Qaraqalpaq üsyanı hansı siyasi dairələrin oyunudur? Politoloqlardan fərqli MÖVQE

Analitika 17:19 04.07.2022
Özbəkistanın Qaraqalpaq bölgəsində (Qaraqalpaqıstan Muxtar Respublikası) konstitusiya dəyişikliklərinə qarşı etiraz aksiyalarından sonra bölgədə fövqəladə vəziyyət elan olunub. Belə ki, konstitusiyada nəzərdə tutulan dəyişikliklərin görə, sürülən bəzi müddəalar Özbəkistanın tərkibində olan Qaraqalpaq Muxtar Respublikasının ölkədən ayrılmaq hüququnun ləvğ edilməsinə istiqamətlənib. 
 
Etirazçılar bu dəyişikliklər ilə heç vaxt razı olmayacaqlarını və nümayişləri davam etdirəcəklərini bildiriblər. 
 
Bölgədə vəziyyəti sabitləşdirmək üçün Prezident Şövkət Mirziyoyev Qaraqalpaqstan respublikasının statusuna dair konstitusiya dəyişikliklərindən imtina etmək qərarına gəlib.
 
Qaraqalpaqıstanda nümayişlərin başalamasından bəri bir çox siyasi ekspertlər bölgədə baş verən hadisələrin arxasında daxili faktorlarla yanaşı xarici qüvvələrin da durduğunu iddia ediblər. Onların fikrincə, son zamanlar Özbəkistanın regionda müstəqil xarici siyasət yürütməsi, ən əsası rəsmi Daşkəndin Rusiyanın KTMT-yə qoşulmaq çağırışlarına məhəl qoymaması, Rusiyanı qəzəbləndirib.  Məhz bu səbəblərə görə, Moskvanın Özbəkistanda etnik qarşıdurmanın alovlanmasına təkan verməsi barədə iddialar dolaşır. 
 
Politoloq Cümşüd Nuriyev Ednews-açıqlamasında bütün postsovet regionunda siyasi təlatümlərin baş verməsində Rusiyanın kəşfiyyat orqanların mühüm rol  oynadığını hesab edib.
 
Türkiyənin qarşısını kimsə ala bilməyəcək, Ərdoğan Baydenlə...” - Cümşüd  Nuriyev Yeni Sabah
“Şövkət Mirziyoyev ölkə rəhbəri seçiləndən sonra Özbəkistan  türkdilli ölkələr ilə siyasi və iqtisadi əlaqələr, o cümlədən hərbi əməkdaşlıq qurmağa üstünlük verib. Bu da Rusiyanın Orta Asiyada geosiyasi maraqlarına zidd gəlir.  Buna görə də rəsmi Moskva Özbəkistandan narazıdır”. 
 
Politoloqun sözlərinə görə, Özbəkistanın məhz Qaraqalpaq bölgəsinin seçilməsi heç də  təsadüfü ola bilməz.  
 
“Bu bölgə Özbəkistanın 40 %-ni təşkil edir, ölkənin ən mühüm istehsala malik olan ərazisidir.  Daşkənd məcburdur ki, bölgədən baş verən təxribatların qarşısını alsın, yoxsa tez bir zamanda siyasi böhrana yuvarlana bilər.  Buna görə də Prezident Şövkət Mirziyoyev Nikusa gəldi və Qaraqalpaq ilə bağlı konstitusiya dəyişikliklərində yeni maddənin irəli sürülməyəcəyini bəyan etdi. Bu addım Özbəkistanın siyasi cəhətdən nəfəs almasına imkan verəcək”. 
 
Zərdüşt Əlizadə: 2-3 günə Bakının Moskva ilə sövdələşmə edib-etmədiyi məlum  olacaq - MEYDAN.TV
Məsələyə fərqli münasibət bildirən siyasi analitik Zərdüşt Əlizadə Qaraqalpaq hadisələrinin arxasında Rusiyanın olması ilə bağlı iddiaları əsassız hesab edib. 
 
