2023-cü ilin ilk yeddi ayının statistikasına görə, Azərbaycan 2022-ci ilin eyni dövrü ilə müqayisədə doğumun azalmasına görə 50 ölkə arasında ilk beşlikdədir. Azərbaycanda doğumun azalmasının əsas səbəblərini nədir? Ümumiyyətlə, doğumun azalmasında əsas hansı faktorlar rol oynayır?
Bu barədə Ednews-a sosioloq Lalə Mehralı bildirdi ki, biz illərdir bu vəziyyətin gözlənildiyini deyəndə əlaqədar qurumlar deyirdilər ki, Azərbaycanda demoqrafiya ilə bağlı təhlükə görsənmir, rəsmi statistika tamamilə normaldır, artım tempi qaydasındadır, doğum faizi az deyil və sair. Yaxşı, indi niyə vəziyyət bu cürdür?
“Ailələr maddi təminatları yetərincə deyil deyə nəsil artırmaqdan imtina edir. Çoxu ümumiyətlə 1 uşaqla kifayətlənir, bəziləri maddi vəziyyəti düzələr ümidi ilə gözləyir. Bu ailələrə maddi-sosial dəstək vermək olar ki, ailə tərkibini artırsınlar. Bir uşaqdan artıq övlad dünyaya gətirən ailəni nə gözləyir? Əlbəttə, problemlər gözləyir. Sosial problemlərə, qidalanma, geyim, təhsillə bağlı gərək olanları əldə edə bilmədiklərinə, ləvazimatları almağa gücləri olmadıqlarına, uşaqlarını təmin edə bilmədiklərinə görə dünyaya uşaq gətirmək istəmirlər”.
Ekspertin sözlərinə görə, pandemiya insanlara çox acı bir dərs verdi:
“O dövrdə işini itirib işsiz qalan ailə başçısı övladları qarşısında çox ağır imtahandan keçdi. Uşaqpulu yox, yardım yox, social müdafiə yox. Dövlət nəhayət ki, uşaq pulu məsələsinə bir əncam çəkməlidir. Müzakirələrin, çağırışların nəticəsi olmalıdır. Sayları az da olsa uşaq pulunun bərpa edilməsi məsələsində cəmiyyətə dəstək verən deputatlar da var. Onlar da zaman-zaman bu problemi Milli Məclisdə qaldırırlar.
Uşaq pulunu bərpa etməklə, digər dəstəkverici proqramlar həyata keçirməklə dövlət ailələri çox uşaqlılığa təşviq etməlidir. Biz böyük, fantastik məbləğlərdən danışımırıq, hər ailənin köməyinə yetəcək və dövlət büdcəsini zərərə salmayan məbləğdən danışırıq. Bu məbləği ekspertlər öz aralarında müzakirə edərək müəyyən edə bilərlər. Tutaq ki, yeni doğulmuş yaşdan 3 yaşa qədər bir məbləğ, 3 yaşdan məktəbə qədər yaşa qədər bir məbləğ, 7 yaşdan 18 yaşa qədər fərqli məbləğ təyin oluna bilər. Hesab edirəm ki, bu məsələ həllini tapmalıdır, bu həllini taparsa sözügedən vəziyyət müsbətə doğru dəyişə bilər”.
Oğuz
