“İskəndər” əməliyyat-taktiki raket sistemi ilə bağlı Ermənistan və Rusiya rəsmiləri, eləcə də hərbi ekspertləri səviyyəsində bir-birini təkzib edən bəyanatlar səslənməkdə davam edir.
Qeyd edək ki, ilk olaraq raketin atılması videosu yayıldı və Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin keçmiş baş qərargah rəisi, general-polkovnik Movses Akopyan hərbi əməliyyatların sonuna doğru “İskəndər”in tətbiq edildiyini bildirdi. Daha sonra Ermənistanın keçmiş prezidenti Serj Sarkisyan Nikol Paşinyanı əməliyyat-taktiki raket sistemini vaxtında tətbiq etməməkdə günahlandırdı. Paşinyan isə Sarkisyana cavabında daşı-daş üstündə qoymadı. O “İskəndər”lərin yararsız olduğuna işarə edərək, ya partlamadığını ya da “10 faiz partladığını” dedi.
Bu polemikada ən maraqlı nüans Rusiya Müdafiə Nazirliyinin rəsmi nümayəndəsinin bəyanatı oldu. Onun sözlərinə görə, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin gedişində bu tipdən olan raket komplekslərindən heç biri tətbiq olunmayıb və “İsgəndər” komplekslərinin bütün döyüş raketləri Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin anbarlarındadır.
“Ermənistanın Azərbaycana təcavüzü təkcə “İskəndər” əməliyyat-taktiki raket sistemindən istifadə edilməsilə deyil, həm də “Elbrus” əməliyyat-taktiki raket sistemi, eləcə də Azərbaycan şəhərlərinə atılan çoxsaylı raket sistemi komplekslərinin istifadəsilə özünü göstərdi”. Bunu Eurasia Diary-yə danışan ukraynalı hərbi ekspert Aleksandr Kovalenko deyib.
“İskəndər” Ermənistan təcavüzkarlığı üçün müəyyənləşdirici element deyil, təcavüz kompleks şəkildə, bir sıra silah növlərindən istifadə edilərək həyata keçirilib. Dağlıq Qarabağ münaqişəsində “İskəndər” raket komplekslərindən istifadə edilməsi məsələsi həm Ermənistanın hazırkı rəhbərliyi, həm də Rusiya üçün iki tərəfi də kəsən qılınca çevrildi. Bu əməliyyat-taktiki raket sistemi həqiqətən də istifadə olunubsa, bu onun effektivliyinin son dərəcə aşağı olduğunu göstərir. Bu isə öz növbəsində, bu kompleksin uzun müddət qürur yeri olan və yeni rus silahlarının yüksək texnologiyaya malik olduğunu nümayiş etdirən Rusiya Federasiyasının bostanına atılan daşdır. Əlbəttə ki, belə vəziyyətdə daha əvvəl məmurların söylədiklərinə göz yumaraq Ermənistanın “İskəndər”i Azərbaycana qarşı istifadə etmədiyini demək daha asandır. Bu, müəyyən dərəcədə kompleksin zəifləmiş nüfuzunu bərpa etmiş olar”, ekspert deyib.
Kovalenkonun sözlərinə görə, digər tərəfdən, bu, Moskvanın Ermənistan rəsmilərinin fikrini necə manipulyasiya etdiyini açıq şəkildə nümayiş etdirir: “İrəvan Moskvanın razılığı olmadan bir söz deyə bilməz və bu baş verdikdə dərhal küçələr etirazçı kütlələrlə dolur. Ermənistan ordusunun əsas təchizatçısının məhsullarına qarşı yöndəmsiz söz söylənərsə, bu sözü söyləyən üçün hər şey çox kədərli şəkildə bitə bilər”.
Ekspert bildirib ki, “İskəndər” əməliyyat-taktiki raket sistemi köhnə sovet məktəbinə aid və bütün çatışmazlıqlarını özündə cəmləşdirən bir raketdir: “Bunlardan biri də əsas sistemlərin geridə qalmış elektron komponenti və olduqca orta dəqiqlikdə olmasıdır. Bundan əlavə, daha əvvəl səslənmiş fikirlərə inansaq, bu komplekslərin raketlərində döyüş başlığının tam partlaması ilə bağlı problemlər var. Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyanın “İskəndər”lə bağlı ilk tənqidi fikirləri ortaya çıxdıqdan sonra Rusiya Müdafiə Nazirliyi tələsik şəkildə bu komplekslərin Suriyadakı döyüş atışlarını əks etdirən video yayımladı. Ancaq bu videolar “İskəndər” raketlərinin dəqiqliyinin aşağı olduğunu təsdiqlədi, çoxsaylı uçuşlardan sonra ərazidə kifayət qədər böyük hədəfləri vura bilmədi. Bir sıra mütəxəssislər bu videoların əslində obyektlərin çoxsaylı raket sistemi ilə atəşə tutulmasını əks etdirməsi ehtimalı da qeyd etdilər, çünki bəzilərində partlama gücü olduqca aşağı idi. Bəlkə də bu belədir və bəlkə də yuxarıda səslənən “İskəndər” raketlərinin döyüş başlığının problemlərini nəzərə alsaq, onlar tam partlama gücündə olmayıblar. İstənilən halda, əməliyyat-taktiki raket sistemlər barədə məlumatlar həqiqətən texniki və siyasi cəhətdən ciddi problemlərin qatını açdı ki, bu da Ermənistan hökumət dairələrində gözlənilməz təlatümlərlə nəticələnə bilər.
Ortada daha bir müəmma var: Rusiya əslində ermənilərə hədiyyə etdiyi, sözdə isə satdığını dediyi raketlərin hamısının anbarlarda olduğunu bildirir. Bəs görəsən, Rusiya hərbçiləri Ermənistanın ixtiyarında olan raketlərin anbarda olub-olmadığını haradan bilirlər? Bu fakt qonşu ölkənin “Moskvanın bir vilayəti” olması barədə iddiaların haqlılığını sübut etmirmi?
Ekspert bu iddianın tam yaşamaq hüququ olduğunu bildirib: “Ermənistan oyuncaq dövlətdirmi? Əlbəttə ki, bu belədir! Bu hər zaman belə olub”.
Gülnar Səlimova
