Azərbaycanın Xarici İşlər naziri Ceyhun Bayramov ATƏT-in Daimi Şurasının xüsusi iclasında çıxışı zamanı məlumat verib ki, məcburi köçkün ailələrinin birinci qrupu artıq Azərbaycanın Zəngilan rayonunun Ağalı kəndinə, Tərtər rayonunun Talış kəndinə və Laçın şəhərinə qayıdıb. Bununla belə, Azərbaycan ərazilərinin kütləvi şəkildə mina və digər partlayıcı maddələrlə çirklənməsi buna əsas maneədir və ciddi humanitar təhlükə yaradır. Fərq qoymadan basdırılan minalar demək olar ki, hər gün insanların həyatına son qoymaqda davam edir. 2020-ci ildə üçtərəfli Bəyanat imzalandıqdan sonra 302 nəfər minaların qurbanı olub.

Məsələ ilə bağlı Ednews-a danışan Beynəlxalq Avrasiya Mətbuat Fondunun prezidenti Umud Mirzəyev bildirib ki, mina Azərbaycanın ən ciddi problemlərindən biridir.

“Belə problemlərin bütövlükdə həll olunması üçün dünya ölkələri  həmrəylik göstərməlidir. Azərbaycan iki ildən çoxdur ki öz torpaqlarını işğaldan azad edib. Hələ də Qarabağı minalardan tam təmizlənməyib. Bu proses üçün illər lazımdır.  İnsanlar öz yurd-yuvalarına qayıtmaq istəsə belə mina onlara əngəldir. Azərbaycanın gücünə güc qatılmasına ehtiyac var. Burada həm donorlar, həm də beynəlxalq təşkilatlar mina aksiyası ilə  bağlı prossesə öz qatqısını verməlidirlər”.

Umud Mirzəyev vurğulayıb ki, Azərbaycanda bu sahədə daim ciddi tədbirlər görülür. May ayında “Mina təhlükəsi ilə Mübarizə-Dayanıqlı İnkişafa gedən yol” mövzusunda II Beynəlxalq humanitar mina fəaliyyəti konfransı keçirilib. 

“Həmin konfransda yetərincə tanınmış insanlar iştirak edirdilər. Onlar minanın nə qədər ciddi problem olduğunun əyani şahidi oldular. Özüm də bir neçə gündür ki, regionda səfərdə idim. “Əl-Cəzirə” Media Şəbəkəsinin əsas qollarından biri olan “Əl-Cəzirə Sənədli filmlər” departamentinin icraçı direktoru Əhməd Məhfuz və Planlaşdırma və Tərtibləmə şöbəsinin rəhbəri ilə Azərbaycanda səfərdədirlər. Qonaqlar Füzuli şəhərinin yaxınlarında yerləşən ANAMA-nın minatəmizləmə fəaliyyətləri ilə tanış oldular. Telekanalın nümayəndələri yerə basdırılmış həm tank əleyhinə, həm də piyada əleyhinə olan minaları öz gözləri ilə gördülər. Onlar mina problemin nə qədər ciddi olduğunun şahidi oldular. Həmçinin, BAMF-ın tərəfdaşı, “Sülhün Kökləri” (“Roots of Peace”) təşkilatının rəhbəri Heidi Kühn  kənd təsərrüfatına dəstək məqsədilə “Minalardan Üzümlüyə” (“Mines to Vines”) adlı təşəbbüsü ilə minalarla çirklənmiş ərazilərin əkin sahələrinə çevrilməsinə dəstək verir. “Sülhün Kökləri” təşkilatının rəhbəri “Dünya Ərzaq Mükafatı”ndan  aldığı 250 min dollar pul mükafatını ərazilərimizin minalardan təmizlənməsinə dəstək üçün ianə edib”. 

Fondun rəhbəri həmçinin qeyd edib ki,  hazırda müxtəlif yaş və peşə kateqoriyaları üzrə seçilmiş əhali qrupları cəlb edilərək mina ilə bağlı maarifləndirci tədbirlər görülür. 

“Vətəndaşlar risklər və təhlükəsiz davranış haqqında maariflənməli, onlara fərqli mina növləri, müharibənin partlayıcı qalıqları və əldəqayırma partlayıcı qurğular barədə məlumat verilməldir. Həmçinin, onlara minalardan və müharibənin partlayıcı qalıqlarından qorunmaq qaydaları öyrədilməlidir. Bunlarla iş bitmir. İnsanlar minalarla yaşamağı öyrənməlidirlər. Düzdür, ciddi problemlə qarşı-qarşıyayıq, lakin bu o demək deyil ki, insanlar öz evlərinə dönməyəcək. Qarabağda ciddi infrastruktur layihələri həyata keçirilir. Hissə-hissə insanlar köçürülür. Böyük proqram həyata keçirilir. Qarabağda yenidən həyatın canlanması üçün həm torpaqlar təmizlənməli, həm də insanlar maariflənməlidirlər. Mən inanıram ki, insanlarımız tez bir zamanda öz ata-baba yurdlarına rahatlıqla qayıdacaqlar”.

Aysel Şahmar