Təsəllini içkidə tapdı, qəzada həlak oldu, ölümündən sonra gizli kitabçası tapıldı...

Mədəniyyət 23:21 15.01.2022
Bu gün rejissor, Xalq artisti, əməkdar incəsənət xadimi Tofiq Kazımovun doğum günüdür.
 
EDNews.net Kulis.az-a istinadla rejissor haqqında maraqlı faktları təqdim edir.
 
Əhməd Tofiq Kazımov 14 yanvar 1923-cü il Bakıda şair Səmədmənsur Kazımovun və Yaxşı xanımın ailəsində doğulub. Dörd yaşı olanda atası dünyasını dəyişir. Atasından sonra heç kimi onu Əhməd Tofiq adı ilə çağırmır, eləcə Tofiq deyirlər. Anası Yaxşı xanım ərinin əvvəlki həyat yoldaşından olan iki uşağını və öz uşaqlarını tək böyüdür.
 
 
Müharibə illərində çoxlu qır-qızılı olan bir nəfər tutulacağını bildiyi üçün Tofiqgilin qapısının yanından keçəndə bir bağlama qızılı onların həyətindən içəri atır. Tofiqin anası bağlamanı götürsə də müharibə bitənə qədər həmin əşyalara toxunmur. Sonradan həmin adam onlara gəlir və ailə bağlamanı olduğu kimi ona qaytarırlar.
 
***
 
Onun uşaqlığı çətin dövrə, bolşeviklərin öz hakimiyyətini möhkəmləndirdiyi dövrə düşür. Odur ki, anası Tofiqi həyətdən kənara buraxmır, gözündən qoymur. Zaman ötdükcə həmin həyat Tofiqin səhnəsinə çevrilir. Bəzilərinin quş uçurdub, ənzəli oynadıqları həyətdə Tofiq beş, altı uşağı başına yığaraq, kiçik səhnəciklər hazırlayır, evdə anasının döşəkağlarından, örpəklərindən istifadə edərmiş. Həmin uşaqların içərisində gələcəyin görkəmli şəxsiyyətlərindən birinə çevriləcək Mehdi Məmmədov da vardı.
 
 
O, məktəb yaşlarından atasının dostu, Dram teatrının direktoru Hacıağa Abbasovun himayəsi ilə teatr tamaşalarına anası ilə birgə gedir, yeni tamaşalara baxır.
 
***
 
Yeddiillik təhsilini Bakıda bitirərək, teatr məktəbinə daxil olur. Böyük Vətən müharibəsində iştirak edərkən döyüşlərin birində əlindən yaralanaraq 1943-cü ildə cəbhədən geri qayıdır. Gənc Tamaşaçılar Teatrında aktyor işləyir. Əyyub Abbasovun "Məlik Məmməd", Abdulla Şaiqin "Ana" dramlarının tamaşalarında Bulud və Əmrah rollarını oynayır.
 
***
 
Tofiq Kazımov 1951–1952-ci illərdə Moskvada ali rejissorluq təhsili alaraq Akademik Milli Dram teatrında rejissor kimi fəaliyyətə başlayır. Uzun illər İncəsənət universitetindən aktyor və rejissor sənətindən dərs deyir.
 
 
Tofq Kazımov bir gün həkim işləyən əmisi ilə onun iş yoldaşının evinə qonaq gedirlər. Elə olur ki, Tofiqin ev sahibinin qızı Rənadan xoşu gəlir. Onu özünün səhnələşdirdiyi “Qış nağılı” tamaşasına dəvət edir. Bir müddət sonra onlar ailə qururlar.
 
***
 
Aktyor silah toplamağı xoşlayırmış. Bir dəfə yaxın dost Mistislav Rastropoviçdən ona silah alıb yollamasını xahiş edir. Rastrapoviç onun üçün qaz tapançasını alıb konfet qutusuna qoyub Bakıya yollayır. Ağlına heç nə gətirməyən rejissor konfet qutusunu açanda tapançanı görüb uşaq kimi sevinir.
 
***
 
Rejissor teatrda işlədiyi müddətdə onu çox sıxışdırırlar. “Ölülər” tamaşasının premyerasından sonra isə onu və tamaşanı bərk tənqid edirlər. Həmin vaxt Qara Qarayev Tofiq Kazımovu müdafiə edir. Ondan sonra yazıçı Anar və teatrın gənc aktyorları rejissorun müdafiəsinə qoşulurlar.
 
