Qaşıqçı ilə birlikdə ölən Səudiyyə xəyalları Qərbin Səudiyyə siyasəti dəyişəcəkmi?

Analitika 12:38 19.10.2018

Son bir həftədir beynəlxalq mətbuatın gündəmini zəbt edən Qaşıqçı olayı bu gün Sədudiyyə Ərəbistanının başına dərd açan bir problem halına gəlmişdir. Məlumdur ki, Camal Qaşıqçı Səudiyyə rejimini sərt tənqid edən ərəb millətindən olan bir jurnalist idi və o, Türkiyədə ərəb konsulluğuna daxil olduqdan sonra yoxa çıxmış, böyük ehtimalla oradaca öldürülmüşdür.

Qaşıqçının hələ ölüsü tapılmadan Səudiyyənin xarici siyasətinin iflas etdiyini qeyd etsək yəqin ki, yanılmarıq. Səudiyyə Ərəbistanı xarici siyasətində Qərb xüsusi önəmə malikdir. Çünki, Səudiyyə öz neftinin böyük bir qismini məhz Qərb dövlətlərinə satır və eyni zamanda Səudiyyə Ərəbistanın hərbi təchizatı da Qərb tərəfindən qarşılanır. Xüsusən, ABŞ Trampın da hakimiyyətə gəlməsi ilə Səudiyyə ilə daha da yaxınlaşmışdı. Qərb dövlətləri ilə Səudiyyəni yaxınlaşdıran digər amil isə İran məsələsi hesab edilir. Çünki Qərbin, xüsusən də ABŞ-ın təhdid olaraq gördüyü İranla Səudiyyə Ərəbistanı həm siyasi, həm də ideoloji müharibə vəziyyətindədir.

Lakin Qaşıqçının öldürülməsi faktı Səudiyyə Ərəbistanının uzun illərdir böyük uğurla icra etdikləri Qərblə olan əməkdaşlığını təhlükəyə atdı. Qaşıqçı barədə faktlar yavaş-yavaş aşkarlanır və hər keçən gün Qərb dövlətlərinin Səudiyyə ilə münasibətlərinin getdikcə soyumasına gətirib çıxarır. Özünü “demokratiya və söz azadlığının beşiyi sayan” Avropa Səudiyyə ilə əvvəlki əməkdaşlığını davam etdirə bilərmi?

Dünən Avropa Birliyinin Brusseldə keçirilən zirvə toplantısında ard-arda Fransa Prezidenti Makron və Almaniya Xarici İşlər Naziri Maas Səudiyyə Ərəbistanına edəcəkləri işgüzar səfərləri təxirə saldıqlarını açıqladılar. İngiltərə, Hollandiya və digər Avropa dövlətlərinin də yaxın zamanlarda Səudiyyə Ərəbistanı ilə əlaqə quracağı gözlənilən deyil. Bütün bunların fonunda isə Səudiyyə Ərəbistanı paytaxtı Ər-Riyadda investisiya konfransı keçirilir. Bu konfransda nə alman nə də fransız nümayəndələri var. Sadəcə bu fakt onu deməyə əsas verir ki, Qaşıqçı olayı Avropa dövlətlərinin səbir kasasını doldurub. Hətta Avropa dövlətlərinin Səudiyyəyə qarşı embarqo və sanksiyalar tətbiq etməsi də istisna edilmir. Bu fikri əsaslandırmaq üçün belə bir faktı qeyd edək: Almaniya Sol Partiyası lideri Dietmar Bartsch alman birinci kanalında iştirak etdiyi bir verlişdə Camal Qaşıqçının öldürülməsindən sonra Səudiyyə Ərəbistanına silah satışının dayandırılması gərəkdiyini bildirib. O, qeyd edib ki, "Kaşıkçı olayında Səudiyyə rejiminin əli olduğu aydın görünür. Bu halda Səudiyyəyə silah satışı dayandırılmalıdır. Belə bir hökümətə necə silah satmaq olar?" 