“Əgər hər şey sakit və normal idisə, Mirziyoyevi nə vadar edirdi ki, Qaraqalpaq xalqının hüquqlarının məhdudlaşdırılmasına göstəriş versin. Məgər o, bilmirdi ki, hər hansı xalqın hüquqlarını məhdudlaşdırmağa çalışan da, onlar bundan narazı olacaqlar.  Bunu Rusiya edib? Moskva Mirziyoyevə deyib ki, Qaraqalpaqların konstitusiya hüquqlarını aradan qaldır? Əlbəttə ki, yox. Bu qərarı Mirziyoyev rəhbərliyinin özü verib. Bəlkə, o, düşünür ki, bu addımı atmaqla onlar üçün daha yaxşı olar. Ola bilər ki, Özbəkistan rəhbərliyi Qaraqalpaqların konstitusiya hüququndan nə vaxt sui-istifadə etməsindən ehtiyatlasın. Belə olan təqdirdə Qaraqalpaq xalqının rifahının və sosial güzarının yaxşılaşmasına çalışsınlar. Amma bunun əvəzində onlar xalqın hüquqlarını məhdudlaşdırırlar. Bu da ölkədə siyasi böhranın yaranmasına gətirib çıxarır. Mənim fikrimcə, burada qəti Rusiyanın rolu yoxdur”. 
Fikrət Sadıqov: Cəmiyyətdə seçkilərə maraq kifayət qədər yüksəkdir -
 
Siyasi şərhçi Fikrət Sadıqovun fikirlərinə görə, Özbəkistanın tam müstəqil siyasət yürütməsi bəzi böyük qüvvələri qıcıqlandırmaya bilməz. 
 
“Özbəkistan son zamanlar Türk Dövləti Təşkilatı  çərçivəsində genişmiqyaslı  diplomatik fəaliyyət göstərir,  xüsusilə Azərbaycan və Türkiyə ilə münasibətləri daha da inkişaf etdirir. Təbii ki, bütün bunlar xarici qüvvələri narahat edən amillərdir. Burada Rusiyanın müəyyən dairələri də ola bilər. Gördüyümüz kimi, Rusiya MDB məkanında dominant rolunu möhkəmləndirmək üçün əlindən gələni edir. Ukrayna burada qabarıq şəkildə görünən bir misaldır. Qaraqalpaq hadisələri rəsmi Daşkəndə bir ismarişdir, bir mesajdır. Amma düşünmürəm ki, Özbəkistan seçdiyi yoldan geri qayıtsın. Bu ölkənin öz maraqları,  xarici siyasət istiqamətləri var. Özbəkistanın rəhbərliyi başqa siyasi qüvvələrin nəzarəti altında olmağa heç vaxt razı olmayacaq”.
 
Yunis Abdullayev
"Cənubi Qafaz uğrunda böyük mübarizə gedir" - Deputat Musa Qasımlı ilə MÜZAKİRƏ

