Fiziki şəxslərin əmanəti üzrə ödənilən illik faiz gəlirlərinin vergiyə cəlb olunmasından sonra bank kartlarında olan məbləğdən də vergi tutulması bir çox insanlarda narahatlıq yaradıb.
Hazırda kart sahiblərini bir məsələ düşündürür: Kartlarda olan hansı vəsaitlər vergiyə cəlb olunacaq?
Ednews-a danışan iqtisadçı ekspert Asif İbrahimovun sözlərinə görə, qanuvericiliyə edilmiş dəyişiklərdə plastik kartlardan tutulacaq vergi hesablamaları haqqında ciddi bir dəyişiklik edilməyib.
“Bu məsələ ölkə daxilində nəğdsiz alış-veriş edən şəxslərin ödənişlərinə şamil edilmir.Ölkə daxilində fəaliyyət göstərən müəssisə və təşkilatlara plastik kart vasitəsilə nağdsız qaydada ödənilən məbləğlərdən əlavə olaraq ƏDV tutulmur.
Elektron ticarət qaydasında işlərin və xidmətlərin alıcısı, habelə Azərbaycan Respublikasının hüdudlarından kənarda elektron qaydada təşkil olunan lotereyaların, digər yarışların və müsabiqələrin iştirakçısı vergi orqanlarında uçotda olmayan şəxs olduqda ödənişi aparan bank tərəfindən hesablanan ƏDV alıcının vəsaiti hesabına büdcəyə ödənilir”.
Ekspert həmçinin onu da qeyd etdi ki, ilk növbədə kart ödənişləri xaricdən malların alışına görədirsə, həmin əməliyyatların vergiyə cəlb edilməsi qanunvericiliyin tələbinə uyğun olaraq dövlət gömrük orqanları tərəfindən həyata keçirilir. Ölkə xaricinə (qeyri-rezidentlərə) kart köçürmələri iş və xidmətlərin alışına, habelə lotereya və digər yarışlarda iştiraka görə olduqda isə vergilərin hesablanmasını banklar həyata keçirir.
“Banklar tərəfindən xaricə ödənişlərə görə kart əməliyyatları üzrə ödəmə mənbəyində verginin tutulması Vergi Məcəlləsinin müvafiq maddələrin tələblərinə uyğun olaraq həyata keçirilir. Beləki, idman oyunları ilə əlaqədar aparılan mərc oyunlarından, lotereyaların keçirilməsindən, habelə digər yarışlardan və müsabiqələrdən pul şəklində əldə edilən uduşlardan (mükafatlardan) iştirakla bağlı ödənilən pul vəsaiti (pul qoyuluşu) çıxılmaqla qalan məbləğdən 10 faiz dərəcə ilə vergi tutulur”.
Bəs gün ərzində on minlərlə kart əməliyyatlarının vergiyə cəlb edilib-edilməməsi banklar tərəfindən necə müəyyənləşdirilir?
“Plastik kartlar üzrə əməliyyatlar, ilk növbədə, prosessinq mərkəzlərinə ötürülür. Prosessinq mərkəzlərində ödənişin təyinatı avtomatlaşdırılmış rejimdə müəyyən edilir. Bu proses MCC (Merchant Category Codes) kodlar vasitəsilə baş verir. MCC kodlar beynəlxalq ödəniş sistemləri (Visa, Mastercard) tərəfindən müəyyən edilmiş dördrəqəmli kodlardır və hər bir alış-veriş nöqtəsinin növünə əsasən təyin edilir.
Ölkə xaricinə hər hansı bir ödənişi həyata keçirmədən öncə kartın məxsus olduğu bankın internet səhifəsindən MCC kodların siyahısı üzrə həmin əməliyyatın ƏDV-yə və ödəmə mənbəyində vergiyə cəlb edilməsini araşdırmaq mümkündür. Bir sıra hallarda vətəndaşların elektron ticarət qaydasında aldıqları mallara görə bankların plastik kartlardan vergi tutması hallarına da rast gəlinir. Bunun səbəbi ödəniş nöqtəsinin MCC kodunun sistemdə səhv tanınmasıdır. Bu kimi hallarda fərdi qaydada banka müraciət etməklə problemi aradan qaldırmaq olar”.
Son olaraq iqtisadçı onu da vurğuladı ki, əgər kartda olan vəsait gəlir gətirmirsə (məsələn, pulun saxlandığı debat və kredit plastik kartlar) o halda kartda olan pul vergiyə cəlb olunmur.
Aynurə İsmayılqızı
