Türkiyədə MHP lideri Dövlət Baxçalının arzusu ilə önə çəkilən seçkilər bu dəfə müxalifətin manevrləri ilə daha da gərginləşdi. Əvvəla seçkilər niyə önə çəkildi, bu barədə. Bunun bir neçə səbəbi var.
Bir müddət idi ki, Türkiyədə iqdisadi durum pisləşir, dollar lirə qarşısında getdikcə güclənirdi. Hakimiyyət bu böhranın çox da dərinləşməsini isdəmədi. İkinci bir məsələ isə AK Partiyadan əsas səs alacaq İyi Partiyanın tam da güclənməsini görməmək və mümkün CHP-İyi Partiya ittifaqına mane olmaq idi. Üçüncü səbəb Suriyada qazanılmış nailliyəti seçkiyə daşımaq idi. Ərdoğan bundan istifadə etməyə bilməzdi. Dördüncü səbəb isə Fövqəladə vəziyyət rejiminin davam etməsidir. Bu hakimiyyətə imkan verəcək ki,vətəndaş cəmiyyətlərini və siyasi müxalifəti lazım olduğu kimi nəzarətdə saxlasın. Nəhayət beşinci səbəb, Ərdoğan bu il seçilirsə 2023-cü ildə, yəni Cumhuriyyətin qurulmasının 100 illiyində tam hakimiyyət müddətini başa vura biləcək və Türkiyədə çoxdan dilə gətirilən" 2023 vizyonu"nu başa vurmuş olacaq.
Bu seçkilərdə AK Partiya-MHP ittıfaqı İyi Partiyanı seçkiyə buraxmamaq niyyətində idi. Ancaq CHP bu dəfə onları üsdələyərək 15 millət vəkilini CHP-dən İyi Partiyaya transfer edərək hadisələrin axarını dəyişdi. Beləliklə, İyi Partiya parlamentdə qrup quraraq təşkilatmasını tamamlamadan və imza toplamadan seçkiyə girmə haqqı qazandı. Əslində bu addımı ilə CHP bəlkə də müasir dövrdə ilk dəfə Ak Partiyanın oyununu poza bildi. Bununla həm də İyi Partiyada CHP-yə qarşı vəfa borcu yaratdı. Kılıçdaroğlu yaxşı bilirdi ki, bu dəfə Ərdoğanın qarşısına çıxsa uduzacaq və bu ona qarşı partiya daxili müxalifəti güclənəcək və bu onun istefasına yol açacaq. Buna görə də Kılıçdaroğlu bu ittifaqı yaratmaqla Akşenerin namizədliyi dəstəkləyərək namizəd olmaqdan yayınacaq. Ancaq görünən budur ki, heç Akşener də vahid namizəd olmaq istəmir. Çünki o da hazırkı vəziyyətdə məğlubiyyət senarisindən qorxur. Bunun üçün də müxalifət vahid namizəd axtarışına çıxıb. Kılıçdaroğlu vahid namizəd alınmazsa partiya içindəki əsas rəqibi Məhərrəm İncənin namizdəliyini irəli sürməklə həm partiyadaxili əsas müxalifəti zərərsizləşdirmək, həm də yenə də öz namizədliyindən yayınmaq niyyətindədir. Lakin yeni müttəfiqlərin namizəd axtarışı davam edir. İttifaqı genişləndirmək üçün parlament xarici ana müxalifət Səadət Partiyasının lideri Temel Karaosmanoğlu ilə görüşən Kılıçdaroğlu görüşlərin davam edəcəyini bildirdi. Fikrimcə, müxalifətin qapısını döyəcəyi növbəti şəxs eks prezident Abdullah Gül ola bilər. Abdullah Gülün namizədliyini irəli sürməsi AK Parti içində Ərdoğanın səsini bir qədər azalda bilər. Ancaq nə CHP, nə də İyi Partiya funksioenerlərinin əksəriyyəti onun namizədliyini qəbul etmirlər.
Müxaliflərin könlündə olan digər bir namizəd isə məşhur iş adamı, "Koç Holdinq"in rəhbəri Əli Koçdur. Düzdür, onun siyasi təcrübəsi yoxdur və yaş etibarilə gəncdir. Ancaq bu heç müxalifətə lazım deyil. Əli Koçun imkanı çox genişdir ki, seçki kampaniyasına xeyli pul xərcləsin. Buna rəğmən bir şeyi unutmayaq ki, Koçun geniş biznes imperiyası var və avtoritar Ərdoğan hakimiyyəti ilə qovğaya girməyi gözə alacağı inandırıcı görünmür. Ümumilikdə, bu seçkilərdə demək olar ki, süpriz baş verməsə Ərdoğan qalib gələcək. Ən pis halda isə ikinci tura qala bilər. Ancaq müxalifət onu seçkidə tələyə salıb məğlub da edə bilər. Bu bir neçə ssenariyada mümkündür. Birinci sennari budur ki, müxalifət seçkilərə bir çox namizədlə qatılıb səsləri parçalasın və seçkini ikinci tura çəkərək ikinci turda seçkiyə vahid namizədlə getsin. Bununla da o vahid namizədin ətrafında birləşə bilər. İkinci sennari isə müxalifətin Qərbin dəstəyini qazanaraq hakimiyyətə sanksiyalar tətbiq etdirə və bu da hakimiyyəti zəiflədə bilər. Fövqəladə hal vəziyyətində seçkinin keçirilməsi müxalifətin bu sennari şansını daha da artırır. Üçüncü ssenari isə Abdullah Gül seçkiyə gedərək Ərdoğanın səsində və AK Partiya içində parçalanma yarada bilər. Ümumillikdə isə Türkiyə artıq həyacanlı və hərəkətli günlərə qədəm qoyur. Mərhum prezident Süleyman Dəmirəl demişkən, "24 saat belə hər şeyi dəyişdirə bilər". Türkiyədə artıq bu qayda işləyir.
Qərbi Kaspi Universitetinin Tətbiqi Politologiya Mərkəzinin eksperti Zeynalabid Əmrəliyev
