Bu gün Dünya Azərbaycanlılarının Soyqırımı Günüdür. Bu gün eyni zamanda Dağlıq Qarabağda qurulan qondarma-seperatçı rejimdə prezident seçkilər günü kimi tarixə düşəcək. Qeyd edək ki, bu seçkilər rəsmi İrəvanın Dağlıq Qarabağa nəzarəti baxımından kritik önəm kəsb edir. Ermənistanda “məxməri inqilab”la hakimiyyətə gələn və ölkədə bütün siyasi-hüquqi inistitutları Qarabağ klanından təmizləməyə müfəvvəq olan Baş Nazir Nikol Paşinyan 31 mart seçkisiylə Qarabağ klanını qondarma rejimdən süpürüb atmağa çalışır.
Bütün dünyanın, o cümlədən, Ermənistanın koronavirus pandemiyası ilə qarşı-qarşıya qalmasına, baxmayaraq, Qarabağda qondarma seçkilər təxirə salınmadı. Bu addım Paşinyanın pandemiyanın yaradacığı iqtisadi problemlərdən əvvəl Qarabağdakı “təmizləmə”ni bitirmək məqsədiylə birbaşa bağlıdır.
Qarabağdakı “seçkilər”də mübarizə aparan əsas namizədlər
Seçkilərdə 14 namizəd mübarizə aparacaq. Əsas rəqabətsə 3 namizədin arasında gedəcək: Masis Mailyan – seperatçı rejimin xarici işlər naziridir, Soros fonduna bağlı təşkilatlarda çalışdığından onu “sorosçu” adlandırırlar, Vyana diplomatik akademiyasının məzunudur. Masis Mailyanı Qarabağda dəstəkləyən əsas fiqur seçkilərdə iştirak edə bilməyən Samvel Babayandır. Qeyd edək ki, mart ayının 3-də Mailyanın Rusiyaya daxil olması 5 illiyinə qadağan edilib. Erməni ekspertlər Moskvanın bu qərarını “seçkilərdə Mailyanı dəstəkləmirik” mesajı kimi şərh ediblər.
Vitali Balasanyan- general-mayor rütəbsinə və Qarabağ ermənilərinin “milli qərəmanı” tituluna sahibdir. 1988-ci ildən Əsgərandakı hərbi birləşmələrin komandiri olub, Ağdamın işğal edilməsindəki “xüsusi xidmətlərinə görə” seçilib. Daha sonra Qarabağ özünmüdafiə ordusunun komandir muavini və qondarma respublikanın müdafiə nazirinin muavini vəzifələrində çalışıb. 2016-cı ilin Aprel döyüşlərində bilavasitə iştirak edib. Paşinyana qarşı çox sərt tənqid, hətta təhqirlər səsləndirən, Sarkisyan-Koçaryan klanının üzvü olan Vitali Qarabağdakı veteranların və radikal millətçilərin dəstəyinə arxalanır. Qeyd edək ki, Vitalinin seçilməsi İrəvanla Xankəndi arasındakı böyük qardaş-kiçik qardaş münasibətlərini sonlandıra bilər.
Araik Artunyan - Paşinyanı sevimlisidir. İllərlə Kəlbəcərdəki qızıl mədənlərini talamaqla oliqarxa çevrilib. Qondarma rejimin sabiq baş naziridir, ixtisasca iqtisadçıdır. Paşinyanın onu dəstəkləməsinin səbəbi maliyyə imkanlarının olması və əlisilahlı olmamasıdır. Belə ki, Paşinyan öz iqtidarı üçün Qarabağda döyüşmüş hər kəsi təhlükə mənbəyi kimi görür. Qeyd edək ki, Nikol sevimlisi Aurutunyanın seçilməsinə görə qlobal pandemiya zamanında seçkilər keçirəcək qədər böyük bir riskə gedir.
Seçkilərdə kimin zəfəri Azərbaycana daha çox sərf edir?
Praqmatik politik zəka Qarabağdakı seçkilərdə Vitali Balansanyanın zəfər çalmasının Azərbaycanın Qarabağın azadlığı üçün atacağı addımlarda əlini daha da gücləndirəcəyini deyir. Çünki Vitali çox mürəkkəb xasiyyətli biridir və ən əsası siyasətçi deyil, hərbiçidir. Onun Qarabağda rəhbərliyə gəlməsi qondarma rejimi daha da radikallaşdıracaq. Balasanyanın seçilməsi Qarabağ erməniləri ilə İrəvan erməniləri arasında kəskin siyasi və mental fərqlilikləri üzə çıxaracaq. Vitalinin Qarabağda “prezident” seçilməsi Sürət Hüseynovun Gəncədə nəzarəti ələ almasıyla siyasi baxımdan heç nəylə fərqlənməyəcək. İstənilən halda bu mərkəzdənqaçma meyli kimi hesablanmalıdır. Vitali Balasanyan kimi çılğın və radikal birinin qondarma rejimin rəhbəri olması Azərbaycan üçün casus belli (müharibə səbəbi) şərtlərinin formalaşdırılması baxımından diplomatik imkanlar yarada bilər.
Vitalinin Qarabağın rəhbərliyinə gəlməsi Azərbaycan üçün imkanlar yaradacağı qədər risklər də doğura bilər. Qarabağın hər cığırında döyüşmüş Balasanyan üzləşdiyi hər daxili problemdə diqqət yayındırmaq üçün cəbhədə təxribatlara əl atacaq. Üstəgəl onun iqtidara gəlməsi Moskvanın Qarabağdakı varlığının daha da artıra bilər.
Masis Mailyan yaxşı diplomat olsa da nüfuzlu siyasətçi deyil. Həmçinin yuxarıda qeyd edildiyi kimi o Moskvanın “veto”su ilə üzləşib. Putinin “qırmızı kart” göstərdiyi Mailyanın seçilmə şansı digər iki rəqibinə nisbətən zəifdir.
Araik Artunyansa seçilmə şansı çox olan namizəddir. Buna səbəb İrəvanın tam dəstəyini alması və oliqarx statusu ilə Qarabağın yoxsul əhalisi üçün ümid yerinə çevrilməsidir. Lakin Artunyanın Qarabağda rəhbərliyə gəlməsi rəsmi Bakı üçün pozitiv heç nə vəd etmir. Bu Ermənistanla Qarabağ erməniləri arasında milli həmrəyliyi daha da artıra bilər. Diplomatik savaşdaysa parçalanmış düşmən hər zaman bütöv düşməndən daha əlverişlidir.
Nicat İSMAYILOV