Bu gün Trampda qeyd edib ki, Səudiyyə Ərəbistanı bu məsələdə əli olduğu görünür və əgər bu isbat olunarsa heç nə əvvəlki kimi olmayacaq. Göründüyü kimi Səudiyyə rejimi bir jurnalistə görə əməlli başdı özünü cəncələ salıb. Səudiyyə Ərəbistanına Qərb dəstəyi olmadan o nəinki digər ərəb dövlətlərinə heç öz ölkəsinə rəhbərlik edə bilməz. Lakin ABŞ-ın milyardlarla dollar dəyərində investisiya qoyduğu bir dövləti gözdən çıxaracağı gözlənilmir. Trampın son açıqlamaları isə şou xarakterlidir. Tramp Kaşıkçının aqibəti ilə maraqlanmır, onun bu məsələdə nümayiş etdirdiyi həssaslıq 6 noyabrda keçiriləcək ara seçkilərlə birbaşa bağlıdır. Yəni, ABŞ Kaşıkçı olayından sonra Səudiyyə ilə bir müddət əlaqələri kəsə, hətta bura kiçik təzyiq və ya sanksiyalar tətbiq edilə bilər. Lakin bu davamlı olmayacaq və mütləq ABŞ bu məsələni unutdurmaq və əməkdaşlığa dəvam etmək üçün bir yol tapacaq.

Avropa dövlətlərinə gəldikdə isə təkrarən qeyd etmək istəyirəm ki, onların əsas məqsədi beynəlxalq aləmdə “demokratiya və söz azadlığının vətəni” imicini qoruyub saxlamaqdır. Və bunun üçün onlar Səudiyyə əlehinə açıqlamalar verir, silah satışına embarqo qoymaq barədə məsələləri mətbuat konfranslarında dünya ictimayətinin gözü qarşısında müzakirə edirlər. Ancaq Almaniyanın İran siyasətində göründüyü kimi Avropa dövlətləri hətta ən radikal rejimlərlə belə öz mənafeləri naminə əməkdaşlıq edirlər.

Nəticədə Qaşıqçı olayı hələ bir müddət daha dünya mətbuatının gündəmində yer alacaq. Ancaq bu hadisəyə görə Qərbin Səudiyyədən üz döndərəcəyi inandırıcı deyil. Ancaq istənilən halda, bu hadisə Səudiyyə rejiminə ciddi maddi və siyasi problemlər yaratdı. Səudiyyənin İslam dünyasında ABŞ-ın yaradacağı NATO tipli bir regional təhlükəsizlik təşkilatının lideri olmaq xəyalını puça çıxardı.

Rejimin bu qədər ağılsız bir addımı necə atdığı müəmmadır. Ona görə də kimlərinsə bu işi görüb Səudiyyə şəhzadəsinin üstünə atması da istisna edilə bilməz.

 

