Xəzərə düşən MiQ-29-un “qara qutu"su oxuna bilər, ya yox? Hərbi ekspert

Analitika 09:44 20.08.2019

Xəbər verdiyimiz kimi ötən gün Müdafiə Nazirliyi Xəzər dənizi üzərində qəzaya uğramış Azərbaycan Respublikası Hərbi Hava Qüvvələrinə məxsus MİQ-29 hərbi təyyarəsinin "qara qutu"sunun aşkarlandığını bildirib.

Qara qutu tapıldıqdan sonra ictimaiyyətdə onun Azərbaycanda oxunub-oxuna bilməycəyi müzakirə edilir.

Eurasia Diary xəbər verir ki, hərbi ekspert Nazim Bayramov bunun mümkün olduğunu söyləyir:

"Təyyarələrin “qara qutusu” adlandırdığımız göyərtə qeydiyat cihazı iki əsas hissədən ibarətdir, təyarənin uçuş zamanı texniki parametrlərinin(250-dən artıq göstərici üzrə) qeydiyatını aparan cihazdan və pilotun(və pilot kabinasındakı) danışıqları qeyd edən(səs yazan) cihazdan ibarətdir. Bunlar gündəlik rast gəldiyimiz elektron informasiya daşıyıcıları- köhnə “qara qutu” modellərində maqnitofon lenti, müasirlərdə fleş-kartın analoqu olur. Bunlarla bərabər, “qara qutunun” içində radiomayak və onu qidalandıran akkumulyator mövcuddur. “Qara qutu”nun üst qatı möhkəm titan və digər metallardan hazırlanır və texniki tələblərə görə yarım saat ərzində onu bürümüş 1100 qradus dərəcəsində yanğına, dənizdə 6 min metr dərinlikdə bir ay qalmağa, 5 dəqiqə ərzində 2 ton ağırlığa(sıxılmağa) davamlı və hermetik olmalıdır. Qəza zamanı az zədə alması məqsədilə “qara qutu” təyarənin quyruq hissəsində yerləşdirilir. Cəmiyətimizdə 20 noyabr 1991-ci il helikopter qəzasından sonra belə bir yanlış stereotip yaranıb ki, “qara qutular” Azərbaycanda oxuna bilmir. “Qara qutu” ciddi zədə almayıbsa, Azərbaycanda “oxuna” bilər, heç yerə göndərməyə ehtiyac yoxdur. 20 noyabr qəzasında “qara qutu” Moskvaya ona görə göndərilmişdi ki, o zaman rəsmən hələ bir ölkəydik, cinayət işini SSRİ Baş Prokurorluğu qaldırmışdı və işə aid olan əşyayi-dəlillər aidiyatlı istintaq orqanına göndərilirdi.

Ekspertin sözlərinə görə ümumiyətcə, ciddi zədə almayan “qara qutudan” informasiyanı almaq texnoloji çətin iş deyil. Yaddaş daşıyıcısından texniki parametrlər götürülür, digər yaddaş daşıyıcından pilotun danışıqlarının səs yazıları dinlənilir. Qəzaya uğramış MiQ-29-da danışıqlar azərbaycanca aparıldığından onları ən dəqiq elə bizim mütəxəssislər anlaya bilərlər. MN tərəfindən yayılmış fotolardan görünür ki, zahirən “qara qutu” ciddi zədə almayıb. Hermetikliyi qorunubsa, duzlu su “qara qutuya” daxil olmayıbsa, yaddaş kartları komisiya üzvləri tərəfindən 2-3 saat ərzində “oxunacaq”. Cihaz ciddi zədə alıbsa, bərpasına ehtiyac varsa, xüsusi laboratoriyaya göndərilə bilər.

"Lakin “qara qutudan” alınan məlumatlar qəzanın səbəbini araşdırmaq üçün nə qədər qiymətli olsa da, qəzanın baş verdiyi səbəbləri aşkar etmək üçün kifayət deyil. Qəzanın səbəblərini tam və dolğun öyrənmək üçün “qara qutu”dan alınmış məlumatlar digər məlumatlarla, texniki göstəricilərlə, təyarənin korpusunun bərpası ilə və bunları tutuşdurmaqla kompleks şəkildə tamamlanır. Bu işlərə təyarəni istehsal edən şirkətin nümayəndələri cəlb oluna bilərlər. Hadisənin xronologiyası anbaan bərpa olunandan sonra bütün məlumatlar öyrənilir və rəy verilir. “Qara qutu” tapılandan və “oxunandan” sonra əsas vaxt aparan məhz araşdırmanın ikinci hissəsi olur" - deyə N. Bayramov fikirlərinə əlavə edib.

