"Azərbaycan yazıçısının molla təfəkkürlü əsəri dünyanın nəyinə lazımdır?” Niyə yazıçılarımız beynəlxalq ədəbi mükafatlar ala bilmirlər? – SORĞU

Mədəniyyət 16:00 10.04.2023

Bu zamana kimi Azərbaycan ədəbiyyatı tarixində Nobel alan yazıçı olmayıb. Azərbaycan ədəbiyyatının dünya ədəbi arenasında o qədər də geniş təbliğ olunmaması, əsərlərin başqa dillərə tərcümə edilməməsi buna səbəb kimi göstərərilə bilər. Ədəbiyyat sahəsində verilən beynəlxalq mükafatlar tək “Nobel”lə bitmir. “Buker”, “Man Asia”, “Migel de Servantes” mükafatları ilə yanaşı, qonşularımızın təsis etdiyi “Russkaya premiya” (Rusiya) və Türk Dünyası Ödülü (Türkiyə) kimi kifayət qədər nüfuzlu mükafatlar da var.

Niyə Azərbaycan yazıçısı ciddi, nüfuzlu Ədəbiyyat Mükafatında xüsusi yer tuta bilmir? Ümumiyyətlə, yazıçılarımız beynəlxalq ədəbi müsabiqələrə əsər göndərirlərmi?

Ədəbiyyatşünas, tənqidçi Cavanşir Yusifli Ednews-a bildirib ki, bu problemin dəqiq səbəbini araşdırmaq lazımdır.

“Yəqin inadlı mübarizə, o mükafatları qazanmaq əzmi olmalıdır. Bizim filmlərimiz də əvvəllər elə bir ciddi nəticə əldə edə bilmirdi, davamlı iş, dünya kino prosesinə inteqrasiya bunu müəyyən dərəcədə asanlaşdırdı. Ədəbiyyatda da elədir, əvvəlcə normal inteqrasiya prosesi getməlidir, tərcümələr çox keyfiyyətli olmalıdır, bu sahədə kadr kasadlığı var və keyfiyyət aşağı səviyyədədir. Adda-budda şəkildə xarici ölkələrdə nəşrlərimiz var, ancaq məncə mətnlər düzgün seçilmir, bəzən müəlliflər özünün mətnlərini tanımırlar, bir sözlə, bu iş özfəaliyyət səviyyəsindədir. Söhbət bir nasirin, iki şairin mükafat almasında yox, Azərbaycan ədəbiyyatından gedir. Nəşriyyatlarda işıq üzü görən xarici ölkə müəlliflərinin əsərləri ciddi tənqid süzgəcindən keçmir. Bir çimdik duz kimi nəsə çatışmır. Ədəbi proses xaos içindədir, yeni yazılan mətnlər ortaya çıxan kimi köhnəlirlər, müəlliflər bir az da nə yazdıqlarını bilmirlər. Şair və nasir adları göz deşir, mətnlərsə görünmür”.

Yazıçı Fəxri Uğurlu isə düşünür ki, ciddi, nüfuzlu ədəbiyyat mükafatına layiq görülmək üçün ilk növbədə ciddi əsər yazmaq lazımdır.

“İkincisi, o əsəri beynəlxalq arenaya çıxarmaq lazımdır. Hər ikisi çox müşkül məsələdir, bundan ötrü bütöv bir mexanizm işləməlidir. Bizdə isə imkanların çoxu “xalturşik”lərin, istedadsızların, ədəbiyyata dal qapıdan dürtülənlərin əlindədir. Ona görə də bir nəticə hasil olmur, bu gedişlə olmayacaq da”.

Şair Aqşin Yenisey isə bildirib ki, beynəlxalq mükafatlar ingilis dilinə tərcümə olunmuş əsərləri verilir.

“Lap tutaq ki, bizim yazıçını ingilis dilinə çevirdik, onun primitiv molla təfəkkürü ilə yazdığı ədəbiyyat dünyanın nəyinə lazımdır?”

Yazıçı Varis Yolçuyev qeyd etdi ki, Azərbaycan ədəbiyyatı ilə bağlı bədbinliyinizlə razılaşmıram. Bu aksiomdur, yazıçının beynəlxalq arenada parlaması üçün gərək xarici nəşriyyatlara və ədəbi təsisatlara çıxışı olsun, mütəmadi xarici ölkələrdə nəşriyyatlar hesabına kitabları çıxsın, ədəbi agentləri olsun, ən nüfuzlu beynəlxalq ədəbi qurumlara üzvlüyü olsun və s.

"Nobel, Buker, Pulitser - bu mükafatların konkret şərtləri var və bizim yazarlar hələ ki bu şərtlərə uyğun gəlmirlər. Amma bunlardan başqa da kifayət qədər nüfuzlu mükafatlar var. 
Bu yaxınlarda Xalq yazıçımız Elçin Türkiyədə Beynəlxalq Nəcib Fazil adına Ədəbiyyat mükafatı almadımı?  Özümdən deyim bir qədər. Avrasiya Millətlər Assambleyası Ədəbiyyat Şurasının həmsədri, PEN İnternational (Böyük Britaniya) və Beynəlxalq Yazıçılar Gildiyasının (Almaniya) üzvü, Yazıçıların Beynəlxalq Nyu-York Konfransının iştirakçısı, bir neçə ölkənin yazıçılar ittifaqlarının üzvüyəm. 
Dünyanın 6 ölkəsində nəşriyyat hesabına kitablarım çıxır. 2016-cı ildə Rusiyada Moskva Ədəbiyyat Mükafatını nəsr nominasiyasında qazandım. Orada Boris Akunin və Mixail Zadornov da təmsil olunurdu. 
2018-ci ildə BMT-nin patronajlığı altında Avrasiya materikinin Ədəbiyyat üzrə 3-cü LiFFt Festivallar Festivalının qızıl mükafatına layiq görüldüm. Məndən öncə bu mükafatı dünyaşöhrətli qazax yazıçısı Oljas Süleymenov və Nobel nominantı olmuş rus şairi Konstantin Kedrov-Çelışev qazanmışdılar. 2019-cu ildə Beynəlxalq London mükafatının qısa siyahısına qədər irəlilədim. Mükafatı isə dünyaşöhrətli Den Braun qazandı.  Bizim elə yazarlarımız var ki! İnşallah, hamısı parlayacaq!"

