Hərbi münaqişələr ətraf mühitin korlanmasına səbəb olur Anastasia Lavrina

Cəmiyyət 17:41 07.03.2019

BAMF (Beynəlxalq Avrasiya Mətbuat Fondu) prezidentinin köməkçisi Anastasiya Lavrina BMT İnsan Haqqları Şurasının 40-cı Sessiyasında su çatışmazlığı və ekoloji cinayətlər barədə çıxış edib. Eurasia Diary çıxışın mətnini oxuculara təqdim edir:

Hörmətli xanımlar və cənablar, möhtərəm qonaqlar!

Bu gün burada olmaqdan və su qıtlığı və ekoloji cinayət kimi çox həssas və mühüm məsələ barədə danışmağa çox məmnunam.

Bu iki böyük problem heç də həmişə insan fəaliyyətinin sürətli inkişafının nəticəsində yaranmır. Bu gün bir çox hallarda ətraf mühitin korlanması artmaqda olan hərbi münaqişələr nəticəsində baş verir. Ölkələr hər hansı bir ərazi uğrunda mübarizə apararkən, işğalı dəstəkləyərkən ətraf mühiti korlayır və qanunları pozur.  Hərbi böhranlar ətraf mühitə qloballaşma və texniki tərəqqidən daha az ziyan vurmur.

Ətraf mühitə mənfi münasibət ekologiyanı korlayır və milyonlarla insanın, xüsusilə də, qadınlar və uşaqların yaxşı şəraitdə yaşamaq hüququnu pozur. Su amili çox vacibdir və davamlı inkişaf, stabillik, sülh, sağlam bir mühit, gender bərabərliyi və iqtisadi artıma nail olmağı nəzərdə tutan 2030-cu il  Davamlı İnkişaf Məqsədlərinin həyata keçirilməsilə birbaşa bağlıdır.

Ermənistanla Azərbaycan arasında Dağlıq Qarabağ münaqişəsi təxminən 30 ildir davam edir və dünyanın ən uzun və qanlı münaqişələrindən biridir. BMT Təhlükəsizlik Şurasının dörd qətnaməsinə əsasən, erməni qoşunlarının Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərindən dərhal, tam və qeyd-şərtsiz çıxarılması tələb olunur. 25 ildən artıqdır ki, bu münaqişə işğal olunmuş ərazilərdə, həmçinin Azərbaycanın cəbhəyanı bölgələrində insanın inkişaf etməsi, iqtisadiyyat, sənaye və kənd təsərrüfatı sahələrində çətinliklərə səbəb olur. Ermənistana qanunsuz olaraq faydalı qazıntılar, qiymətli daşlar aparılır. İşğal olunmuş ərazidə və istifadə olunmayan sahələrdə daimi məskunlaşmanın olmaması gəmiricilərin bura axın etməsi üçün yaxşı bir mühitdir və onlar get-gedə sərhədyanı ərazilərə yaxınlaşır ki, bu da  kənd təsərrüfatının inkişafına təhlükə yaradır. Yaxınlıqda yerləşən kəndlərin davamlı bombardman olunması, işğal olunmuş ərazidə yerləşən Sərsəng su anbarından gələn su təchizatının bloklanması (hansı ki, bir az öncə ekranda izlədiniz) ekoloji fəlakətə gətirib çıxarır və bunun miqyası gündən-günə artmaqdadır. Su çatışmazlığı və daimi bombardman səbəbiylə, hər iki tərəfdə  geniş ərazilər suvarılmır. Bundan əlavə, torpaqda məhsuldar qatın məhvinə də gətirib çıxarır. Bitki örtüyünün olmaması torpağın məhsuldarlığına mənfi təsir göstərir. Həmçinin, gəmiricilərin tez-tez meydana gəlməsi yer qatının deşilməsinə və regional inkişafın iqtisadi səmərəliliyinin azalmasına səbəb olur.

Qeyd etmək lazımdır ki, işğal olunmuş ərazidə meşə sahələrinin məhv edilməsi məqsədilə yanğınların törədilməsi hamımıza məlumdur. Alov ətrafa yayılır, bütün bitki örtüyünü yandırır və ətraf mühitə və təbiətə ciddi ziyan vurur. Bir çox insanların pul qazanmağının əsas yolu torpaq mülkiyyətinə sahib olmaqdır. Məhsulun məhv edilməsi isə insanların ailələrinin gəlir əldə etmək qabiliyyətini və qida ehtiyatını tükəndirir. Bundan əlavə, cəbhə bölgələrinin daim bombardmana məruz qalması açıq sahələrdə kənd təsərrüfatı ilə məşğul olmağı həyat üçün  təhlükəli edir.

Suyun çirkləndirilməsi və ona zəhərli maddələrin qatılması da mütləq qeyd olunmalıdır. İllər boyu Ermənistanın çirkli sularının mütəmadi olaraq bölgənin çaylarına axıdılması çay hövzəsinin ölü bir zonaya çevrilməsinə gətirib çıxarıb.

Bu cür davranışla, Ermənistan təkcə digər dövlətin ərazi bütövlüyü prinsiplərini deyil, eyni zamanda, işğal olunmuş dövlətin daşınar və daşınmaz əmlakının məhv edilməsini qadağan edən bir sıra konvensiya və qətnamələri pozmuş olur. Bundan əlavə, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Ətraf Mühitə dair Proqramının tərəfdaşı kimi bu dövlətin mövcud siyasəti BMT-nin ekoloji standartlarına ziddir.