Ermənistan dövləti cənubi Qafqazda özü böyük minadır -Əziz Ələkbərov və BAMF-ın rəhbəri Umud Mirzəyevlə müzakirə

Xəbər xətti

Rusiya bu təklifimizə "hə" desə... - ABŞ
06:58 19.03.2024
Sabah Avroparlamentdə Aİ-nin genişlənməsi müzakirə ediləcək
05:00 19.03.2024
Goranboyda mağazadan oğurluq olub
04:48 19.03.2024
Ramazan ayının 9-cu günü: Dua, imsak və iftar vaxtı...
03:30 19.03.2024
Göyçayda kənd yolu əsaslı təmir olunub
02:29 19.03.2024
Aİ-dən BƏYANAT: Rusiyadakı seçkilər ciddi məhdudiyyətlər şəraitində keçirilib
01:00 19.03.2024
Şimali Koreya Rusiyaya 7 min konteyner silah göndərdi
00:11 19.03.2024
Gəncədə iki nəfər mübahisə zəminində bıçaqlanıb
23:45 18.03.2024
Avropa Sülh Mexanizminin maliyyə tavanı 17 milyard avrodan çox olacaq
23:24 18.03.2024
Attraksionlara nəzarət gücləndirildi
23:00 18.03.2024
İstanbul NS-də həkim səhlənkarlığı: qadın öldü
22:38 18.03.2024
Pakistan Əfqanıstanla sərhəd bölgələrində antiterror əməliyyatları keçirib
22:22 18.03.2024
"Neftçi" - "Spartak" matçının biletləri satışda
22:00 18.03.2024
NATO ilə Azərbaycan arasında yeni çərçivə sənədinin razılaşdırılması üzərində iş aparılır
21:47 18.03.2024
Ciddi əlavə təsirləri aşkarlanan dərmanlar haqqında bildirişlərin göndərilmə vaxtı uzadılır
21:39 18.03.2024
"Qarabağ"ın baş məşqçisi cəzalandırılıb
21:22 18.03.2024
Xüsusi təyinatlı təhsil müəssisələrində Çanaqqala zəfərinin 109-cu ildönümü qeyd edilib
21:00 18.03.2024
Bakı Dəmiryol Vağzalında dəmiryolçular üçün göz müayinəsi aksiyası təşkil edilib
20:44 18.03.2024
Dərman vasitələrinə farmakonəzarət üzrə məlumat və hesabat sənədləri türk dilində təqdim ediləcək
20:22 18.03.2024
Müdafiə naziri Novruz bayramı münasibətilə Azərbaycan Ordusunun şəxsi heyətini təbrik edib
19:57 18.03.2024
Hikmət Hacıyev: “Azərbaycan ilə Çin arasında ənənəvi dostluq və tərəfdaşlıq münasibətləri var”
19:54 18.03.2024
Azərbaycan-İraq iqtisadi əlaqələrinin mövcud vəziyyəti müzakirə olunub
19:50 18.03.2024
Bərdədə it dişləyən azyaşlının SON VƏZİYYƏTİ
19:39 18.03.2024
Fransada fermerlər hökumət binaları qarşısına təkər yığıblar
19:20 18.03.2024
Zakir Həsənov: Azərbaycan Ordusu azad edilmiş ərazilərdə öz mövqelərini möhkəmləndirir
19:04 18.03.2024
Beynəlxalq Münasibətlərin Təhlili Mərkəzinin işçilərinin sayı ARTIRILIB
19:00 18.03.2024
Azərbaycanda bir neçə müntəzəm avtobus marşrutu müsabiqəyə çıxarılır
18:40 18.03.2024
RİNN DGK-dan ölkəyə gətirilən radioelekton vasitələr barədə məlumat alacaq
18:20 18.03.2024
Azərbaycan Premyer Liqasının klubları cərimələnib
18:08 18.03.2024
Rusiya ilhaqından sonra Krımda nələr dəyişib?
Rusiya ilhaqından sonra Krımda nələr dəyişib?
18:00 18.03.2024
Məşhur aktyor Afrikada şəhər tikəcək
Məşhur aktyor Afrikada şəhər tikəcək
17:45 18.03.2024
Putin prezident seçkilərində 87,28% səs toplayıb - RƏSMİ
Putin prezident seçkilərində 87,28% səs toplayıb - RƏSMİ
17:35 18.03.2024
Şimali Koreyanın növbəti lideri bəlli olub
Şimali Koreyanın növbəti lideri bəlli olub
17:30 18.03.2024
Zəngilan, Cəbrayıl və Qubadlıda sənaye zonaları YARADILACAQ
17:26 18.03.2024
Ermənistan dövləti cənubi Qafqazda özü böyük minadır -Əziz Ələkbərov və BAMF-ın rəhbəri Umud Mirzəyevlə müzakirə
17:21 18.03.2024
YAP maliyyə hesabatını MSK-ya təqdim edəcək
17:19 18.03.2024
Böyük Britaniya XİN: "Putinin qələbəsi siyasi repressiyaların göstərgəsidir"
Böyük Britaniya XİN: "Putinin qələbəsi siyasi repressiyaların göstərgəsidir"
17:15 18.03.2024
Ceyhun Bayramov Türkiyəni təbrik etdi
17:08 18.03.2024
“Azərbaycan Qarabağdakı yenidənqurma işləri ilə dünyaya nümunə olacaq” – Məhəmməd Yunus
17:00 18.03.2024
Ötən həftə işğaldan azad olunmuş ərazilərdə aşkarlanan minaların SAYI
16:56 18.03.2024
Hamısı