Sovet ittifaqı dağıldıqdan sonra bir çox şərqi Avropa ölkələrində Qərbə inteqrasiya prosesi başladı. Sovetlərin buxovlarından daha tez qurtulan Baltikyanı ölkələr, Çexiya və Polşa kimi dövlətlər hətta qısa zamanda NATO-ya daxil edildi. Lakin Ukrayna üçün bu digərləri qədər asan olmadı. Əvvəla qeyd etmək lazımdır ki, Ukrayna etnik olaraq Rusiyaya daha yaxın bir ölkədir. Digər tərəfdən isə Ukrayna Ali Radası və hərbi idarəetmə sistemində ruspərəst qüvvələrin uzun müddətdən bəri kök salmasıdır. 

Bu baxımdan Rusiya Xarici İşlər Nzirliyinin sözçüsü Mariya Zaxarovanın Kiyev administrasiyasına ünvanladığı mesajı bunu təsdiq edir. Rusiyalı diplomat mesajında 

“Kiyev administrasiyası İraq, Suriya və Liviya, bir sözlə ABŞ-ın işğal etdiyi digər ölkələrin taleyini xatırlamalıdır,” deyə belə bir ifadə işlədib. Bu bir növ hədələyici ifadə kimi səslənsə də, digər kontekstdən yanaşanda həm də, Ukraynanı özünki bilərək ona sanki çağırış mesajını verməsi anlamına gəlir. 

“Kin və təkəbbürlə dünyanın hər tərəfinə daxil olaraq ölüm və xaos yayırlar. Kiyev rejiminin idarəediciləri bu ifrat eybəcərliyin cinayət ortağı olmaq istəsələr belə, bu rolun kuratorlar tərəfindən onlara verilməyəcəyini anlamalıdırlar. Ukrayna kontekstində Hollivud qaydalarına uyğun lentə alınacaq növbəti filmdə “istehsalat qəzası” terminindən istifadə ediləcək”, - deyə Zaxarova əlavə edib. 

Qeyd edək ki,  Avropanın aparıcı dövlətlərindən olan Almaniya, Britaniya, Fransa və İrlandiya, bundan az öncə Ukraynaya hərbi dəstəkdən imtina edib. Səbəbini isə “biz kökləri bir olan xalqların ortaq davasına qarışmaq istəmirik. Gün gələr onlar birləşər, biz isə ortada pis vəziyyətdə qalarıq,” deyə İrlandiyanın Xİ naziri belə izah edib. 

Bu gün Ukrayna istiqamətini seçmək üçün demək olar Qərblə Rusiyanın arasında gərilən vəziyyətdə dayanıb. Daxildəki kütlələr nə qədər Qərbə meyilli olsalar da, idarəetmə sistemindəki Kremlə sıx bağlılıq ölkədə nə barışığı nə də Rusiyadan qurtulmaq üçün birdəfəlik qələbəni qaranti etmir. 

Politoloq İlqar Vəlizadə Ednews-a açıqlamasında bildirib ki, müharibə heç bir tərəfə xeyir gətirəcək bir məsələ deyil. Onun sözlərinə görə, əgər Rusiya ilə Ukrayna müharibəyə başlasalar, burada nəinki iki tərəf, hətta Avropa ölkələri də bundan zərər görəcək. 

“Bu səbəbdən də Avropanın aparıcı dövlətləri, o cümlədən enerji ehtiyacını Rusiyadan təmin edən Almaniya müharibə mövzusundan yayınmağa çalışır. 

Digər bir məsələ pandemiyanın iqtisadiyyata vurduğu ziyanla bağlıdır. Hər bir Avropa ölkəsi bu gün eyni çətinliyi yaşayır. Hətta Ukraynanın daxilində belə vəziyyət gərgindir. Xarici investorlar ölkəni tərk edir. Ölkədə xaosa və inamsızlığa doğru bir tendensiya yaranıb. Belə bir halda müharibənin baş tutması uçuruma doğru addımlamaq deməkdir”. 

Bundan əlavə, politoloq irlandiyalı diplomatın Ukrayna ilə Rusiyanın etnik və milli yaxınlığı ilə bağlı fikirlərini təsdiq edib.  

“İrlandiya Xİ naziri Saymon Koveyin dedikləri təbii ki, Qərbin Ukraynanı etnik olaraq Rusiyaya yaxın görməsi deməkdir. Bundan əlavə, bilirsiniz ki, Ukrayna dövlət idarəetmə sistemində Rusiya meyilli qüvvələr vardır. Qərb Ukrayna məsələsinə yanaşmada həm hərbi, həm iqtisadi, həm də siyasi məsələləri nəzərə alır”.

İlqar Vəlizadə həm də Rusiya XİN-nin sözçüsü Mariya Zaxarovanın açıqlamasına da toxunub.  O, qeyd edib ki, bu həm təhdid, həm də Kiyevə bir çağırış mesajıdır. 

“Rusiya rəsmisinin bu mesajı həm də bir növ Ukraynanı ayıltmaq deməkdir. ABŞ-ın orta şərq dövlətlərinə müdaxiləsinin nəticələri onu göstərdi ki, bu kimi addımlar İraq, Suriya və Livandakı kimi sonda parçalanma və kütləvi ölüm hallarına aparıb çıxarır. 

Əlbəttə demokratiya çox yaxşı bir şeydir. Lakin demokratiyanın arxasında hansısa maraqlar dayanarsa, bunun sonu fəsadla nəticələnəcək. Yəni Zaxarovanın da qeyd etdiyi İraq və Suriya variantı Ukrayna daxilində də istisna edilə bilməz”. 

Elnur Ənvəroğlu