İnsanlıq tarixində sevgi qədər çox yazılan, oxunan, düşünülən bir hiss yoxdur. Amma bu hissin bayramı – sevgililər günü – nədənsə çox vaxt xarici mədəniyyətin idxalı kimi təqdim olunur. Azərbaycanda 14 fevral – Müqəddəs Valentin Günü də məhz bu səbəbdən cəmiyyətin müxtəlif təbəqələrində birmənalı qarşılanmır. Bəs bu xalq öz sevgisini, öz romantikasını, öz şəhidini və öz sədaqətini təqvimə necə həkk edə bilər? Elə bu sual bizi 30 İyun tarixinin ətrafında toplayır. Bu gün artıq Azərbaycanda "Milli Sevgililər Günü" kimi qeyri-rəsmi şəkildə anılır. Amma bu tarix təsadüfi deyil. O, bir sevginin – İlham və Fərizənin eşq hekayəsinin qanla yazılmış tarixçəsidir.
1990-cı il yanvarın 20-si Azərbaycanın tarixinə qanla yazılmış, azadlıq uğrunda can verilmiş, eyni zamanda sevginin ən fədakar forması ilə yaşanmış gündür. Həmin gecə sovet ordusunun Bakıya hərbi müdaxiləsi zamanı həlak olan gənc vətənpərvərlərdən biri də İlham Allahverdiyev idi. Amma İlhamın şəhid olması onun həyat yoldaşı Fərizə Allahverdiyeva üçün sadəcə fiziki yoxluq deyildi — o, bu itkiyə dözməyib bir neçə gün sonra intihar etdi.
Onların bu faciəvi məhəbbəti XX əsr Azərbaycan tarixində eşqin və vətən sevgisinin sintezi kimi yadda qaldı. Və məhz bu iki insanın toy günü – 30 iyun – bu gün Azərbaycanda sevginin, sədaqətin və şəhidliklə möhürlənmiş məhəbbətin simvolu olaraq qeyd edilir.
Əgər Qərb dünyası Müqəddəs Valentini sevgililər üçün qoruyucu sayırsa, Azərbaycan özünə bu rolu çoxdan tapıb: İlham və Fərizə. Onlar müqəddəs elan edilməyiblər, lakin onların sevgisi xalqın yaddaşında şəhidlik qədər əzizləşdirilib. Onların toy günü – 30 iyun – bu torpağın sevgililərinə milli yaddaşdan doğan bir bayram bəxş edib.
Bu tarixdə sevgi açıq-saçıq statuslarla yox, sədaqət hekayələri ilə yad edilir. Bu tarixdə gül göndərmək yalnız estetik deyil, simvolik anlam daşıyır. Çünki bu günün kökündə – sevənlərin birgə ölümü dayanır. Və bu ölüm sevgini idealizə etmir, onu həyatla ölüm arasında mövcud olan ən sarsılmaz körpü kimi göstərir.
30 İyun sadəcə iki insanın toy günü deyil. Bu tarix bir xalqın sevgiyə baxışının təzahürüdür. Azərbaycan sevgisi səssiz, qürurlu və şəhidliyin hüzurunda baş əyən sevgidir. O, süni romantizmlə yox, real ağrılarla yazılıb.
İlham və Fərizə — bu xalqın öz Valentinləri deyil. Onlar bu xalqın öz övladlarıdır. Sevgililər gününü yad əfsanələrlə yox, öz taleyimizlə, öz şəhidlərimizlə, öz hekayəmizlə yaşatmaq — mədəniyyətimizin də, kimliyimizin də özəyidir.
Bu gün – 30 İyun – məhz bu səbəbdən “Azərbaycan Sevgililər Günü” adlandırılır. Çünki bu tarixdə sevgi təkcə hiss deyil, həm də vətən və sədaqət andıdır.
Şahlar Ruhi