 
Amaliya Pənahova müsahibələrinin birində bu haqda deyir. “Partiya iclaslarının birində Tofiq Kazımov yetişdirdiyi, ayrı-ayrı rollarda inkişaf elətdirdiyi böyük sənətkarların ittihamı ilə üzləşdi. Bu hal əlbəttə ki, mənə xoş gəlmədi. Mən ətrafıma baxdım və gördüm ki, o sənətkarlar ki, onun tamaşalarında baş rolları ifa edirdilər, guya ki, onunla dost idilər, boş vaxtlarını onunla keçirirdilər, amma həmin zaman onlar ağızlarına su alıb susdular. Nə qədər qəribə olsa da elə ittihamlar oldu ki, mən dözə bilməyib üsyan etdim, özümü ortalığa atdım, dedim ki, mənim müəlllimimi mənim gözümün qarşısında siz alçalda bilməzsiniz. Bu ittihamların əsassız olduğunu sübut edəcək dəlillər gətirdim. Tofiq müəllim gözləmədiyi anda mənim bu davranışımı görəndə çox kövrəldi”.
 
***
 
Rejissorun qurluşunda olan “Sən həmişə mənimləsən” tamaşası hər dəfə anşlaqla keçir. Tamaşa hər dəfə nümayiş olunanda isə rejissor mütləq onu izləyir, sonluğunda isə kövrələrmiş.
 
***
 
Olduqca çılğın və emosional xarakterə malik olan rejissor Bakıya gələndən sonra dövrünün həmkarları onu və onun müasir, dünyəvi ideyarını, novatorluğunu qəbul etmir. Səmimiyyətini bəsitlik, müasirliyini isə əllaməlik kimi yozurlar. Qiyam ruhlu, ədalı, üsyankar Tofiq Kazımov teatrda bambaşqa ruha köklənmiş həmkarlarının ona qarşı üsyanı ilə qarşılaşır. Hər kəs ona qarşı mübarizə aparır.
 
 
Tofiq Kaımov teatra yeni gələn gənc aktyorlar Şəfiqə Məmmədova, Həsənağa Turabov, Amaliya Pənahova və başqaları ilə öz komandasını yaradır. Onları öz havasına kökləyərək öz yolunu açmağa başlayır. Təəssüf ki, o, bütün teatrı bu havaya kökləyə bilmir. Ətrafında baş verən teatrdaxili intriqalar onu sındırır, incidir. Üsyankarlığıan görə ona bəzən də disident deyirmişlər.
 
***
 
Deyilənlərə görə pessimizə qapılmağı sevməyən rejissor ölümündən bir müddət əvvəl içkiyə meyl edir. Hətta rejissorun qızı xatirələrinin birində deyir ki, atası şərabdan çəhrayı eynək kimi istifadə edərək həyatın eybəcərliklərindən, çirkinliklərindən uzaq olmağa çalışırmış.
 
***
 
Xalq artisti Fuad Poladov Tofiq Kazımov haqqında deyirdi: “Tofiq Kazımov çox haqsızlıq görmüşdü. Başqalarının sakit baxdığı bəzi məsələlərə o dözə bilmir, etirazını bildirirdi. Cəmiyyətdə gördüyü haqsızlıqlarla barışmazlığını tamaşalarında göstərirdi. Onun hər tamaşasında haqsızlığa qarşı üsyan vardı. Tofiq Kazımov bəzən onu düşündürən, narahat edən fikirlərinə həmdəm də tapmırdı. O, haqq carçısı idi”.
 
 
Tofiq Kazımov 1974-cü ildə Xalq artisti adına layiq görülür. 1965-ci ildə "Antoni və Kleopatra", 1979-cu ildə "Şəhərin yay günləri" tamaşalarına görə Dövlət mükafatları ilə təltiflənib.
 
***
 
Tofiq Kazımov 1980-ci il avqust ayının 2-də avtomobil qəzasında həlak olur. Bakıda II Fəxri Xiyabanda dəfn olunur.
 
***
 
Ölümündən sonra onun gizli kitabçasını tapırlar. Tofiq Kazımov ora sanki öz həyatını əks etdirən bu sözləri yazmışdı: “İstedad tənhalığa məhkumdur”.
Azərbaycanda sosial problemlər həllini niyə tapmır? - Natiq Cəfərli və Tural Abbaslı ilə MÜZAKİRƏ

