Separatçı "Donbas Xalq Respublikasın"ı (DXR) və "Luhansk Xalq Respublikası”nın (LXR ) müstəqilliklərini tanıdıqdan sonra Rusiya Prezidenti Vladimir Putin tərəfindən Ukraynaya hücumu ilə başlayan müharibə dünya dövlətlərini təşvişə salıb. Belə ki, davam edən müharibənin Avropa iqtisadiyyatı üzərindəki mənfi təsirləri bölgədə təbii qaz qiymətlərinin sürətlə yüksəlməsindən hiss edilməyə başlanılıb.
Xatırladaq ki, Avropanın təbii qaz ehtiyatının 40%-i Rusiya tərəfindən qarşılanırdı. Yaranan vəziyyət isə Avropa ölkələrinin Rusiyaya qarşı sanksiya tətbiq etməsi ilə nəticələndi. Beləliklə, bununla əlaqədar Almaniya rus qazının ölkəyə daşınması üçün nəzərdə tutulan 11.6 milyard dollarlıq “Şimal axını-2” layihəsini dayandırıdı. İngiltərənin Baş naziri Boris Conson isə Rusiyanın “İngiltərə Rossiya”, “IS Bank”, “General Bank”, “Promsvyazbank” və “Black Sea Bank” banklarına və üç varlı şəxsə sanksiya tətbiq ediləcəyini açıqladı.
Pakistan və Rusiya əlaqəsi...
Bu dönəmdə Pakistanla Rusiyanın yaxınlaşması isə bir çox ölkələri təəccüb içində buraxıb. Belə ki, Pakistanın Baş naziri İmran Xanın 23 ildən sonra Rusiyaya səfər edərək Putin ilə görüşməsi və “Pakistan axını” qaz kəməri də daxil olmaqla bir sıra məsələləri müzakirə etməsi yeni müttəfiqliyə ilk addım olub. Görüşdə iştirak edən Pakistan energetika naziri Həmməd Əzhərin isə hər iki ölkənin qaz kəməri layihəsinin tez bir zamanda başlatmağa istəkli olduğunu vurğulayıb.
Bəs, əslində bu səfər hansı məqsəd daşıyır?
Politoloq Yeganə Hacıyeva Ednews-a açıqlamasında bildirib ki, Pakistan Rusiya üçün ən əhəmiyyətli ölkələrdən biridir.
“Pakistanın Rusiya üçün iqtisadi, lojistik, təhlükəsizlik anlamında əhəmiyyəti böyükdür. Rusiya belə bir strateji ölkə ilə nəinki lojistik, iqtisadi əlaqələr, həmçinin siyasi əlaqələrdə də maraqlı olduğundan “Pakistan axını’ adlanan qaz boru kəməri layihəsini siyasi akt kimi qəbul etməliyik”.
Söhbət zamanı o, Rusiya və Pakistan arasındakı ittifaqın məcburi birlik olduğunu bildirib.
“Rusiyanın Avropa və Pakistan arasında seçim etdiyini düşünməməliyik. Bu ittifaq məcburiyyətdən irəli gəlir. Pakistan qlobal səviyyədə öz maraqlarının qorumaq üçün Rusiyanın imkanlarından istifadə etmək istəyir”.
Politoloq, həmçinin, bu layihənin Rusiya-Ukrayna krizindən əvvəl planlaşdırıldığını söyləyib.
“Bu zamanlarda Rusiyanın əlaqələr qurduğu hər ölkəni “onun mövqeyini müdafiə edir” kimi göstərmək doğru deyil. Bu layihə haqqında sənədlər 2014-cü ildə imzalanıb. Bu xəttin əsasında rus qazının Çinə çıxarılması istiqamətində planlar durur”.
REAL partiyası Siyasi Komitəsinin üzvü iqtisadçı Natiq Cəfərli isə iki ölkə arasında keçirilən görüş haqqında bildirib ki, hazırda Rusiya qaz bazarlarına çıxış imkanı axtarır.
“Rusiya ildə 178 milyard kub metr qaz satdığı Avropadan sıxışdırılıb çıxarıldığına görə yeni qaz bazarlarını Asiyada axtarır. Çin, Hindistan və Pakistanın Rusiyaya qarşı edilən sanksiyalara qoşulmama ehtimalı var. Pakistan axını adlanan qaz boru kəmərinin sürətləndirilməsi də məhz buna bağlıdır”.
İqtisadçı Ukrayna müharibəsi zamanı atılan bu addımın Pakistan üçün səbəbinə də toxunub.
“Pakistanın enerjiyə, qaza ehtiyacı var və bu ehtiyaclarını ödəmək istəyir. Bu səbəbdən atılan bu addımı “dəstək” kimi hesab etmək doğru deyil”.
Aysel Bədəlova
