12 iyun - Ümumdünya Uşaq Əməyinə Qarşı Mübarizə Günüdür

Cəmiyyət 00:01 12.06.2025

“Uşaqlığın qorunmadığı cəmiyyətin gələcəyi yoxdur”.

Onların əlləri boya əvəzinə kirə bulaşır, ayaqları məktəbə yox, tikinti meydanına yönəlir. Nə gizlənqaç, nə də “müəllim-müəllim oyunu”... Onların oyunu - həyatdır. Həyat isə çox zaman qəddar oynayır.

Bu gün – 12 iyun, BMT tərəfindən Ümumdünya Uşaq Əməyinə Qarşı Mübarizə Günü kimi qeyd olunur. Və bu, adi təqvim günü olmaqdan daha çox, insanlığın vicdanı ilə imtahan günüdür.

 
Beynəlxalq Əmək Təşkilatının (ILO) son məlumatına görə, dünyada təxminən 160 milyon uşaq (onların 63 milyonu qız, 97 milyonu oğlandır) əmək fəaliyyətinə cəlb olunub. Onların ən azı yarısı – ağır və təhlükəli sahələrdə çalışır. Bu rəqəmlər təkcə sosial ədalətsizliyin yox, həm də beynəlxalq laqeydliyin rəsmi xronikasıdır.

Bir çox hallarda bu uşaqlar kənd təsərrüfatında, tikinti sektorunda, mədənlərdə, tekstil fabriklərində və ya ev işlərində çalışdırılır. Onların arasında oyuncaqlar hazırlayanlar da var – amma onların bir çoxunun  oyuncağı olmayıb. Qələm yığıb satanlar var – amma əksəriyyəti  bircə dəfə də olsa məktəb dəftərinə xətt çəkməyib.

 "Kiçik əllərlə böyük yük" – kapitalizmin səssiz cinayəti

Uşaq əməyinin arxasında çox vaxt yoxsulluq, münaqişə, təhsil imkanlarının məhdudluğu, valideyn nəzarətsizliyi və ən əsası – böyüklərin məsuliyyətsizliyi dayanır. Bu, təkcə bir ailənin faciəsi deyil – bu, sistematik istismar modelidir.

Əmək bazarının görünməyən altında, onların uşaq olduqlarını unudan  dünyanın qarşısında minlərlə “ucuz işçi” var  . Bu uşaqlar bəzən ayaqqabı tikir, amma ayaqlarında ayaqqabı yoxdur. Əlləri ilə işlədikləri məhsullar Qərb bazarlarında yüksək qiymətə satılır – amma o məhsulu istehsal edən uşaqların payına aclıq, xəstəlik və  qaranlıq gələcək düşür.

 Uşaq əməyinə qarşı mübarizə yoxsa mübariz uşaqla yaşamaq?
Əslində, burada söhbət yalnız “uşaqları işə cəlb etməməkdən” getmir. Əsas məsələ – uşaqlara uşaq olmaq haqqını tanımaq, təhsil, oyun, təhlükəsizlik və sevgi hüquqlarını qorumaqdır.

Çünki uşaq əməyinə qarşı mübarizə, həm də cəmiyyətin öz böyüklük sınağından keçməsi deməkdir. Bu sınaqdan uşağın oyuncağını əlindən alıb ona kürək verməklə yox, əlindən tutub məktəbə aparmaqla keçmək olar.

 Fəlsəfi baxış: uşaqlıq – zamansız sükutun içində sıxılmış təbəssümdür

Filosof Jan-Jak Russo deyirdi: “Uşaqlar böyüklərin kiçik nüsxəsi yox, bənzərsiz varlıqlardır.” Əgər uşaqlığı  işlə əvəzləyiriksə, bununla cəmiyyətin ruhunu yaralayırıq. Çünki gələcək – sadəcə zaman məsələsi deyil - o həm də əxlaqi borc məsələsidir. Uşaq əməyinə göz yuman bir dünya – gələcəyini körpə yaşında qurban verən  dünyadır.

 Azərbaycan reallığı: gör və düşündür

Azərbaycan qanunvericiliyi uşaq əməyinə qarşı qətiyyətli mövqedədir. Amma qeyri-rəsmi sektor, ailə təsərrüfatları, kölgə iqtisadiyyatında bəzi hallarda azyaşlıların əmək fəaliyyəti müşahidə olunmaqdadır. Bu, təkcə sosial yox, həm də mədəni və maarifləndirici problemdir.

Təəssüf ki, regionlarda bəzi uşaqlar dərsdən sonra çalışmaq məcburiyyətində qalır – ya ailəyə maddi dəstək, ya da cəmiyyətin yazılmamış stereotipləri ucbatından. Burada medianın, QHT-lərin və maarifçi jurnalistikanın üzərinə böyük məsuliyyət düşür.