Nicat İsmayılov

Rasim Musabəyovdan SƏRT SÖZLƏR: "Fransa qələt edir" - MÜZAKİRƏ-VİDEO

Xəbər xətti

İsrail Livandan uçan naməlum hədəfə qarşı “Patriot”dan istifadə edib
02:03 29.03.2024
ABŞ Konqresi Pentaqonun Afrikadakı dövlət çevrilişlərinə görə hesabat tələb edib
01:00 29.03.2024
Ukraynalı deputat: Hərbi xidmətdən yayınanların sayı bir milyona çatır
00:05 29.03.2024
Azərbaycan boksçuları Bakıdakı beynəlxalq turnirdə 21 medal qazanıb
23:41 28.03.2024
Yaponiya UNRWA-nın maliyyələşdirilməsini bərpa etməyi nəzərdən keçirəcək
23:13 28.03.2024
Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarının 105 illiyi ilə bağlı təntənəli tədbir təşkil olunub
22:50 28.03.2024
Rusiya XİN başçısı: Məhz KTMT İrəvanın maraqlarını çətin vəziyyətlərdə müdafiə edib
22:26 28.03.2024
Lavrov: Ermənistan uydurma bəhanələrlə Rusiya ilə münasibətlərin pozulmasına çalışır
22:00 28.03.2024
Yevlaxda avtomobil yük maşınına çırpılıb, ölən var
21:45 28.03.2024
DİN vətəndaşlara müraciət edib: Hesab məlumatlarınızı tanımadığınız şəxslərlə paylaşmayın
21:30 28.03.2024
Sumqayıt Dövlət Universitetinə yeni prorektor təyin olunub
21:24 28.03.2024
BMT Baş katibi azərbaycanlı diplomatı yüksək vəzifəyə təyin edib
21:11 28.03.2024
Rusiya İstintaq Komitəsi: “Crocus City Hall”dakı terror Ukraynadan maliyyələşib
21:04 28.03.2024
İtaliya komandanlığı ordunun sayını artırmağa ümid edir
20:43 28.03.2024
Əli Nağıyev: Azərbaycanın təhlükəsizlik orqanlarının qarşısında yeni çağırışlar durur
20:30 28.03.2024
Kürdəmirdə 16 yaşlı piyadanı maşın vurub
20:21 28.03.2024
"Müharibə olmasın, bizə ədəbiyyat lazım deyil" - Yazıçılar arasında SORĞU
20:00 28.03.2024
Naxçıvanda mənşəyi bilinməyən saxta zeytun yağları satışdan çıxarılıb
19:36 28.03.2024
Aİ Şurasının komitə üzvləri Cənubi Qafqaz regionuna səfər edəcəklər
19:30 28.03.2024
Sabah Qubanın qaz təchizatında fasilə yaranacaq
19:20 28.03.2024
Əfqanıstanda güclü zəlzələ oldu
19:00 28.03.2024
Türkiyənin Rusiya-Ukrayna arasında strategiyası necə olacaq? – İsmayıl Cingözün RƏYİNDƏ – ÖZƏL
19:00 28.03.2024
Taksilərdə videokameralar quraşdırılacaq - BU TARİXDƏN
18:20 28.03.2024
AMADA-nın əməkdaşı WADA-nın vebinarında iştirak edib
18:08 28.03.2024
İki ali məktəbə prorektor təyin edilib
17:55 28.03.2024
Azərbaycanda icbari sığorta üzrə daxilolmalar azalıb
17:50 28.03.2024
Əməkdar artist Rahib Əliyev vəfat edib
Əməkdar artist Rahib Əliyev vəfat edib
17:39 28.03.2024
Azərbaycanda taksilər üçün POS-terminal tələbi qoyulub
17:35 28.03.2024
BAMF-ın daxilində Müstəqil Həmkarlar İttifaqı yaradıldı - QHT sektorunda İLK - FOTOLAR
17:33 28.03.2024
Bayram günlərində baş vermiş qəzalarda ölənlərin sayı AÇIQLANDI
17:23 28.03.2024
Azərbaycanda əlillərə məxsus avtomobillərlə taksi fəaliyyəti göstərmək qadağan edilir
17:10 28.03.2024
Şadlıq saraylarında menyular bahalaşdı - QİYMƏTLƏR
16:59 28.03.2024
CAR lideri Prezident İlham Əliyevi təbrik edib
16:49 28.03.2024
Taksilərə qoyulan rəng tələbinə aydınlıq gətirilib
Taksilərə qoyulan rəng tələbinə aydınlıq gətirilib
16:41 28.03.2024
Qurban Qurbanov Elvin Cəfərquliyevi CƏRİMƏLƏDİ - SƏBƏB
Qurban Qurbanov Elvin Cəfərquliyevi CƏRİMƏLƏDİ - SƏBƏB
16:22 28.03.2024
Bakıda ucuz avtomobillər satışa çıxarılacaq
16:16 28.03.2024
Taksi minik avtomobilləri ağ və ya qırmızı rənglərdə olacaq
16:11 28.03.2024
Peşə ixtisasını təsdiq edən sənədin verilməsi qaydası dəyişdirilib
16:07 28.03.2024
Azərbaycanda bank AMB-nin tələblərini pozub
16:00 28.03.2024
Tunisdə təqsirli bilinən 4 nəfər ölüm cəzasına məhkum edilib
Tunisdə təqsirli bilinən 4 nəfər ölüm cəzasına məhkum edilib
15:53 28.03.2024
Hamısı