Dünya ictimaiyyətinin bəzi nümayəndələrinin, assosiasiyaların və xüsusi yaradılmış monitorinq qruplarının uzun sürən Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin səbəb olduğu ekoloji fəlakətin qarşısının alınması ilə bağlı çağırışlarına baxmayaraq,  erməni icması bütün bu çağırışları gözardı edir. Bundan başqa, mütəxəssislərin işğal olunmuş ərazilərə ziyarət etmələri və artmağa olan ekoloji fəlakətin miqyasını qiymətləndirməyə imkan vermirlər.

Bununla yanaşı, ümumi suların və birgə idarə olunan sərhədyanı su ehtiyatları dialoq, sülh, regional və siyasi sabitlik və iqtisadi artımın təmin olunmasında mühüm birləşdirici faktordur.

Azərbaycan bugün bu problemlə üzləşən yeganə ölkə deyil. Hərbi təcavüz, su qıtlığı və ekoloji problemlərdən əziyyət çəkən bir çox dövlətlər var. Bugün biz gələcək ekoloji cinayətlərin qarşısını almaq üçün səylərimizi birləşdirməli və birgə çalışmalıyıq. Bu sahədə fəaliyyət göstərən beynəlxalq ekspertlərin, beynəlxalq təşkilatların, hüquq-mühafizə orqanlarının, QHT-lərin, vətəndaş cəmiyyəti fəallarının və akademik strukturlardan ibarət güclü bir şəbəkəsi yaradılmalıdır.

Xankəndi şəhərində İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının 17-ci Zirvə görüşü keçirilir

Xəbər xətti

Türkiyə Ukraynadan cavab gözləyir
13:06 08.07.2025
Antarktikada Yer kürəsinin "buz arxivi" tapıldı
12:50 08.07.2025
Smartfonunuzun işığı yuxu rejiminizi poza bilər
12:35 08.07.2025
Çin-Nepal Dostluq Körpüsü uçdu
12:20 08.07.2025
Hamilə qadınlara hansı tibbi xidmətlər pulsuzdur? -TƏBİB açıqladı
12:05 08.07.2025
İyulun pensiyası nə vaxt ödəniləcək?
11:50 08.07.2025
"Nissan" avtomobillərini geri çağırır
11:35 08.07.2025
Jurnalistlər arasında intellektual yarış keçirilib
11:20 08.07.2025
Milli Məclisin iclası keçirilir -Gündəlikdəki məsələlər
11:10 08.07.2025
"Anka" Cənubi Çin dənizində
11:05 08.07.2025
Azad edilmiş bölgələrdə 6 uşaq bağçası açılıb
10:50 08.07.2025
Azərbaycan nefti bahalaşır
10:35 08.07.2025
İçində 33 ton qızıl və gümüş olan yük maşını yoxa çıxdı
10:20 08.07.2025
"Kilsəni özüm azad edəcəm"
10:05 08.07.2025
Kəlbəcərdə hərbçilər qəzaya düşdülər
09:50 08.07.2025
Çir ordusu beşinci nəsil qırıcı təyyarədən istifadə edəcək
09:45 08.07.2025
Bakı-Sumqayıt qatarlarında hərəkət qrafiki dəyişir
09:30 08.07.2025
Rusiya hökuməti meşələrin bərpası üçün Baykal gölü yaxınlığında ağacların kəsilməsinə icazə verib
09:16 08.07.2025
ABŞ-İran danışıqları gələn həftə baş tutacaq
08:46 08.07.2025
Stradivari skripkasının 80 illik heyrətamiz səyahəti
08:19 08.07.2025
"Google Maps"da sualtı "nəhəng kəllə sümüyü" aşkarlandı
07:52 08.07.2025
Yaxın günlərdə səmada nadir astronomik hadisə müşahidə olunacaq
07:27 08.07.2025
Texasda daşqınlar nəticəsində ölənlərin sayı 104 nəfərə çatıb
06:57 08.07.2025
Fırtına və daşqınlar Polşanı viran qoydu
06:26 08.07.2025
“TikTok” satılmayacaq
05:52 08.07.2025
Qətərdə “Starlink” istifadəyə verilib
05:22 08.07.2025
"Təbii qazın real alternativi yoxdur"
04:59 08.07.2025
ABŞ Cənubi Koreya və Yponiya mallarına yeni tarif tətbiq edəcək
04:29 08.07.2025
Norveç Rusiyanın iki şirkətinə sanksiyalar tətbiq edəcək
03:55 08.07.2025
"Qalatasaray" Osimhenlə razılaşdı
03:25 08.07.2025
İsrail İrana qarşı yeni hücuma hazırlaşır
02:55 08.07.2025
Rusiyada vətəndaşlığı olmayanlar da orduya aparılacaq
02:25 08.07.2025
Çinli gəncin qarnından diri ilanbalığı çıxarıldı
01:55 08.07.2025
İsrailin zərbələri nəticəsində İranda öldürülənlərin sayı 1 060 nəfərə çatıb
01:25 08.07.2025
Netanyahu Trampın Nobel sülh mükafatına namizədliyini açıqlayıb
00:54 08.07.2025
ABŞ İranla razılaşmaya ümid edir
00:24 08.07.2025
5 ay əvvəl intihara cəhd edən şair vəfat etdi
23:58 07.07.2025
DTX və DSX birgə əməliyyat keçirdi
23:28 07.07.2025
Husilər Qırmızı dənizdə gəmi batırdılar
22:53 07.07.2025
Tramp bir neçə ölkəyə qarşı gömrük rüsumları tətbiq etdi
22:22 07.07.2025
Hamısı