Böyük Britaniya hökuməti, Amerika texnologiya nəhəngi Apple-dan istifadəçilərin dünya üzrə bulud xidmətində saxlanılan qorunan məlumatlarını açmağı tələb edib. Financial Times qəzetinin mənbələrə istinadən verdiyi məlumata görə, Apple, iCloud şifrələnmiş xidmətində arxa qapı (backdoor) yaratmaq tələbinə görə Böyük Britaniya hökumətinə qarşı məhkəmə iddiası qaldırıb. Məsələ ilə tanış olan şəxslər çərşənbə axşamı bildiriblər ki, iPhone istehsalçısı bu məsələ ilə bağlı Böyük Britaniya təhlükəsizlik xidmətlərinə qarşı şikayətləri araşdıran İstintaq Tribunalına müraciət edib. Bu, 2016-cı ildə qəbul edilən Böyük Britaniyanın İstintaq Qanununun və onun şifrələməni keçmək öhdəliyi qoyan müddəalarının ilk dəfə məhkəmə müstəvisində sınaqdan keçirilməsidir.
Apple, yanvar ayında bu qanuna əsasən “texniki imkanlar bildirişi” alıb. Bu bildiriş iCloud sistemini qoruyan əlavə şifrələmə səviyyəsi olan Advanced Data Protection (ADP) funksiyasına yönəldilib. Bildirişdə, Apple-dan istifadəçi məlumatlarını deşifrə etmək üçün vasitələr təqdim etməsi tələb olunurdu ki, bu məlumatlar hal-hazırda yalnız istifadəçilərin giriş əldə edə biləcəyi end-to-end şifrələmə ilə qorunur. Buna cavab olaraq, keçən ay Apple Böyük Britaniyada ən təhlükəsiz onlayn ehtiyat nüsxə xidmətini geri çəkib və tələbi yerinə yetirməkdən imtina edib. Daha əvvəl təhlükəsizlik funksiyalarını heç vaxt təhlükəyə atmayacağını bildirən şirkət, belə bir addım atmağa məcbur olmasından narahatlığını ifadə edib. Lakin FT-nin yazdığına görə, Böyük Britaniya hökuməti Apple-ın hələ də əmri yerinə yetirmədiyini düşünür. Tribunal Apple-a göndərilən bildirişin qanuni olub-olmadığını araşdıracaq və əgər qanunsuz hesab olunarsa, onun ləğv edilməsinə qərar verə bilər. İş bu ay ərzində baxıla bilər, lakin dinləmələrin açıq keçiriləcəyi hələ dəqiq deyil. FT qeyd edir ki, hökumət milli təhlükəsizlik səbəbindən məhkəmə prosesinin məhdudlaşdırılmasını tələb edə bilər. Bu qərar ABŞ rəsmilərinin, o cümlədən keçmiş prezident Donald Trampın tənqidi ilə qarşılanıb. Tramp, bu cür addımların məlumatların məxfiliyini pozduğunu və ABŞ ilə Böyük Britaniya arasında məlumat mübadiləsi razılaşmasını təhlükəyə ata biləcəyini bildirib.
O, bu tələbi “Çində eşidə biləcəyiniz bir şey” ilə müqayisə edərək, Böyük Britaniyanın baş naziri Keir Starmerə “Bunu edə bilməzsiniz” deyib. Böyük Britaniya hökuməti isə şifrələməni keçmək imkanının terror təhdidlərindən qorunmaq və uşaqlara qarşı cinsi zorakılıq cinayətlərini araşdırmaq üçün həyati əhəmiyyət daşıdığını bildirir.
“Böyük Britaniya vətəndaşlarını uşaqlara qarşı cinsi zorakılıq və terrorizm kimi ən ağır cinayətlərdən qorumaq üçün uzun müddətdir möhkəm mövqe nümayiş etdirir və eyni zamanda insanların məxfiliyini qoruyur”, – Böyük Britaniya Daxili İşlər Nazirliyinin sözçüsü bildirib.
Son illərdə Qərb hökumətləri böyük texnologiya şirkətlərini şifrələnmiş məlumatlara çıxış imkanı təqdim etməyə vadar edir, bunu isə cinayət və onlayn təhlükələrə qarşı mübarizə üçün zəruri hesab edirlər.
Apple məhkəmə iddiası ilə bağlı şərh verməkdən imtina edib, lakin keçən ay verdiyi bəyanata istinad edərək, Böyük Britaniyada artıq iCloud ADP xidmətini təklif edə bilməyəcəyini bildirib. Texnologiya nəhəngi dəfələrlə bəyan edib ki, “heç vaxt məhsul və xidmətlərinə arxa qapı və ya master-açar yaratmayacaq”.
FT-nin məlumatına görə, Böyük Britaniya hökumətinin arxa qapı tələbi, hüquq-mühafizə orqanlarına və təhlükəsizlik xidmətlərinə — məhkəmə qərarı olduğu halda — iPhone ehtiyat nüsxələrinə və Apple-ın belə giriş əldə edə bilmədiyi digər şifrələnmiş bulud məlumatlarına çıxış imkanı verəcəkdi.
Fatimə Şükürova//EDnews