Xəbər xətti

Azərbaycanda sosial problemlər həllini niyə tapmır? - Natiq Cəfərli və Tural Abbaslı ilə MÜZAKİRƏ
10:00 19.03.2024
Rusiyanın Ukrayna bufer zona yaratmaq planı
Rusiyanın Ukrayna bufer zona yaratmaq planı
09:51 19.03.2024
Bakıda qadın dəm qazından boğularaq ölüb
09:40 19.03.2024
Bayram günlərində təcili tibbi yardım stansiyaları gücləndirilmiş iş rejimində çalışacaq
09:33 19.03.2024
Sabunçu rayonunda marketin anbarında yanğın olub
09:31 19.03.2024
Pakistanda zəlzələ baş verib
Pakistanda zəlzələ baş verib
09:27 19.03.2024
Sabahdan Novruz tətili başlayır
09:19 19.03.2024
Səhiyyə Nazirliyi viruslarla bağlı əhaliyə müraciət etdi
09:16 19.03.2024
Mehriban Əliyeva İlaxır çərşənbə ilə bağlı paylaşım edib
09:10 19.03.2024
Bakı Şəhər Dövlət Yol Polisi İdarəsi mövcud hava şəraiti ilə bağlı hərəkət iştirakçılarına müraciət edib.
Bakı Şəhər Dövlət Yol Polisi İdarəsi mövcud hava şəraiti ilə bağlı hərəkət iştirakçılarına müraciət edib.
09:00 19.03.2024
Rusiya bu təklifimizə "hə" desə... - ABŞ
06:58 19.03.2024
Sabah Avroparlamentdə Aİ-nin genişlənməsi müzakirə ediləcək
05:00 19.03.2024
Goranboyda mağazadan oğurluq olub
04:48 19.03.2024
Ramazan ayının 9-cu günü: Dua, imsak və iftar vaxtı...
03:30 19.03.2024
Göyçayda kənd yolu əsaslı təmir olunub
02:29 19.03.2024
Aİ-dən BƏYANAT: Rusiyadakı seçkilər ciddi məhdudiyyətlər şəraitində keçirilib
01:00 19.03.2024
Şimali Koreya Rusiyaya 7 min konteyner silah göndərdi
00:11 19.03.2024
Gəncədə iki nəfər mübahisə zəminində bıçaqlanıb
23:45 18.03.2024
Avropa Sülh Mexanizminin maliyyə tavanı 17 milyard avrodan çox olacaq
23:24 18.03.2024
Attraksionlara nəzarət gücləndirildi
23:00 18.03.2024
İstanbul NS-də həkim səhlənkarlığı: qadın öldü
22:38 18.03.2024
Pakistan Əfqanıstanla sərhəd bölgələrində antiterror əməliyyatları keçirib
22:22 18.03.2024
"Neftçi" - "Spartak" matçının biletləri satışda
22:00 18.03.2024
NATO ilə Azərbaycan arasında yeni çərçivə sənədinin razılaşdırılması üzərində iş aparılır
21:47 18.03.2024
Ciddi əlavə təsirləri aşkarlanan dərmanlar haqqında bildirişlərin göndərilmə vaxtı uzadılır
21:39 18.03.2024
"Qarabağ"ın baş məşqçisi cəzalandırılıb
21:22 18.03.2024
Xüsusi təyinatlı təhsil müəssisələrində Çanaqqala zəfərinin 109-cu ildönümü qeyd edilib
21:00 18.03.2024
Bakı Dəmiryol Vağzalında dəmiryolçular üçün göz müayinəsi aksiyası təşkil edilib
20:44 18.03.2024
Dərman vasitələrinə farmakonəzarət üzrə məlumat və hesabat sənədləri türk dilində təqdim ediləcək
20:22 18.03.2024
Müdafiə naziri Novruz bayramı münasibətilə Azərbaycan Ordusunun şəxsi heyətini təbrik edib
19:57 18.03.2024
Hikmət Hacıyev: “Azərbaycan ilə Çin arasında ənənəvi dostluq və tərəfdaşlıq münasibətləri var”
19:54 18.03.2024
Azərbaycan-İraq iqtisadi əlaqələrinin mövcud vəziyyəti müzakirə olunub
19:50 18.03.2024
Bərdədə it dişləyən azyaşlının SON VƏZİYYƏTİ
19:39 18.03.2024
Fransada fermerlər hökumət binaları qarşısına təkər yığıblar
19:20 18.03.2024
Zakir Həsənov: Azərbaycan Ordusu azad edilmiş ərazilərdə öz mövqelərini möhkəmləndirir
19:04 18.03.2024
Beynəlxalq Münasibətlərin Təhlili Mərkəzinin işçilərinin sayı ARTIRILIB
19:00 18.03.2024
Azərbaycanda bir neçə müntəzəm avtobus marşrutu müsabiqəyə çıxarılır
18:40 18.03.2024
RİNN DGK-dan ölkəyə gətirilən radioelekton vasitələr barədə məlumat alacaq
18:20 18.03.2024
Azərbaycan Premyer Liqasının klubları cərimələnib
18:08 18.03.2024
Rusiya ilhaqından sonra Krımda nələr dəyişib?
Rusiya ilhaqından sonra Krımda nələr dəyişib?
18:00 18.03.2024
Hamısı