Şəki şəhərinin tarixi hissəsi və Şəki Xan Sarayı Dünya İrs Siyahısına salınıb.

Eurasia Diary-nin APA-ya istinadən məlumatına görə, bu barədə qərar UNESCO-nun Ümumdünya İrs Komitəsinin Bakıda keçirilən 43-cü Sessiyasında verilib.

Müzakirələrdən sonra Şəki şəhərinin tarixi hissəsi və Şəki Xan Sarayı Dünya İrs Siyahısına daxil edilib.

Qeyd edək ki, Şəki şəhəri və Xan Sarayı Dünya İrs Siyahısına salınması ilə bağlı müzakirələr gərgin keçib. Abidələrin və tarixi yerlərin qorunması üzrə Beynəlxalq Şuranın  (İCOMOS) adından bildirilib ki, Şəki şəhərinin tarixi hissəsi və Şəki Xan Sarayı UNESCO-nun 2012-ci ildə keçirilən sessiyasında müzakirəyə çıxarılsa da, İCOMOS nominasiyanı Dünya İrs Siyahısına daxil etməyib: "2017-ci ildə keçirilən sessiyada İCOMOS təklif edib ki, ərazidə əlavə konservasiya işləri aparılsın. Lakin üzv dövlət konservasiyanın nəticələri ilə bağlı bizim tərəfimizdən istənilən sənədləri təqdim etməyib. Biz düşünürük ki, Şəki şəhərinin tarixi hissəsi və Şəki Xan Sarayı Dünya İrs Siyahısına daxil edilməsin".

Küveyt nümayəndə heyəti adından bildirilib ki, üzv dövlət lazımı öhdəliyi yerinə yetirib və buna görə də Azərbaycan tərəfinin irəli sürdüyü nominasiya qəbul edilməlidir. Anqola tərəfi də qeyd edib ki, emosiyalara nəzarət edilməli və elmi-nəzəri nöqteyi-nəzərdən qiymətləndirmək lazımdır. Çinin nümayəndə heyəti isə Azərbaycanın son iki il ərzində böyük səylər göstərdiyini diqqətə çatdırıb:  "Azərbaycanda bu nominasiya ilə bağlı iki dəfə Prezident sərəncamı imzalanıb. Biz Küveytin mövqeyini dəstəkləyirik".

İndoneziya nümayəndə heyəti Azərbaycan tərəfinin təqdim etdiyi nominasiyasının qəbul edilməməsini düzgün hesab etməyib.

Tanzaniya nümayəndə heyəti isə diqqətə çatdırıb ki, üzv dövlətin 42-ci sessiyada üzərinə götürdüyü öhdəlikləri tam yerinə yetirməyib.

Tunis nümayəndə heyəti isə iki ildən çoxdur qərarın təxirə salınmasını yanlış sayıb, Ümumdünya İrs Komitəsini hüquqi çərçivədən çıxmamağa çağırıb. Tunis nümayəndə heyəti əks halda qərarın qəbulunda iştirak etməyəcəyini bəyan edib.

Qırğız nümayəndə heyəti də Küveytin əlavəsinə dəstəklədiyini bildirib. Nümayəndə heyəti adından bildirilib ki,  Ümumdünya İrs Komitəsi ardıcıllığı qorumalıdır: "Əgər bu nominasiya bir dəfə təxirə salınıb, biz artıq növbəti addımı atmalıyıq. Şəki, Tbilisi, Gəncə, Dərbəndlə yanaşı İpək yolu marşrutunda yerləşir, ona görə də qədim İpək yolunun bir hissəsidir". 
Avstraliya nümayəndə heyəti isə Azərbaycan üçün çox vacib məqamın müzakirə edildiyini vurğulayıb: "Dünya İrs Siyahısına daxil edilən sahələr hamı üçün aydın olmalıdır. Buna görə də, istərdik ki, üzv dövlətlə Komitə arasında dialoq davam etdirilsin". 

Azərbaycanın UNESCO yanında daimi nümayəndəsi, səfir Anar Kərimov nominasiyanın 6 il əvvəl yerli və beynəlxalq qurum tərəfindən tərtib edilərək İCOMOS-a təqdim edildiyini diqqətə çatdırıb: "Bundan sonra 42-ci sessiyada müzakirəyə çıxarılıb. Biz İCOMOS-un konservasiya ilə bağlı qərarı ilə qəti razılaşmırıq. Mən Azərbaycanın bu işə bağlılığını nəzərə çatdırmaq istəyirəm. Bu nominasiya ilə bağlı Azərbaycan tərəfindən ciddi addımlar atılıb. Bir çox həmkarlarımız hüuqi boşluqlara toxundular. Doğrudur, Azərbaycan belə bir tələbəyə düşdü. Lakin 42-ci sessiyada çıxarılan qərarla bağlı Azərbaycana məlumat verilməyib. Bundan başqa son beş ay ərzində İCOMOS bizə əlavə informasiya haqqında müraciət etməyib. Buna görə də mənim ölkəm hər hansı bir işlərə qənaət etməyəcək və gələcəkdə də çalışacaq ki, digər dövlətlər belə çətinliklə qarşılaşmasınlar".

Məhz gərgin müzakirələrdən sonra Şəki şəhərinin tarixi hissəsi və Şəki Xan Sarayı Dünya İrs Siyahısına daxil edilib. 

***

Bakı Konqres Mərkəzində UNESKO-nun Ümumdünya İrs Komitəsinin 43-cü sessiyasının iyulun 7-də keçirilən növbəti iclasında Şəkinin Xan Sarayı ilə birgə şərin tarixi mərkəzinin UNESCO-nun Ümumdünya İrs Siyahısına daxil edilməsi ilə bağlı fayla baxılıb.

Eurasia Diary-nin “Report”a istinadən məlumatına görə, ICOM-un hesabatı dinlənildikdən sonra müzakirələrə başlanıb.

Qeyd edək ki, 2017-ci ildə Polşanın Krakov şəhərində keçirilən UNESCO-nun Ümumdünya İrs Komitəsinin 41-ci sessiyasında ölkəmiz tərəfindən təqdim edilən “Xan sarayı ilə birgə Şəkinin tarixi mərkəzi” adlı nominasiya müzakirə olunub.