“Alban məbədləri, yoxsa xristian türk babalarımızın kilsələri? Firudin Cəlilov cavablandırır...

Maraqlı 20:49 29.04.2021

“Xristian türklərin tikdiyi kilsələr “əbədi və daimi məbəd” anlamında olan qədim “bəngü” sözü ilə «vəng» adlanır: “Qoşa-vəng”, “Xuda-vəng”, “Dədə-vəng”, “Qıpçaq-vəng” və s....”

“İrəvanın yaxınlığında “Qıpçaq-vəng”, Göycə gölü yaxınında “Qoşa-vəng” və s. Albaniyadan kənardakı məbədlər də qıpçaq və başqa türk boylarının idi...”

44 günlük müzəffər savaşımızdan sonra Qarabağdakı, Kəlbəcərdəki, Laçındakı və s.  xristian məbədlərinin “erməni kilsələri” deyil, “alban kilsələri” olması haqda təbliğat geniş vüsət aldı. Bildiyimiz kimi, Azərbaycanın digər bölgələrində - Şəkidə, Qaxda, Zaqatalada və s. “alban məbədləri” adlanan abidələr mövcuddur. Bəs həmin məbədləri belə adlandırmaq doğrudurmu? Bununla onların yerləşdiyi  bölgələrimizdə türk babalarımızın qədimdən yaşaması faktını şübhə altına alaraq hayların və digərlərinin əlinə də kozır vermirik ki? Bir yandan da  deyirik ki, Qarabağda, elə Qərbi Azərbaycanda da yaşayan ermənilərin xeyli hissəsi orta əsrlərdə Qriqoryan kilsəsinin təsiri altında haylaşmış qədim türk boylarıdır. Bəs o yurdlarda, o  cümlədən Kəlbəcərdə, Laçında, Ağdərədə, Hadrutda, Xocavənddə yaşamış və İslamdan öncə xristian olmuş türk babalarımız hansı kilsələrdə ibadət edib? Görəsən,  “alban” deyilən tayfaların elə türk tayfaları olması haqda deyilənlər doğrudurmu? 

Mövzu ilə bağlı Moderator.az-a  açıqlama verən tanınmış türkoloq alim, professor Firudin Cəlilovun araşdırmalarından belə nəticəyə gəlmək olur ki, albanlar türk tayfaları olub, odur ki, “alban kilsəsi”, “alban məbədi” yerinə elə “türk kilsəsi”, “türk məbədi” ifadələrini də işlətmək olar...

“Yalnız adını çəkdiyiniz Quzey Azərbaycan bölgələrində deyil, daha geniş çoğrafiyanı əhatə edən ərazilərdə müxtəlif xristian türklərin tikdiyi kilsələr “əbədi və daimi məbəd” anlamında olan qədim “bəngü” sözü ilə «vəng» adlanır: “Qoşa-vəng”, “Xuda-vəng”, “Dədə-vəng”, “Qıpçaq-vəng” və sairə. Bu vənglərdə türkcə oxunan duaların yüzlərlə əlyazması qalmışdır və bu, elmə bəllidir, çoxu da çap olunub” – deyən türkoloq hesab edir ki, hazırda “Ermənistan” adlanan Qərbi Azərbaycan ərazisində də kifayət qədər türk xristian kilsələri olub.  

“Alban türk boyunun qurduğu dövlət Alban adlanırdı, orada yaşayan xalqların çoxuna da alban deyilirdi. Azərbaycanlı adı kimi. Alban ərazisindən kənarda da türk xristian kilsələri vardı, Döğu Anadoluda, Güney Azərbaycanda və sairə. İrəvanın yaxınlığında “Qıpçaq-vəng”, Göycə gölü yaxınında “Qoşa-vəng” və s. Albaniyadan kənardakı məbədlər də qıpçaq və başqa türk boylarının idi...” – deyə professor vurğulayıb.