Şair, esseist Qismət Rüstəmov deyir ki, əsərlər aparıcı dilə yaxşı, keyfiyyətli tərcümə edilmir.

“Ona görə də ilk olaraq sanballı tərcümələr lazımdır. İkincisi isə düzgün nəşriyyatda çap olunmaq lazımdır. Harda gəlir nəşr olunmaq yox”.

Oğuz

Bakıda restoranın fəaliyyəti dayandırıldı - VİDEO

Xəbər xətti

O dünyadan Əlisa Nicata məktub
14:54 08.02.2025
"Azərbaycan bizim müttəfiqimiz deyil”
14:02 08.02.2025
Oğuzda narkotik əməliyyatı - 3 nəfər həbs edildi
13:21 08.02.2025
"Esmanur" uşaq bağçasında nə baş verir? Zəhərlənmə,yoxsa bloqqerin şantajı?
13:10 08.02.2025
Onlayn alış-verişdə aldadılanlar nə etməlidir?
12:19 08.02.2025
Ədalət partiyaə fəaliyyətinin dayandırır?
12:05 08.02.2025
"Azərişıq" və MEDİA Zəngilana mediatur təşkil etdi
11:59 08.02.2025
Bakıda restoranın fəaliyyəti dayandırıldı - VİDEO
11:34 08.02.2025
“Bu təyinatlar yüksək etimadın göstəricisidir” - BAMF prezidentindən təbrik mesajı
10:58 08.02.2025
Yanvar ayı ərzində övladlığa 6 uşaq verilib
09:19 08.02.2025
Əsgərlərlə görüşə getmək istəyənlərin nəzərinə
09:14 08.02.2025
"Traktor" klubu bu göstərici üzrə dünyada 5-cidir
08:03 08.02.2025
Alyaskada yoxa çıxan təyyarə tapıldı
07:24 08.02.2025
"Bu il SOCAR-ın əməliyyat mənfəəti 3,3 milyard dolları keçəcək"
06:11 08.02.2025
"Aİ Trampın rüsum tətbiqinə dərhal cavab verəcək"
05:51 08.02.2025
Kerç boğazında 80-dən çox ölü delfin tapıldı
00:28 08.02.2025
Stradivarinin skripkası 11,25 milyon dollara satıldı
00:06 08.02.2025
"Ukrayna öz resurslarını ABŞ-yə vermək fikrində deyil"
23:38 07.02.2025
"USAİD-in fəaliyyəti dələduzluqdan ibarətdir"
22:01 07.02.2025
"Haitidə uşaqlara qarşı cinsi zorakılıq 11 dəfə artıb"
21:25 07.02.2025
"Qanun pozan əcnəbilər ölkədən deportasiya olunacaq"
20:03 07.02.2025
İlham Əliyev Bakıda metronun “Gənclik” stansiyasının yaxınlığında yaradılan yeni parkın açılışında iştirak etdi
19:53 07.02.2025
NATO Qrenlandiyaya qoşun yeridə bilər?
19:04 07.02.2025
Qazaxıstanda “Divanü lüğat-it-türk”ün 950 illiyi münasibətilə sərgi keçirilir
18:43 07.02.2025
"Aİ ABŞ ilə əməkdaşlığa öz maraqlarını qorumaq şərtilə hazırdır"
18:24 07.02.2025
"Qlobal problemlərin həlli çoxtərəfli dialoqun davam etdirilməsini tələb edir"
18:06 07.02.2025
707 media, 6 mindən çox jurnalist, 300-ə yaxın QHT-nin maliyyələşdirilməsi ... - USAID-in dağıdıcı şəbəkəsi
17:50 07.02.2025
Cəlal Arutunyana hökm oxundu
17:44 07.02.2025
Ankara və İstanbulda saxta içkidən ölənlərin sayı 103-ə çatıb
17:16 07.02.2025
İsrail diplomatları danışıqlar üçün Qətərə yollanacaq
17:11 07.02.2025
Çin hərbçilərinin Tayvan yaxınlığında aktivliyi qeydə alınıb
17:07 07.02.2025
Ukrayna Aİ ilə USAID-in dondurulmuş layihələri ilə bağlı danışıqlar aparır
17:01 07.02.2025
Albaniya,Şimali Makedoniya və Monteneqro prezidentləri Qlobal Bakı Forumunda iştirak edəcəklər
16:55 07.02.2025
Rusiya təbliğatının ənənəvi aqressiyası – Azərbaycanın haqlı tələblərinə şantajla cavab
16:41 07.02.2025
Bakıda iki böyük park istifadəyə veriləcək
16:22 07.02.2025
Anar Əliyev əmək və əhalinin sosial müdafiəsi naziri təyin olundu
15:38 07.02.2025
Dayanıqlı İnkişaf üzrə Milli Əlaqələndirmə Şurasının sədri dəyişdi
15:34 07.02.2025
Böyük Britaniyada təyyarə qəza enişi edib
15:00 07.02.2025
ABŞ-nin 22 ştatı Nyu-Yorku məhkəməyə verib
14:37 07.02.2025
Braziliyada təyyarə qəzası baş verib
14:29 07.02.2025
Hamısı