Dağıdıcı münaqişədən sonra əkin sahələrini, ərzaq təhlükəsizliyini və ərzaq təminatını ayağa qaldırmağa çalışan fermer mərkəzli inkişaf modelinə görə 2023-cü il Dünya Ərzaq Mükafatına layiq görülən Haydi Kühn Emmy mükafatçısı, televiziya jurnalisti Cheryl Jenningsin canlı efirində müsahibə verib.
Ednews xəbər verir ki, “Laureatla canlı yayım” verlişində Kühn 1997-ci ildə müharibədən sonrakı zərərvericiləri təmizləyərək onu milyonlarla üzüm və meyvə ağaclarına çevirməkklə torpaqları kənd təsərrüfatında istifadəyə qaytarmaq üçün təsis etdiyi “Sülhün Kökləri” qeyri-kommersiya təşkilatının gördüyü iş və layihələri müzakirə edib.
Kühn və “Sülhün Kökləri” 25 il əvvəl Xorvatiyadakı minaların təmizlənməsi və üzüm və meyvə bağlarının yenidən salınmasına görə vəsait toplamaq üçün doğma Kaliforniya ştatındakı şərab zavodları ilə əməkdaşlıq edərək kənd təsərrüfatı vasitəsilə sülh qurmağa başlayıblar. O, Əfqanıstan və Vyetnamda və Azərbaycanda hazırkı layihələr də daxil olmaqla, doqquz ölkədə çalışıb və Ukraynada layihəyə başlamaq üzrə araşdırmalar aparır.
Heidi Kühn Azərbaycanda gördüyü işlərdən və layihələrdən də bəhs edib:
"Keçən ay Azərbaycanda mən altı tank əleyhinə minanı partlatdım. Bu partlayışın səsi bir anlıq sevincli, sonra isə çox acı-şirinli bir kədər idi. Torpağın altında gizlənən, bir uşağın, gözəl fermerin günahsız addımlarını şirnikləndirərək özünə cəlb edən daha milyonlarla mina olduğunu anlayanda insan çox xoşagəlməz duyğular keçirir. İnsan analayanda ki, minalar ayrı-seçkilik etmir, heç bir bayraq, tanımır, heç bir rəng daşımır, o zaman çox xoşagəlməz, acı, ağrıverici hisslər yaşayır.”
Kühn minaya düşərək xəsarət alan Xəzər Babaşovu ziyarətindən də danışıb:
“Mən 34 yaşlı Xəzər adlı gənci uzandığı yatağının yanında ziyarət etdim. O, aprelin 26-da ən yaxşı şərabların yetişdirildiyi gözəl üzümlük sahələri olan Qarabağda bilmədən addımlayıb. Qarabağın mənası “qara bağ” deməkdir, bu da zərif qara süfrə üzümləri deməkdir, amma bu, son on ildə bir milyon minanın qoyulduğu qara bağdır. Mən bütün mədəniyyətlər arasında, mədəniyyətə hörməti əsas tutaraq "Minaları Üzümlüklərə", "Qanı şəraba", "Tarlaları üzüm bağlarına" çevirməyə hər zaman sadiqəm. Çünki keçən ay mənim çiynimdə dayanıb, amansızcasına basdırılmış minaya görə ailəsinin bir üzvünü, dünyaya gətirdiyi o qiymətli övladı üçün çiynim üzərindən bir ana ağlayırdı. Ona görə də mən bir ana kimi bu yer üzündən minaları məhv etmək üçün həyatımboyu atdığım addımlarıma dərindən sadiqəm”.
2023 Dünya Ərzaq Mükafatı Laureatı Xanım Kühn gənc nəsillərə də mesaj ötürdü:
"Bu gün gənclər özlərinə məxsus bir müharibədən keçiblər; onlar COVID-19 ilə ən ağır dövrlərdən birini yaşadılar, lakin onlar müharibələrin başladığını görürlər, lakin laqeydlik hissindən çox, kənd təsərrüfatı vasitəsilə uşaqları və gələcək nəsilləri sülhlə qidalandırmaq üçün dünyanı qida ilə təmin etmək fürsəti var. Kənd təsərrüfatı üzrə Nobel Sülh Mükafatını təsis edən Norman Borlaugun sözlərindən istifadə edək, gəlin gənclər ordusu gətirək. Mənim vaxtımda bu, Sülh Korpusu adlanırdı. Gəlin buna Sülh Korpusunun kökləri deyək və ümid edirəm ki, biz bu işdən ayrılana qədər sizinlə bir çox mina tarlalarında gəzəcəyik, çünki mən o meyvələri dadmaq istəyirəm. Müxtəlif mədəniyyətlər uğrunda, mən sizinlə birlikdə Yer üzündə Sülh Köklərini əkməyi səbirsizliklə gözləyirəm”.
Qeyd edək ki, bu ilin 9-12 may tarixlərində minaların təmizlənməsi və müharibəyə məruz qalmış ərazilərin yenidənqurulması və bərpası məqsədilə yaradılmış “Sülhün Kökləri” (Roots of Peace) beynəlxalq humanitar təşkilatının təsisçisi və rəhbəri Heidi Kühnün Beynəlxalq Avrasiya Mətbuat Fondunun (BAMF) dəvəti ilə Azərbaycana ikinci səfəri baş tutub.
Xanım Kühn səfəri zamanı Azərbaycanın işğaldan azad edilmiş ərazilərində olub. Səfərin məqsədi isə mövcud mina probleminin miqyası, bu problemin Böyük Qayıdışa və regionda sabitlik, davamlı sülhə yaratdığı maneələrin dünya ictimaiyyətinin diqqətinə çatdırmaq, “Minalardan üzümlüklərə” devizi altında minalarla çirklənmiş ərazilərin əkin sahələrinə çevrilməsinə dəstək göstərmək idi. Təşkilatın rəhbərinin səfər zamanı Beynəlxalq Analar Günü öncəsi azərbaycanlı analarla birlikdə mina problemi ilə bağlı dünya qadınlarına qlobal müraciət də olub.
“Sülhün Kökləri”nin rəhbəri bundan öncə Beynəlxalq Avrasiya Mətbuat Fondunun (BAMF) dəvəti ilə keçən ilin 1-5 mart tarixlərində Azərbaycanda rəsmi-işgüzar səfərdə olub. Azərbaycanda səfərdə olarkən “Sülhün Kökləri” (“Roots of Peace”) təşkilatının rəhbəri Heidi Kühn “Dünya Ərzaq Mükafatı” laureatının qalibi olub.
Ednews "Canlı yayımı" təqdim edir:
Ülviyyə Şahin
