Xəzər dənizində baş verən 5.5 bal gücündə zəlzələ paytaxtın bir çox ərazilərinə təsir edib. Bir neçə saniyə davam edən zəlzələ dağıntılara səbəb olmasa da, insanları təşvişə salıb.
Hadisənin baş verməsi zəlzələ zamanı təhlükəsizlik qaydalarına riayət olunmasını yenidən gündəmə gətirib.
Məsələ ilə bağlı Ednews-a danışan AMEA-nın müxbir üzvü, professor, geologiya-mineralogiya elmləri doktoru Qurban Yetirmişli potensial zəlzələ hadisələrini hesablamaq üçün seysmik aktiv zonaların Oksford universitetinin alimləri ilə birgə araşdırıldığını bildirib:
“Ağsu, Göyçay və Salyanda geoloji tədqiqatlar apardıq. Aparılan radio analizlər sayəsində torpağın yaşını və yerin hərəkətlərindən səthin nə dərəcədə təsirləndiyini araşdırdıq. Adını çəkdiyim ərazilərdə tarixdə müşahidə olunmuş ən güclü zəlzələ zonalarından torpaq nümunələri götürərkən bizə məlum olmayan 1662-ci ildən 1902-ə qədər maqnitudası 9 və 10 gücündə olan və bir neçə il fasilə ilə davamlı aktivləşən zəlzələ ocaqları kəşf etdik”.
O, həmçinin qeyd edib ki, dağ ətrafında tikilən evlər təhlükədədir.
“Azərbaycan seysmik dalğaların qovşağında yerləşir və buna görə də, zəlzələnin xüsusi olaraq hansı ərazilərdə baş verəcəyini təxmin etmək olduqca çətindir. Azərbaycan 8-9 ballıq potensial zəlzələ ocaqlarına ev sahibliyi edir. Şimali Qafqazla Xəzər dənizinin birləşdiyi zonada 7-8 ballıq zəlzələnin baş verməsi böyük bir ehtimal daşıyır. Bundan başqa Gəncəbasar, Quba-Xaçmaz, Şəki-Zaqatala və Talış dağları kimi ərazilərdə 6-7 bal gücündə zəlzələ baş verə bilər. Təəssüf ki, bu və bu kimi bir çox dağlıq ərazilərimizdə insanlar yarana biləcək dağıntıları nəzərə almadan evlər tikir”.
İnsanlar zəlzələ zamanı ən çox hansı səhvlərə yol verirlər? Bu barədə Q. Yetirmişli bildirib ki, sakinlər zəlzələ zamanı davranış qaydalarını bilsələr də, paraktika zamanı panikaya düşürlər.
“Dünən baş verən zəlzələ zamanı yayılan video görüntülərdən anlaşıldı ki, heç məktəblərdə şagirdlərin normal şəkildə təhlükəsizlik qaydalarına əməl etməsinə də nəzarət edilmir. Tövsiyə olaraq ilk növbədə insanlara təşvişə düşməmələrini və zəlzələdən qaçaraq uzaqlaşa bilməyəcəklərini bildirmək istəyirəm. Zəlzələ baş verdiyi nöqtədən-episentrdən dalğalı şəkildə və balından asılı olaraq müvafiq sürətlə ətrafa yayılır. Bu zaman olduğunuz məkanın ən möhkəm hissəsinə sığınmaq ən məntiqli addımdır. Bir çox insanlar heç zəlzələnin titrəyişini his etmədən küçəyə çıxır və sıxlıq yaradırlar. Bu həm də insanların əzilərək xəsarət almasına yol açır”.
Fərid Axund
