“Çinin Əfqanıstanda əsas geostrateji hədəfi ölkədə sülhün, sabitliyin və təhlükəsizliyin təmin edilməsidir”.
Bu sözləri Çinin xarici siyasətində Əfqanıstanın əhəmiyyəti barədə Ednews-a müsahibəsində Pakistanın Avrasiya tədqiqatları ürzə eksperti Məhəmməd Asif Nur bildirib.
Onun sözlərinə görə, Çin Cənubi Asiya regionunda xüsusi geosiyasi və geoiqtisadi imkanlara malikdir.
“Çinin Əfqanistanla bağlı xarici siyasətində əsas amillərdən biri Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatının sülh və təhlükəsizlik konsepsiyası çərçivəsində bu ölkədə separatçı, ekstremist və terrorçu ünsürlər ilə mübarizə aparmaqdır. Pekinin Əfqanıstanda terror təşkilatlarına qarşı mübarizədə əsas hədəfi Çinin Sincan bölgəsini və beynəlxalq sərhədlərini təhlükədən qorumaqdır. Eyni zamanda Çinin Əfqanıstanda iqtisadi maraqları da var. Regionda ticarət üçün əlverişli mühitin yaradılması, Çin-Pakistan İqtisadi Dəhlizinin təminatı və Mərkəzi Asiya və Pakistanın Qvadar limanı arasında iqtisadi bağlantıların qurulmasında Əfqanıstan xüsusi əhəmiyyətə malikdir. Çin, həmçinin bu ölkənin mineralları, neft və digər təbii ehtiyatlarının istismarında maraqlıdır”.
Asif Nur Pekinin Taliban rejimi ilə neft hasilatı sahəsində müqavilə bağladığını bildirib.
“Çin Talibana özünəməxsus yanaşmasını nümayiş etdirir. Pekinin siyasi baxışında Taliban ilə əlaqələr Çinin bu ölkədə investisiyalarının, diplomatik təsirinin və regiondakı mövcudluğunun qorunması üçün önəmlidir. Bununla yanaşı, Pekin Taliban ilə fikirayrılığı olan sahələrdə ümumi dil tapmağa da çalışır. Lakin Çin və Əfqanıstan hökumətləri arasında hazırda bir çox məsələlərdə siyasi ziddiyyətlər yoxdur, hətta Pekin Talibanın hakimiyyətdə olduğu dövrlərdə belə səfirliyini qoruyub saxlayıb. Çin rəhbərliyi, həmçinin regionda sülhü, sabitliyi və əmin-amanlığı təmin etmək üçün Taliban ilə əlaqələri möhkəmləndirməyə hazırdır”.
Pakistanın Çinin Taliban ilə dostluq əlaqələrinə münasibətinə gəlincə isə Asif Nur vurğulayıb ki, İslamabad və Pekin Əfqanistanda ortaq maraqları bölüşürlər.
“Bu ortaq maraqlar əsasən terrora qarşı mübarizə səylərinin gücləndirilməsi, Mərkəzi Asiya ilə təmasların qurulması, eləcə də Əfqanistanın Çin-Pakistan İqtisadi Dəhlizinə daxil olmasıdır İslamabad Çinin Talibanla dostluq əlaqələrini dəstəkləyir, çünki Asiyanın nəhəng ölkəsi Əfqanıstanda siyasi və iqtisadi inkişafın təşviq edilməsində kifayət qədər diplomatik qüdrətə və maliyyə imkanlarına malikdir. Bununla bərabər, İslamabad Çinin bu ölkədə iqtisadi və infrastrukturun qurulmasına yönələn layihələrini də dəstəkləyir”.
Sonda Asif Nur qeyd edib ki, Çin İslamabad ilə Taliban rejimi arasında münasibətlərin normallaşmasında mühüm rol oynamaq imkanlarına malikdir.
Yunis Abdullayev
