Dünyada internet yayqınlaşdıqdan sonra insanlarda ənənəvi mütaliə vərdişi də özünün yeni erasına qədəm qoydu. Hazırda istənilən yazar, şairin əsərlərini, şeirlərini və ümumiyyətlə, ədəbi yaradıcılığını internet vasitəsilə asanlıqla PDF formasında yükləyib, oxumaq imkanı var.
Lakin nədənsə, azərbaycanlı yazarların, əsasən də gənc nəslin ədəbi nümayəndələrinin əsərlərini internetdə tapmaq müşkül məsələyə çevrilib. Çünki bu sistem Azərbaycanda hələ də inkişaf etməyib. Yazıçılarımızın əsərlərini pdf formada tapsaq da ya keyfiyyətsiz olur, ya da heç oxunaqlı halda olmur.
Bəs, imkanların bizim ölkədə tətbiqi yazıçılarımıza necə kömək edə bilər?
525-ci qəzetin baş redaktoru Rəşad Məcidin fikrincə, belə olduğu halda yazıçılar əsərlərini pul qarşılığında müəyyən saytlara sata bilər.
“Əslində kitabxanalar belə nəşrlərin pdf variantını çıxarır. Ancaq onlar o qədər keyfiyyətsiz forma da olurlar ki, oxucu mütaliə zamanı çox əziyyət çəkir. Kitab pdflərinin satışını edən bir neçə sayt var. Bizdə hələ o bazar formalaşmayıb. Əgər belə olsaydı yazıçılar kitabların pdf formasını qonarar müqavilində satardılar. Xaricdə bu çox yayılıb. Əsərlər əsasən pdf formasında satılır, qarşılığında isə yazıçı müəyyən məbləğ alır. Bizdə isə əsərlərin elektron satışı ilə məşğul olanlar azdır və yazıçılardan kitabları olduğu dəyərdən də qat-qat aşağı qiymətə alınır. Bu isə bizlərə sərf etmir. Düşünürəm ki, kitabı çap formasında satmaq daha sərfəlidir”.
Qeyd edək ki, müasir dövrdə səyyar satış nə qədər yaxşı olsa da hər şey artıq internet üzərindən həll olunur. Bu ciddi çatışmazlıqdır.
Bəs görəsən bunun səbəbləri nədir? Ümumiyyətlə, proses hansı qurumlar arasında tənzimlənməlidir?
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin katibi Səlim Babullaoğlu Ednews-a açıqlamasında bildirib ki, məsələnin iki həll yolu var.
“Bu Yazıçılar Birliyinin həll edəcəyi məsələ deyil. Burada elektron kitabxana yaradan saytlar yazıçılara müraciət etməli, sonra həminəsərləri pdf halına salmalıdır. Təbii ki, bu da qonarar müqabilində olur. Prosesin başqa yolu isə nəşriyyatlar vasitəsilə aparılır. Bu isə saytlar və nəşriyyat arasında olan məsələdir. Düşünürəm ki, elektron kitabxanalar, nəşriyyat və saytlar bu məsələni öz aralarında həll edib vahid qanun tərtib etməlidirlər”.
Onun sözlərinə görə proses elə tənzimlənməlidir ki, elektron kitablar kağız kitabların satışına məne olmasın. Nəzərə alsaq ki, elektron kitablara maddi baxımıdan daha az maliyyə sərf edilir onda belə saytların yaradılması məqbul hesab edilir.
Ləman Abbaslı