"Yanacaq yağı qaçaqmalçılığı" İrana və dəstəkçilərinə ildə 1 milyard dollar qazandırır - "Reuters"

Dünya 12:41 03.12.2024

Bu əməliyyat İraq hökumətinin asfalt zavodlarına subsidiya edilmiş qiymətlərlə yanacaq yağı ayırması siyasətindən istifadə edir. Şəbəkə İraq, İran və Körfəz ölkələrində fəaliyyət göstərən şirkətlər, qruplar və fərdlərdən ibarətdir. Bu məlumat beş mənbə və üç Qərb kəşfiyyat hesabatı əsasında təsdiqlənib.

Plana əsasən, ayda 500,000-750,000 ton ağır yanacaq yağı, o cümlədən yüksək kükürdlü yanacaq yağı (HSFO) - bu, təxminən 3,4-5 milyon barrelə bərabərdir - asfalt zavodlarından yayındırılaraq əsasən Asiya bazarlarına ixrac edilir. İki mənbə bu barədə əlavə məlumat verib.

"Yanacaq yağının qaçaqmalçılığı" şəbəkəsinin bu miqyası və İraq daxilində müxtəlif qurumların iştirakı barədə əvvəllər məlumat verilməmişdi. İran və İraq rəsmiləri isə bu iddialarla bağlı şərh verməkdən imtina ediblər.

İran hansı sxemlərdən istifadə edir?

İran qonşusu və müttəfiqi İraqı "iqtisadi ağciyər" kimi görür və burada güclü şiə milisləri və siyasi partiyalar vasitəsilə hərbi, siyasi və iqtisadi təsirə malikdir. İran eyni zamanda İraq vasitəsilə nağd valyuta əldə edir və ABŞ sanksiyalarını bank sistemi vasitəsilə yan keçməklə aradan qaldırır.

İraq uzun illərdir Vaşinqton və Tehran arasında balans saxlamağa çalışır. Lakin İraqın İran üçün ABŞ sanksiyalarından yan keçmək naminə cəhdləri yeni seçilən ABŞ prezidenti Donald Tramp administrasiyasının diqqət mərkəzindədir.

Yanacaq yağının İraqdan çıxarılması üçün iki əsas yol var: biri İran mənşəli yanacaqla qarışdırılaraq İraq məhsulu kimi təqdim edilməsi, digəri isə subsidiya edilmiş yanacaq yağının saxta sənədlərlə ixrac edilməsi.
 Birinci yol birbaşa İrana fayda gətirir. İran yanacağı sanksiyalar səbəbindən daha ucuz qiymətlə satılsa da, İraq məhsulu kimi təqdim edildikdə daha yüksək qiymətə satılır. İkinci yol isə İraqda qaçaqmalçılığı idarə edən və İran tərəfindən dəstəklənən milislərə fayda gətirir.

ABŞ-ın diqqət mərkəzində

 ABŞ rəsmiləri artıq bu qaçaqmalçılığın İrana və ABŞ sanksiyaları altındakı şəxslərə bağlılığını müşahidə edir. Mövzu sentyabr ayında İraqın baş naziri Sudani ilə ABŞ rəsmiləri arasında müzakirə edilib.

ABŞ Dövlət Departamentinin rəsmisi mövzunu konkret olaraq təsdiqləməsə də, İraq rəsmiləri ilə qeyri-qanuni ticarətin zərəri və neftin şəffaf şəkildə bazara çıxarılmasının vacibliyini vurğuladıqlarını bildirib.

ABŞ Maliyyə Nazirliyi isə "yanacaq yağının qaçaqmalçılığı" ilə bağlı şərh verməyib. ABŞ-ın İrana qarşı tətbiq etdiyi sanksiyalar əsasən onun nüvə proqramı və Yaxın Şərqdə terrorçu qruplara dəstəyi ilə bağlıdır.

Əməliyyatın strukturu

"Yanacaq yağının qaçaqmalçılığı" Sudani hökumətindən əvvəl də mövcud olub. Lakin 2022-ci ilin oktyabrında onun vəzifəyə gəlişindən sonra daha da mürəkkəbləşib və sistemli hal alıb.

İraqın "yanacaq yağı" ixracatı 2021-ci ildəki səviyyə ilə müqayisədə bu il rekord həddə - 18 milyon tonun üzərinə çatıb. Bəzi asfalt zavodları yanacaq ehtiyaclarını şişirdərək və ya tamamilə mövcud olmayan, amma  subsidiya edilmiş yanacaq yağını ixrac üçün yönəldir.

Bu əməliyyatda əsas rolu İraqın Dövlət Mədənçilik Sənayesi Şirkətinə məxsus asfalt zavodları oynayır. Şirkət Sudani hökuməti dövründə İran tərəfindən dəstəklənən Asaib Əhl əl-Haq (Asa'ib Ahl al-Haq - AAH) qrupu tərəfindən idarə olunur. AAH eyni zamanda hökumətin bu əməliyyatları həyata keçirməsinə kömək edən əsas aktyordur.

"Yanacaq yağı" şəbəkəsi İraqın cənubunda yerləşən Bəsrədə mərkəzləşib və buradan Asiya bazarlarına göndərilir.

Hökumətin addımları

Sudani hökuməti subsidiya edilmiş "yanacaq yağı"nın qiymətini artırmaq və asfalt zavodlarının ehtiyaclarını yenidən nəzərdən keçirmək qərarına gəlsə də, bu addımlar qaçaqmalçılıq əməliyyatlarını tam dayandıra bilməyib.

