaçaturov Ermənistanda yaşayan adi insanlara müharibənin lazım olmadığını deyib:
“Miatsum çağırışları edən Paşinyan sadəcə populizmlə məşğuldur və o belə açıqlamalar verməyə məcburdur. Əslində isə Ermənistanda və Qarabağda heç kim Qarabağın Ermənistana birləşdirilməsini istəmir. Çünki bu yeni bir müharibənin başlanması və yenidən gənclərin qırılmasına gətirib çıxara bilər. Əgər erməni xalqı Qarabağı Ermənistana birləşdirmək istəsəydi, 28 ildə bunu edərdi. Nə Qarabağda, nə də Ermənistanda adi adamlara müharibə lazım deyil.
Hazırda Ermənistan siyasətində bir qisim sadəcə zombidir. Onar qatı millətçilərdir və onların fikirləri erməni xalqı üçün uçurumdur. Təbii ki, yaxşı siyasətçilər də var. Paşinyan siyasətə qoşulanda ona çox böyük ümidlər var idi. Mən də ona çox inanırdım. Lakin Paşinyan o ümidləri doğrultmadı. Hazırda ona olan ümidlərim məyusluqla əvəz olunub. Ermənistanda və Qarabağda hakimiyyət üstündə ciddi mübarizə gedir, lakin bunlar Koçaryan və Paşinyanın çirkli oyunlarıdır",- deyə Xaçaturov əlavə edib.
Erik həm də Qarabağın Azərbaycan torpağı olduğunu qeyd etdiyi üçün tez-tez təzyiqlərlə üzləşdiyini deyib:
“Mən Rusiyada yaşayıram və burada nə düşündüyünün və nə dediyinin bir o qədər də fərqi yoxdur. Lakin Ermənistanda belə deyil. Mənim Qarabağla bağlı fikirlərimə görə internet üzərindən çox təzyiqlər edirdilər. Sosial şəbəkələrdə söyüşlər, təhqirlər və s. Lakin Ermənistan hökuməti mənə qarşı hər hansısa təzyiq üsulundan istifadə etməyib”.
Xaçaturov Bakı üçün çox darixdığını da bildirib:
“Bakıya münaqişədən sonra da gəlmişəm və Bakı həmişə olduğu kimi çox gözəldir. Mən hər yerdə deyirəm ki, mən Bakılıyam. Bakı mənim arzum, vətənimdir. Və Bakıda mən heç bir təzyiq və düşmənçiliklə üz-üzə qalmamışam”.
Nicat İsmayılov