İsrail Misir, Səudiyyə Ərəbistanı, Türkiyə, İordaniya və BƏƏ kimi bəzi region dövlətlərinə növbəti potensial terrorist hücumlarının qarşısını almaq üçün Qəzzada bufer zona yaratmaq haqqında bildiriş edib. Plana görə şəhər şimaldan cənuba bölünəcək və bu zona nəzarət altında saxlanılacaq.
Məsələ ilə bağlı Ednews-a Böyük Britaniyalı siyasi ekspert Patrik Uelş İsrailin yaradacağı rejimdən sonra əhalidə revanşizm yaranacağını və bunun da yeni “HƏMAS hadisələrinə” yol açacağını bildirdi:
“İsrail HƏMAS-ı məhv etmək məqsədi ilə cəzalandırıcı hərbi əməliyyata başlayanda iki seçim qarşısında qaldı. Hökumətdə bir çoxları Qəzzanın əhalisinin tamamilə təmizlənməsinə üstünlük verirdi. Bununla belə, görünür, ABŞ belə bir əməliyyatı dəstəkləməyəcəyini göstərdi. Beləliklə, məqsəd gələcəkdə mümkün qədər çox insanı orada yaşamaqdan çəkindirmək üçün ərazinin yaşayış yerini və infrastrukturunu məhv etmək olub. Daha sonra yaşayış şəraiti məhv olmuş insanlar üçün “Kiçik Qəzza” yaradılacaq. Buna baxmayaraq, İsrail bilməlidir ki, HƏMAS məhv edilsə belə, İsrailin regionda atdığı addımlardan sonra mütləq şəkildə ikinci və hətta üçüncü HƏMAS da yaranacaq. Orada yaranacaq həyat şəraiti əhalidə qisas hissi yaradacaq və bu onların İsrail rejiminə qarşı yeni əməlləri ilə nəticələnəcək”.
Ekspert Türkiyə və İranın bu plana reaksiyası barəsində qeyd etdi ki, şübhə edirəm ki, ərəb dövlətləri, İran və ya Türkiyə yaranacaq bu vəziyyətin qarşısını ala bilsin:
“Türkiyə münaqişənin əvvəlindən bəri öz mövqeyini dəqiq şəkildə ifadə edib. HƏMAS-ı terror təşkilatı kimi tanımayan Ərdoğan rejimi Türkiyənin İsraillə hələ uzun müddət normal münasibətlərə sahib olmayacağını mütləq hala saldı. Münaqişənin indikindən daha kütləvi hal alması ilk növbədə ABŞ-ı çətin vəziyyətdə qoya bilər. Çünki, belə olduqda Türkiyənin məsələyə müdaxilə etməməsinə heç kim zəmanət verə bilmir. Çoxları regionda İranın daha təklükəli bir tərəf olduğunu düşünsə də təcrübə göstərir ki, Türkiyə bu kimi hallarda ani addımlar ata bilir. Türkiyənin NATO daxilində olması da, inanmıram ki, onu bu addımı atmaqdan çəkindirsin. Buna görə də, düşünürəm ki, planın həyata keçirmək barədə ciddi danışıqlar başlasa Türkiyə və İran öz sözünü deyəcək”.
Bir tərəfdən Ukrayna, digər tərəfdən İsraili dəstəkləmək ABŞ-ın vəziyyətini ağırlaşdırsa da, hələ də İsraili dayandırmaq üçün heç bir tədbir görməməsini nə ilə əlaqələndirirsiniz?
“İsraili bundan sadəcə olaraq ABŞ yayındırmaq qabiliyyətindədir ki, hazırki hökümətin bunu etməsinə şübhə ilə yanaşıram. Hazırda Vaşinqton İsrailə öz şərtlərini diktə etməkdənsə, ona yalvarır. İsrail indiki kursda davam edərsə, hamı üçün problem yaranacaq. Hazırki vəziyyət ABŞ-ın milli və geosiyasi maraqlarına zərbə vurur və Vaşinqton da bunun fərqindədir. Sadəcə olaraq, ABŞ fəlakətli eskalasiyadan qorxur və buna görə böyük addımlar atmır. Bir çox dünya ölkələri ABŞ-ın niyə məsələyə daha yaxından yanaşmadığını sorğulayır. ABŞ dövlətləri məhv etmək gücünə malikdir və bunu tarixdə dəfələrlə edib. Lakin, başqa heç bir dövlət tərəfindən qəbul edilməyən davranışlara dözür və güclü xarakter ilə çıxış etmir. İsrail və ABŞ-ın regiondakı opponentləri Vaşinqtonun bölgədəki gücü qarşısında aciz olsalar da, yəqin ki, onların hamısı ABŞ-a dəyən zərərdən məmnundurlar”.
Bufer zona həqiqətən də terrorçuluğun sonunu gətirəcək, yoxsa bu sadəcə olaraq Yaxın Şərq dövlətlərinə xitabən bir mesaj xüsusiyyəti daşıyır sualına isə siyasi ekspet bu cür münasibət bildirdi:
“Şimaldan cənuba buffer zona yaradılması haqqında planların yaxın gələcəkdə olduğu kimi qalacağını düşünmürəm. Hər bir halda bu planın həyata keçməsi İsrailin ərazini kontrol altına alması üçün yararlı olacaq. Bu mənə “parçala və hökm sür” strategiyasını xatırladır. Lakin, planın işğalçılıqla əlaqələndirməyin məsələyə səthi yanaşmaq kimi qitmətləndirirəm. Sərhəd təhlükəsizliyini qorumaq məqsədi ilə İsrail münaqişəyə bir final verməlidir. Bu finalın birbaşa işğal xarakteri daşımasındansa, neytral zonanın yaradılması daha effektiv ola bilər”.
Fərid Axund