Yanacaq qiymətləri yenidən subsidiyalaşdırılmış səviyyəyə yaxınlaşdırılır. Hazırda qiymətlər 228-268 dollar arasında dəyişir ki, bu da beynəlxalq bazar qiymətlərindən aşağıdır.

“Xatirələr işığında Heydər Əliyev” -in təqdimatı keçirildi

Xəbər xətti

Prezident və birinci xanım faşizm üzərində Qələbə uğrunda mübarizədə həlak olan Azərbaycanlıların xatirəsini ehtiramla anıblar
12:35 09.05.2025
Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyeva Faşizm üzərində Qələbə Günü münasibətilə paylaşım edib
10:03 09.05.2025
Azərbaycan Prezidenti Almaniya Kanslerinə təbrik məktubu göndərib
09:52 09.05.2025
"Bakı ilə dialoqda vasitəçilərə ehtiyac yoxdur"
09:12 09.05.2025
“Sülhün kökləri” Təşkilatı “Sülh Yürüşü” təşkil edəcək
16:31 08.05.2025
ANAMA yanında İctimai Şuranın üzvləri regiona səfər ediblər
16:03 08.05.2025
"1948-ci ildən bəri Şri-Lanka rəhbərləri etnik münaqişəni “ötürmə” vasitəsinə çeviriblər"
15:21 08.05.2025
Laçında “Heydər Əliyev – Müstəqillik, Suverenlik və Şanlı Zəfər” mövzusunda konfrans keçirilib
12:52 08.05.2025
Sabah 30 dərəcə isti olacaq
12:44 08.05.2025
“Turkish Airlines” Pakistana uçuşları ləğv edib
12:41 08.05.2025
Livanda Azərbaycan Evi açılıb
12:32 08.05.2025
Əminə Ərdoğan “Beynəlxalq İslam Sənətləri” sərgisində Azərbaycan stendini ziyarət edib
12:29 08.05.2025
Ukrayna Prezidenti Anım və İkinci Dünya müharibəsində Qələbə Günü münasibətilə xalqa müraciət edib
12:15 08.05.2025
Ümummilli Lider Heydər Əliyevin anadan olmasının 102-ci ildönümü Berlində qeyd edilib
12:08 08.05.2025
Qaxda silah-sursat aşkarlanıb
12:05 08.05.2025
Bu gün Avropa Liqasında finalçılar bəlli olacaq
12:02 08.05.2025
Azərbaycan Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyası "Sən elə bir zirvəsən" adlı tədbir təşkil edib
11:57 08.05.2025
Pakistanın hava limanı yaxınlığında partlayışlar baş verib
11:52 08.05.2025
"Vyetnam Azərbaycan ilə əməkdaşlığı özünün strateji-siyasi xətti hesab edir"
11:47 08.05.2025
CNN: Hindistan və Pakistan arasında son illərin ən böyük hava döyüşü baş verib
11:35 08.05.2025
Azərbaycanın və Vyetnamın dövlət başçıları mətbuata bəyanatlarla çıxış ediblər
11:32 08.05.2025
Putinlə Szinpin arasında görüş başladı
11:28 08.05.2025
Azərbaycan və Almaniya arxeoloqları Ağalıqtəpə yaşayış yerində tədqiqat aparıblar
11:23 08.05.2025
Bakıda “Kənddən Şəhərə” həftəsonu yarmarkası təşkil olunacaq
11:20 08.05.2025
Qubada II Beynəlxalq folklor rəqs və yaradıcılıq festivalından
11:11 08.05.2025
Azərbaycan və Vyetnam arasında Biznes Şura yaradılır
11:06 08.05.2025
Bu gün görkəmli bəstəkar Soltan Hacıbəyovun doğum günüdür
11:02 08.05.2025
Vyetnam Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Baş katibi Şəhidlər xiyabanını ziyarət edib
Vyetnam Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Baş katibi Şəhidlər xiyabanını ziyarət edib
11:00 08.05.2025
Vyetnamın KP MK-nın Baş katibinin xanımı İçərişəhərlə tanış olub
10:59 08.05.2025
Alimlər Britaniya sahillərində üzən qədim köpəkbalığı növü kəşf ediblər
10:53 08.05.2025
Azərbaycanın etibarlı tərəfdaş kimi mövqeyi möhkəmlənir
10:30 08.05.2025
Azərbaycan və Vyetnam XİN başçıları strateji tərəfdaşlığın inkişaf perspektivlərini müzakirə ediblər
10:27 08.05.2025
“Aztelekom” bayrağı Heydər Əliyev zirvəsində dalğalanıb
10:22 08.05.2025
Yeni dövrün mübarək, azad Şuşa!
09:40 08.05.2025
Türk Dövlətləri Ali Məhkəmələrinin Konfransının Əsasnaməsi təsdiq edilib
09:23 08.05.2025
Alimlər Günəş sistemində doqquzuncu planetin mümkün namizədini aşkar ediblər
07:56 08.05.2025
KİV: İsrail və Türkiyə Azərbaycanın vasitəçiliyi ilə Bakıda danışıqlar keçirəcək
00:28 08.05.2025
Mayın 8-i Beynəlxalq Talassemiya Günüdür
00:00 08.05.2025
Bakıda "Azərbaycan-Türkiyə nəqliyyat və kommunikasiya əlaqələri haqqında elmi seminar keçirildi
17:50 07.05.2025
Mina sahələrində ümidlərin bərpası - Thembisa Fakude yazır...
14:31 07.05.2025
Hamısı