Xankəndi şəhərində İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının 17-ci Zirvə görüşü keçirilir

Xəbər xətti

Çin-Nepal Dostluq Körpüsü uçdu
12:20 08.07.2025
Hamilə qadınlara hansı tibbi xidmətlər pulsuzdur? -TƏBİB açıqladı
12:05 08.07.2025
İyulun pensiyası nə vaxt ödəniləcək?
11:50 08.07.2025
"Nissan" avtomobillərini geri çağırır
11:35 08.07.2025
Jurnalistlər arasında intellektual yarış keçirilib
11:20 08.07.2025
Milli Məclisin iclası keçirilir -Gündəlikdəki məsələlər
11:10 08.07.2025
"Anka" Cənubi Çin dənizində
11:05 08.07.2025
Azad edilmiş bölgələrdə 6 uşaq bağçası açılıb
10:50 08.07.2025
Azərbaycan nefti bahalaşır
10:35 08.07.2025
İçində 33 ton qızıl və gümüş olan yük maşını yoxa çıxdı
10:20 08.07.2025
"Kilsəni özüm azad edəcəm"
10:05 08.07.2025
Kəlbəcərdə hərbçilər qəzaya düşdülər
09:50 08.07.2025
Çir ordusu beşinci nəsil qırıcı təyyarədən istifadə edəcək
09:45 08.07.2025
Bakı-Sumqayıt qatarlarında hərəkət qrafiki dəyişir
09:30 08.07.2025
Rusiya hökuməti meşələrin bərpası üçün Baykal gölü yaxınlığında ağacların kəsilməsinə icazə verib
09:16 08.07.2025
ABŞ-İran danışıqları gələn həftə baş tutacaq
08:46 08.07.2025
Stradivari skripkasının 80 illik heyrətamiz səyahəti
08:19 08.07.2025
"Google Maps"da sualtı "nəhəng kəllə sümüyü" aşkarlandı
07:52 08.07.2025
Yaxın günlərdə səmada nadir astronomik hadisə müşahidə olunacaq
07:27 08.07.2025
Texasda daşqınlar nəticəsində ölənlərin sayı 104 nəfərə çatıb
06:57 08.07.2025
Fırtına və daşqınlar Polşanı viran qoydu
06:26 08.07.2025
“TikTok” satılmayacaq
05:52 08.07.2025
Qətərdə “Starlink” istifadəyə verilib
05:22 08.07.2025
"Təbii qazın real alternativi yoxdur"
04:59 08.07.2025
ABŞ Cənubi Koreya və Yponiya mallarına yeni tarif tətbiq edəcək
04:29 08.07.2025
Norveç Rusiyanın iki şirkətinə sanksiyalar tətbiq edəcək
03:55 08.07.2025
"Qalatasaray" Osimhenlə razılaşdı
03:25 08.07.2025
İsrail İrana qarşı yeni hücuma hazırlaşır
02:55 08.07.2025
Rusiyada vətəndaşlığı olmayanlar da orduya aparılacaq
02:25 08.07.2025
Çinli gəncin qarnından diri ilanbalığı çıxarıldı
01:55 08.07.2025
İsrailin zərbələri nəticəsində İranda öldürülənlərin sayı 1 060 nəfərə çatıb
01:25 08.07.2025
Netanyahu Trampın Nobel sülh mükafatına namizədliyini açıqlayıb
00:54 08.07.2025
ABŞ İranla razılaşmaya ümid edir
00:24 08.07.2025
5 ay əvvəl intihara cəhd edən şair vəfat etdi
23:58 07.07.2025
DTX və DSX birgə əməliyyat keçirdi
23:28 07.07.2025
Husilər Qırmızı dənizdə gəmi batırdılar
22:53 07.07.2025
Tramp bir neçə ölkəyə qarşı gömrük rüsumları tətbiq etdi
22:22 07.07.2025
Fransada deputat intihar edib
21:45 07.07.2025
Abşeronda yaşayış binasında partlayış baş verib
21:42 07.07.2025
Fransa Epars adalarını niyə qaytarmır? -Analitik Baxış
21:16 07.07.2025
Hamısı