Son zamanlar yayılan qeyri-rəsmi məlumatlara görə, Azərbaycanda yanvar ayında növbəti dəfə devalivasiya baş verə bilər. Yayılan iddialara görə, dollar 2 manata qədər yüksələcək, müxtəlif oktanlı benzinin, hətta dizel yanacağının qiyməti də bahalaşacaq.

Hazırda dünyada davam edən infilyasiya Azərbaycanda devalvasiya təhlükəsi yarada bilərmi?

Ednews mövzu ilə bağlı ekspetlərin münasibətini öyrənib. Cavabları təqdim edirik.

İqtisadçı-ekspert Eyyub Kərimli qeyd edib ki, böyük infilyasiyaların olması devalviasyia ilə müəyyən mənada nəticələnə bilir.

“Bəzi ölkələrdə milli valyutaların dəyərsizləşməsini, bəzilərində isə möhkəmlənməsini müşahidə edirik. Bu həmin ölkələrin iqtisadi inkişafı ilə ələqadardır. Necə ki, hazırda avronun qiymətdən düşməsini və digər valuyutarların məzənnəsinin dəyişməsini müşahidə edirik. Hər bir valyutanın devalviasiyaya uğraması müəyyən amillərin təsiri nəticəsində baş verir”.

E.Kərimli Azərbaycanda devalviasyianın olacağını gözləmədəyini bildirdi:

“Bu gün Azərbaycanda həmin amillər sabitdir. Mərkəzi bank tərəfindən yaxınlarda uçot dərəcəsinin açılması baş verdi. Bu manatın möhkəmlənməsinə xidmət edən bir prosesdir. Hazırda devalivasiya təhülkəsi, manatın ucuzlaşması ölkə üçün gözlənilmir. Makro və mikro iqtsadi göstəricəlilər sabitdir”.

İqtisadçı-ekspert Əkrəm Həsənov açıqlamasında bildirdi ki, bazar iqtisadiyyatı şəraitində və yaxud liberal maliyyə siyasəti yeridən ölkələrdə uzunmüddətli infilyasiya sonda devalvasiyanı qaçılmaz edir.

“Hazırda Avropada, istərsə də qonşu – Türkiyə, Rusiya və Gürcüstanda milli valyutalar öz dəyərlərini sürətlə itirir, amma Azərbaycanla bağlı belə bir təhlükə yoxdur. Azərbaycanda liberal maliyyə siyasət yürüdülmür, manatın məzənnəsi inzibati qaydada müəyyən olunur. Üstəlik, ölkəmiz neft gəlirlərindən asılı bir dövlətdir. Ona görə də infilyasiyanın uzun müddət davam etməsi hələ o demək deyil ki, devalvasiya olacaq”.

Ə.Həsənov onu da əlavə etdi ki, infilyasiyanın uzun müddətli olması təkcə daxili səbəblərlə bağlı deyil:

“Bütün dünyada bu proses gedir. Amma, bizdə infilyasiyanın daxili səbəbləri də var. Bu məsələdə Azərbaycanın üstünlüyü ondadır ki, dünyada bütün qiymətlərlə yanaşı neft-qazın da qiyməti də qalxır. Bu hesaba da infilyasiya ilə paralel bizim valyuta ehtiyatımız da artır. Bu da prinsipcə devalvasiyanı istisna edir. Yəni Mərkəzi Bank valyuta ehtiyatlarından istifadə edərək istənilən devalvasiyanın qarşısını ala bilər. Ona görə də hazırda ölkəmizdə devalvasiya təhlükəsi yoxdur”.

Kriptovalyuta üzrə ekspert Elnur Quliyev sözlərinə görə, Azərbaycanda devalivasiya təhlükəsi inzibati yolla tənzimlənir.

“Ən azından bu il ərzində hər hansı bir devalivasiya gözlənilmir. Kifayət qədər valyuta ehtiyatımız var ki, qarşısını alaq. Yaxın qonşularımız da inflasiya yüksəkdir, amma onlar belə devalivasiyaya getmirlər. Devalivasiya üçün inflyasiyanın çox olması məsələ deyil. Təkan verə bilər, amma bu o demək deyil ki, devalivasiya getmək lazımdır. Devalivasiyanı zəruri edən qlobal səbəblərdir. Ən azından neftin qiyməti 50 dollardan aşağı gedirsə, bu artıq real təhlükə yarada bilər. Yox, əgər neftin qiyməti 90 dollardan yuxarıdısa o zaman iqtisadi cəhətdən bunu saxlamaq imkanımız var. Burada qlobal makro iqtisadi səbəblər olmalıdır. Birinci səbəbdə ölkəyə xarici valyutanın daxil olmasdıdır. Neft ixracı ilə bağlı məhdudiyyətlər yoxdusa o zaman devalivasiyadan danışmaq hələ erkəndir. Lap neftin qiyməti aşağı enərsə belə dövlətin siyasəti var ki, buna hansı formada nəzarət olunacaq”.

Oğuz Ayvaz