Xəbər xətti

“Qalatasaray”-“Mançester Yunayted” oyunu təxirə salına bilər
01:40 30.11.2023
İsrail atəşkəsin uzadılması üçün şərtini elan etdi
00:30 30.11.2023
İki güləşçimiz dünya çempionu oldu
00:01 30.11.2023
F-16-lar Ukraynada problemləri həll etməyəcək - Stoltenberq
23:36 29.11.2023
İki türk ölkəsi nüvə dövləti olacaq – MAQATE
23:23 29.11.2023
Qəzzada heç bir yer təhlükəsiz deyil - Quterreş
23:00 29.11.2023
Kuleba: “Ukrayna Rusiya ilə danışıqlar barədə Qərbdən təzyiq görmür”
22:50 29.11.2023
Almaniya Ukraynaya 11 milyondan çox yardım ayırdı
22:29 29.11.2023
Bakının bu ərazilərində su olmayacaq
22:12 29.11.2023
Türkiyə MTŞ-də Azərbaycan-Ermənistan münasibətlərinin normallaşması müzakirə olunub
22:01 29.11.2023
Azərbaycan futbolunda qorxulu anlar: ayağı qırıldı
21:58 29.11.2023
Səudiyyədən İrana təklif: Münaqişənin qarşısını alsan...
21:39 29.11.2023
Axtarışda olan Həsənov Bakıya gətirildi
21:20 29.11.2023
Mingəçevirdəki zəlzələ ilə bağlı daha bir rəsmi məlumat
21:10 29.11.2023
“Bugün BAMF ANAMA-nın yeganə və əsas QHT partnyorlarından biridir” -BAMF rəsmisi-VİDEO
21:10 29.11.2023
İsrail ordusu 2 fələstinli komandiri ÖLDÜRÜB
21:00 29.11.2023
Bakıda saxlanılan cinayətkarlar Şahramanyana zəng etdi...
20:54 29.11.2023
Razı olan, narazı qalan sahibkarlar "Açıq mikrofon"da
20:45 29.11.2023
Balakəndə “Mercedes”lər TOQQUŞUB: 2 nəfər ölüb, 5 yaralı var
20:40 29.11.2023
Naxçıvanın 2024-cü il büdcəsi ilə bağlı qərar
20:30 29.11.2023
Bakı və Əlcəzair arasında məsləhətləşmələr aparıldı
20:25 29.11.2023
Bakı-Sumqayıt yolunda avtobus zolağı çəkilir
20:20 29.11.2023
Azərbaycanda 4,6 bal gücündə zəlzələ oldu
20:07 29.11.2023
Naxçıvanda son bir ayda 170 nəfər saxlanıldı
20:00 29.11.2023
Polşada naməlum şəxs məktəbə hücum etdi: yaralılar var
19:45 29.11.2023
Metroda vəfat edən şəxs müğənninin atası imiş - FOTO
19:30 29.11.2023
NATO Alyansa üzvlüyə dair Ukraynaya tövsiyələr verib
19:19 29.11.2023
Dövlətə xəyanət edən Hacı Əli Behiştiyə ittiham elan olunub
19:00 29.11.2023
Bakıda dəm qazının miqdarı yenə normanı ötdü
18:52 29.11.2023
"Netfliks" Azərbaycana qarşı film çəkir
18:44 29.11.2023
Azərbaycan Türkiyə ilə ortaq iki təhsil müəssisəsi quracaq
18:35 29.11.2023
Ali Məhkəmədə Misir Dövlət Şurasının nümayəndə heyəti ilə görüş keçirilib
18:27 29.11.2023
“Rəvandan İrəvana və Qərbi Azərbaycana” adlı beynəlxalq konfrans keçirildi
18:20 29.11.2023
Rusiyaya gedən azərbaycanlıların nəzərinə!
18:08 29.11.2023
Azərbaycanda övladlığa verilən uşaqların SAYI
17:55 29.11.2023
Rusiya ordusu Ukraynanın bu yaşayış məntəqəsini ələ keçirdi
Rusiya ordusu Ukraynanın bu yaşayış məntəqəsini ələ keçirdi
17:45 29.11.2023
Bərdə-Ağdam avtomobil yolunun tikintisi yaxın müddətdə başa çatacaq
17:41 29.11.2023
Bakıda son 10 ayda 26.7 milyard manatlıq məhsul satılıb
17:37 29.11.2023
Rusiya əcnəbilər üçün “loyallıq müqaviləsi” tələbi hazırlayır
Rusiya əcnəbilər üçün “loyallıq müqaviləsi” tələbi hazırlayır
17:30 29.11.2023
Paşinyan Qarabağ ermənilərinin işləri üzrə xüsusi şöbə yaratmaqdan imtina etdi
17:23 29.11.2023
Hamısı