28 yanvarda Ermənistan ordu gününü böyük təntənə ilə qeyd etdi, həm də işğal altında olan yurdumuz Qarabağda...
Ordu günü münasibətilə Ermənistan Baş Naziri Nikol Paşinyan, Müdafiə Naziri David Tonoyan, qondarma Dağlıq Qarabağ respublikasının “prezidenti” Bako Saakyan və Ermənistanın Baş Qərərgah rəisi Artak Davidyan Qarabağa səfər edib erməni hərbiçilərlə görüşdülər.
Qeyd edək ki, onlar yeni açılmış zabitlər binasının açılışında iştirak edib və 32 hərbçiyə mənzil hədiyyə ediblər. Eyni gün Bako Saakyan Qarabağın şimal zonasında yeni açılmış əsgər yataxnalaranını açılışında da qatılıb.
Ordu günüylə bağlı keçirilən tədbirdə Ermənistan müdafiə naziri Tonoyanın özündən arxayın açıqlamalarına diqqət çəkməsək olmaz:
“Hərbi sirrləri açmaq istəmirəm, lakin mən qeyd etməliyəm ki, bizim hərbi gücümüz, imkanlarımız əhəmiyyətli dərəcədə artıb və daha da artacaq. Yeri gəlmişkən, Su 30 SM hərbi təyyarələri də tezliklə bizdə olacaq”.
Tonoyanın açıqlamaları bir daha düşmənin silahlanma siyasətində inadcıl olduğunu və iqtisadi problemlərin Ermənistan ordusunun hərbi-texniki təchizatına bir o qədər də təsir etmədiyini gözlər önünə sərir.
Ermənistanın ordu gününün dövlətin ən yüksək vəzifəli şəxsləri tərəfindən Qarabağda qeyd edilməsi və hərbiçilər üçün yeni yaşayış yerlərinin açılması əslində çox ciddi bir diplomatik mövqeyin təcəssümüdür. Ermənilər öz çıxışları, hərəkətləri ilə açıq şəkildə “biz ordumuzla buradayıq, Qarabağdayıq və heç bir yerə getmək fikrimiz yoxdur” mesajı verirlər, Bakı isə sakitdir, ağzına su alıb, parlament seçkilərinə hazırlaşır. Hələlik, nə Xarici İşlər Nazirliyindən nə də dövlətin hər hansısa bir rəsmi qurumundan mövcud bəyanatlara reaksiya gəlməyib.
Azərbaycanda vətəndaşlar isə narahatdır. Son günlər parlament seçkilərinə namizədlərin yarışının qızışdığı Sumqayıtda sakinlərindən biri ilə bu barədə söhbət edərkən kimə səs verəcəyini soruşdum. Əslən Füzulidən olan sakin suala belə cavab verdi:
“Qardaş, mənə zərrə qədər maraqlı deyil kim seçiləcək, kim yox. Mən Qarabağı istəyirəm, vətənimi, torpağımı arzulayıram. Öz kəndimə qayıtmaq, öz yurdumu firavan görmək istəyirəm. Nə parlament, nə deputat, nə bələdiyyə ehh...”
Əlbəttə, parlament seçkiləri demokratik təsisatların qorunması, Azərbaycandakı siyasi sabitliyin davamı və xalqın siyasi iştirakçılığı üçün həyati önəm kəsb edir. Lakin başı seçkiylə qatıb bir həqiqəti unutmaq olmaz – “Vətən əldən gedir”. Göz görə-görə, aramla, gün keçdikcə Qarabağ daha da bizdən, əsl sahibindən, həqiqi sakinlərindən uzaqlaşır. Şuşadakı qalamızdan təmir adıyla izləmirizi sildilər, məscidlərimizi fars məscidinə çevirdilər, kəndlərimizdə orduları üçün qərargahlar, məntəqələr açdılar. Hətta ötən günlərdə Şuşada atçılıq klubu da yaradıblar. Bəs bütün bunlar əvəzində biz qapı-qapı dolaşıb buklet paylamaqdan, yalan vədlər verməkdən, namizədlikləri pul müqabilində satmaqdan başqa nə iş görürük?
Hazırda dünya dövlətləri xarici siyasətdə üzləşdikləri ən xırda problemləri belə güc tətbiq etməklə həll edir. Son illərdə ən çox tətbiq edilən diplomatiya taktikaları “Gunboat” və “Sərt Güc”dür. Bəs bizim Qarabağ məsələsində həyata keçirdiyimiz diplomatiya hansı taktikaya əsaslanır? “Yumuşaq güc diplomatiyasına...”
Bəylər, 30 minə yaxın şəhid vermişik, 30 ilə yaxındır torpaqlarımız işğal altındadır, yumşaq gücü yumşaq maraqlarınız üçün saxlayın, lazım olar. Artıq sərt güc diplomatiyası zamanıdır. Türkiyə, ABŞ, İsrail, Rusiya, Yunanıstan, Fransa, İtaliya, İngiltərə, hətta Misir, Səudiyyə, BƏƏ belə sərt güc diplomatiyasına keçib, lakin biz öz hüquqlarımızın təmin edilməsi üçün hələ də yumşaq diplomatiya addımları ataraq hansısa beynəlxalq təşkilatlardan mədət umuruq, informasiya müharibəsi həyata keçirir, Paşinyana qara yaxırıq, Köçəryanı ağ yuyub, qara səririk, bütün dünya qarşısında “Xocalım vay” deyib ağlayırıq, lakin heç nəyi dəyişə bilmirik. Yumuşaq diplomatiya soyuq müharibə dövründə effektli idi, artıq sərt müdaxilələrin və cəsarətli addımların etibar qazandığı bir dünyadayıq...
Bəs niyə sərt güc diplomatiyasına keçə bilmirik?
Cavab çox sadədir, bacarmırıq. Yumşaq diplomatiyadan güc diplomatiyasına keçid bir çox riskləri özündə ehtiva edir. Bu risklər də daha çox beynəlxalq ictimaiyyətin reaksiyaları və təzyiqlərini özündə ehtiva edir. Yəni, sərt diplomatiyaya keçərək toplarımızı atəşləsək Ermənistana arxa çıxan Avropa dövlətlərindən “sanksiya” və ya “embarqo” səsləri yüksələcək. Bizim iqtisadiyyatımız isə karupsiya və qeyri-neft sektorunun acınacaqlı durumu səbəbindən bu tipli siyasi gərginliklərə hazır deyil. Yəni, gücə əl atsaq, xalq çörəysiz qalacaq, gücə əl atmasaq isə vətənsiz. Seçim xalqındır, demokratiya da məhz budur. Qoy xalq nə istəyir o da olsun...
Politoloq və tədqiqatçı jurnalist Nicat İsmayılov
