"Rusiya hakimiyyəti Ermənistanın Azərbaycanla həmsərhəd rayonlarından - Tavuş, Sünik, Qeqarkunik, Vayots Dzor, Ararat və Yerevanın Zvartnots hava limanından öz bölmələrini çıxartmağa razılıq verib. Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan 44 Günlük müharibədə Azərbaycan ordusunun sürətlə irəliləməsindən qorxaraq, Putindən təcili yardım istəyib. Rusiya hərbçiləri özləri Azərbaycan qoşunlarının Ermənistan ərazisində irəliləməsinin qarşısını almalı və onların Zvartnots aeroportunu ələ keçirtmək cəhdinin qarşısını almalı idilər. Buna baxmayaraq, Paşinyanın qorxuları boşa çıxdı və bu baş vermədi".

Bu fikirləri Ednews-a danışan Moldovalı tarix elmləri doktoru, siyasi analitik Ruslan Şevçenko Ermənistanın regiondakı yeni siyasi kursunu təhlil edib:  

"2020-ci il müharibəsi zamanı Paşinyanın Ermənistana yardım etməməkdə günahlandırdığı KTMT-dən tədricən uzaqlaşması və Ermənistanın Qərblə əlaqələrinin sürətlə möhkəmlənməsi ölkəni prinsipial olaraq yeni şərtlər qarşısında qoyub. Rusiya Federasiyasına soyuq münasibətin təməli buradan qaynaqlanırdı.

Bundan sonra Ermənistan ərazisindəki rus qoşunları artıq Azərbaycan ordusunun hücumuna qarşı müdafiə yox, bu hücuma qarşı ciddi təhlükə idi, çünki lazım gələrsə bu qoşunlar Paşinyana qarşı silahlı çevrilişdə iştirak edə bilərdilər. Paşinyan öz hakimiyyətini qorumaq üçün rus qoşunlarının ərazidən çıxmalı olduğunu düşündü. Bununla bağlı çoxsaylı bəyanatları uzun müddət Rusiya rəhbərliyi tərəfindən qulaqardına vuruldu. Lakin sonda Moskva başa düşdü ki, “rusofob” Paşinyanın xahişini yerinə yetirməli olacaq, ona görə ki, başqa seçim yox idi – istənilən halda Ermənistan Qərbə üz tutacaq". 

Rusiya qoşunlarının Türkiyə və İran sərhədindən çıxarılması gözlənilə bilər?

"Eyni zamanda qeyd etmək lazımdır ki, Rusiya qoşunlarının bir hissəsi hələlik Türkiyə və İran sərhədində qalacaqlar. İrəvan rəhbərliyi beləcə bir daşla iki quş vurub: bir tərəfdən, Ermənistanla Türkiyə arasındakı sərhədləri təminat altına alıb, digər tərəfdən isə, Rusiyanın İranla müttəfiqlik münasibətlərini nəzərə alaraq mümkün İran təhlükəsini zərəsizləşdirib. Ona görə də burada hələ də rus qoşunlarına ehtiyac var. Lakin onların Ermənistandakı müddəti artıq başa çatmaq üzrədir. Əgər Azərbaycanla sülh müqaviləsi bağlanarsa, heç Türkiyə və İranla sərhəddə olan qoşunlara da ehtiyac qalmayacaq". 

İrəvandakı son müxalifət qiyamını nəzərə alsaq, Ermənistan böyük dəyişikliklər astanasında ola bilər?

"Rusiya hazırda bu regionda öz təsirini qorumağa çalışır. Moskva bunu Ermənistan parlamentində təmsil olunan rusiyayönlü qruplar və xüsusən də Ermənistanın keçmiş prezidenti Robert Köçəryan vasitəsilə edir. Rusiyayönlü müxalifət Ermənistanda vəziyyəti “qarışdırmaq” üçün çoxlu cəhdlər etməkdədir. 

Müxalifətin nöqteyi-nəzərindən, Azərbaycan “təhlükəli” ölkədir. Buna görə də, Azərbaycanla sülh müqaviləsi məsələsi küçə çaxnaşmaları yaradıb. Ermənistanda Paşinyanın əleyhdarları: Tavuş yeparxiyasının arxiyepiskopu Baqrat Qalstanyan o qədər həyasızlaşıb ki, Paşinyana istefa üçün bir saat vaxt verib. Hədə-qorxulara məhəl qoymayan Paşinyan hökuməti üsyanların sakitcə aradan qaldırılması üçün gözlədi. 

İndi Paşinyanın əldə etmək istədiyi mümkün qədər tez sülh müqaviləsi bağlamaq və Türkiyə ilə münasibətləri bərpa etməkdir. Bu Ermənistan üçün katalizator rolunu oynayacaq".

Fərid