 “Uşaq əməyinə yox!” demək kifayət deyil

Əgər bu şüar hər il yalnız bir gündə səslənirsə – ölü  sözdür. "Uşaqlar gələcəyimizdir" deyirik – amma əgər bu gün gələcəyimiz  zəncirlidirsə, sabahdan nə gözləyirik?

İndi uşaqlara  bircə sual vermək lazımdır:

“Ən çox nəyə ehtiyacın var?”

Əmin olun ki, onların cavabı çox sadə olacaq:
“Uşaq olmağa”

Şahlar Ruhi

Rusiyada qətlə yetirilən qardaşların küt alətlə vurulduğu məlum oldu

Xəbər xətti

Prezidentlər tikiş fabrikinin fəaliyyəti ilə tanış oldular
17:28 03.07.2025
Sulutəpədə evlərdən 10 min manatlıq qızıl-zinət əşyaları oğurlanıb
17:06 03.07.2025
Emin Rusiyadakı konsertini təxirə saldı
16:19 03.07.2025
Niyə Çin ABŞ-nin yerini tuta bilməz? -Analitik Baxış
15:48 03.07.2025
Prezident İlham Əliyev Xankəndində bir sıra obyektlərin açılışında iştirak edib -YENİLƏNİB
15:09 03.07.2025
Azərbaycan karateçisi 24 aylıq diskvalifikasiya edilib
14:36 03.07.2025
Zelenski Danimarkaya gedib
14:21 03.07.2025
Rusiyada Azərbaycanın xəbər saytlarına giriş məhdudlaşdırılıb
14:00 03.07.2025
Britaniyalı pilot Kəmalə Qaramollayevaya elçi düşüb
13:39 03.07.2025
Mirziyoyev Fəxri xiyaban və Zəfər Parkında
13:22 03.07.2025
Dioqu Jota və qardaşı necə ölüblər?
12:24 03.07.2025
Çikaqonun mərkəzində kütləvi atışma baş verib
12:06 03.07.2025
Kaliforniyada baş verən güclü partlayışdan sonra yeddi nəfər itkin düşüb
11:47 03.07.2025
Türkmənistan XİN rəhbəri Füzuliyə gəlib
11:32 03.07.2025
Ramiz Zeynalovun adından istifadə edən şəxslə bağlı qərar verildi
11:17 03.07.2025
“İrəvan xanlığının mətbəxi” kitabının ingilis dilində nəşri təqdim olundu
11:02 03.07.2025
"Koreya birləşəcək"
10:47 03.07.2025
Elnur Məmmədov əfqanıstanlı həmkarı ilə görüşüb
10:37 03.07.2025
Meymunçiçəyi nəzarətdən çıxır
10:32 03.07.2025
İranda iki Fransa vətəndaşı "Mossad"a işləməkdə ittiham olunub
10:17 03.07.2025
Türkiyədə qəzaya uğrayan təyyarədə sərnişin sağ qalıb
10:02 03.07.2025
Sadır Japarov ECO sammitində iştirak edəcək
09:14 03.07.2025
"Virtsə verilən 150 milyon avroya minlərlə ağac əkmək olar"
08:59 03.07.2025
Süni intellekt binaları soyuq saxlayan boya yaradıb
08:36 03.07.2025
Atlantidanın izləri tapıldı
08:08 03.07.2025
İndoneziya sahillərində bərə batıb
07:35 03.07.2025
Reper P. Diddi hökm çıxarılana qədər həbsdə qalacaq
07:03 03.07.2025
Anomal istilər avropalılar üçün ölümcül olub
06:31 03.07.2025
Xərçəng hüceyrələrinin yayılmasının qarşısını alan maddə tapılıb
06:01 03.07.2025
Somalinin paytaxtında hərbi helikopter qəzaya uğrayıb:
02:48 03.07.2025
"İsrail hava məkanımızdan icazəsiz istifadə edib"
02:27 03.07.2025
“Kurtlar Vadisi”nin aktyoru vəfat etdi
02:04 03.07.2025
"Atam bu yeri qardaş ölkəyə verib"
01:41 03.07.2025
Azərbaycan güləşçisi Avropa çempionu oldu
01:28 03.07.2025
Araz Ağalarova qarşı icraat başladılıb
00:59 03.07.2025
Avstraliya aborigenlərin soyqırımına görə avropalılardan təzminat istəyir
00:45 03.07.2025
Dövlət Komitəsi və QMİ-nin birgə təşkilatçılığı ilə qanvermə aksiyası keçiriləcək
00:30 03.07.2025
Ukraynanın Jitomir şəhərində iki güclü partlayış baş verib
00:24 03.07.2025
Tbilisidə Azərbaycan-Gürcüstan hərbi polis əməkdaşları görüşüb
00:10 03.07.2025
Muxtar Babayev Dünya Bankı ilə "Bakıdan Belenə" yol xəritəsinin hazırlanmasını müzakirə edib
23:45 02.07.2025
Hamısı