"Tramp ilə görüşdə Ərdoğan bir daşla iki quş vurdu" Ekspert Yavuz Öz - EKSKLÜZİV

Müsahibələr 12:57 18.11.2019
“Sülh Çeşmesi” əməliyyatlarından sonra ABŞ başda olmaqla, bir çox dövlətlər Türkiyəyə qarşı sərt mövqe tutdu. ABŞ Türkiyəyə sanksiya tətbiq etməklə hədələmiş, başda Lindsey Graham olmaqla bir çox senator Türkiyəyə sərt mövqe göstərməsi üçün prezident Trampa təzyiqlər göstərirdilər.
 
Bölgədə Türkiyə kimi bir müttəfiqi itirmək istəməyən ABŞ, Türkiyə ilə olan münasibətləri düzəltmək üçün Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğanı Ağ Evə dəvət etdi. 
 
Noyabrın 13-ü baş tutan görüşdə qondarma “erməni soyqırımı” “S400”, “F35” kimi bir çox önəmli məsələlərə toxunan liderlər, münasibətlərin yaxşılaşdırılması və genişləndirilməsi adına mühüm addımlar atıb.
 
Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan ABŞ-a rəsmi səfəri çərçivəsində mühüm irəliləyişlər əldə etdiyini bildirdi.
 
Türkiyəli ekspert Yavuz Öz ABŞ-Türkiyə münasibətləri, gündəmdəki məsələlərlə bağlı Eurasia Diary oxuyucuları üçün eksklüziv açıqlamalar verib.
 
 
 
- Yaşanan hadisələrdən sonra Tramp Türkiyə prezidentini bu qədər səmimi qarşılamasının arxasında bir səbəb ola bilərmi?

- Türkiyə Prezidenti Ərdoğan Amerikaya səfərini “sancılı bir müddət” olaraq dəyərləndirmişdi.

Tramp rəsmi Tvitter səhifəsində “Prezident Ərdoğanı noyabrın 13-ü səbirsizliklə gözləyirəm” deyə paylaşım etmişdi.

Türkiyə Prezidenti Ərdoğan Tramp üçün xilasedici amildir. Belə ki, Tramp hal-hazırda ikinci impiçment prosesinə məruz qalıb. Trampa senatorlar, mətbuat, iş adamları, yəhudi lobbisi inanılmaz təzyiq göstərir. Tramp senator ilə görüşdə Türkiyənin tezislərini heç cür qəbul etdirə bilmədi. Buna görə də Ərdoğan ilə üzbəüz görüşü israrla istədi. 

Görüş sonrasında Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan təqdim etdiyi sənəd və video materiallar ilə senatorları razı saldı. 

Məhz bu tərəfdən prezident bir daş ilə iki quş vurmuş oldu. Həm Tramp üzərindəki ağır təzyiqləri yüngülləşdirdi, həm də Türkiyə-ABŞ münasibətlərinin qopma həddinə gəldiyi bir vaxtda qarşılıqlı maraqlar üçün inanılmaz bir sürət qazandırdı. Prezident Ərdoğanın bu isti mesajları və Senatın nəzərindəki Türkiyəyə qarşı təbliğatı əngəlləməklə Tramp olduqca böyük güc qazandı. Məhz buna görə Tramp Ərdoğanı səmimi qarşıladı. 

 
- Türkiyə F35 ilə S400 arasında seçim qarşısında qala bilərmi və ya Türkiyə hər ikisinə sahib olan tək ölkə ola bilər? ABŞ ilə belə yaxın münasibətlər Rusiyanı Türkiyədən uzaqlaşdıra bilər?

- Bu məsələdə daha öncə dəfələrlə qeyd etdiyim sözlərimin arxasındayam. Belə ki, Türkiyə həm S-400 ü aktif istifadə edəcək, həm də F-35 i təqviminə uyğun olaraq əldə edəcəkdir. Hətta Tramp-Ərdoğan görüşündə Türkiyənin istədiyi baş verib. Yəni bir komitə qurulub. Açığı, paralel təyin olunacaq, bu paralelin cənubunda S-400 işlək vəziyyətə gətirilməyəcək. Beləliklə, İsrail S-400-ün 600 kilometrlik radar baxış bucağından qurtulmuş olacaq. Onsuz da ABŞ-ın məqsədi də budur. Bunun qarşılığında isə F-35 vaxtında əldə ediləcək. 

- ABŞ Senatının qondarma “erməni soyqırımı”nı blok etməsinin görülməyən tərəfi nədir, sizcə? Türkiyə nə verdi ki, istədiyini əldə etdi?

- Əvvəla, bunu bildirim ki, ABŞ siyasəti daxilində bəzi senatorlar prezidentdən daha böyük təsir gücünə malikdir.

Bu senatorlar ABŞ-ın iş adamları ya da Neocon/Evanjelist din adamlarıdır (misalçün Prezident Ərdoğan ilə görüşən Pence, Senator Graham ve Senator Jeffrey kimi). Trampın qarşısında bu senatorlar böyük təsirə malikdir. Trampın qarşısında çarəsiz qalan senatorlar ilə Türkiyə Prezidenti Ərdoğan üzbəüz görüşdü və onları razı salmağı bacardı. Xarici siyasət ticarət kimi deyil. “Al gülüm, ver gülüm” anlayışı yoxdur. Qarşılıqlı dövlət maraqları ön planda durur. Bunun nəticəsində qondarma “erməni soyqırımı”, CAATSA embarqosu da rəflərə qaldırılmış oldu. Prezident Ərdoğan rahib Bransonun sərbəst qalması ilə Trampın gələcəkdə seçimləri qazanması üçün şərait yaratdı. 

Bunun xaricində “Sülh Çeşməsi” əməliyyatında 120 saatlıq razılaşma ilə də senatorların Tramp üzərindəki təzyiqləri bir anda aradan qaldırmış oldu. Buna başqa bir maddə də əlavə edə bilərəm. Qaşıqçı cinayətində MİT-in əlində Trampın kürəkəni Kushner-in ölüm əmri verdiyi səs yazıları var. Türkiyə əgər bunu BMT-yə gətirib beynəlxalq mətbuat ilə paylaşmış olsaydı, Tramp siyasi cəhətdən çox çətin vəziyyətə düşəcəkdi. Bütün bunlar nəzərə alınarsa, Trampın Türkiyəyə inanılmaz dəstəyi var.

 
 
- Bildiyiniz kimi, Suriyada türk əsgəri ilə rus əsgəri birlikdə patrul fəaliyyəti həyata keçirir. ABŞ ilə yaxınlaşma “Sülh Çeşməsi”nin məqsədi olan təhlükəsiz bölgə xəritəsinə necə təsir edər?
 
- Ras Al Ayn Tel Abyad arasında ABŞ əsgərləri və qərargahları vardı. ABŞ buradan çəkildi və geridə qalan yerlərdə rus qüvvələri olduğu üçün Rusiya ilə razılaşma əldə etməyi onsuz da Tramp bəyan etmişdi. Təşəkkür edirəm.
 
 
Dəyanət Həsənzadə
Ermənistan dövləti cənubi Qafqazda özü böyük minadır -Əziz Ələkbərov və BAMF-ın rəhbəri Umud Mirzəyevlə müzakirə

Xəbər xətti

Rusiya bu təklifimizə "hə" desə... - ABŞ
06:58 19.03.2024
Sabah Avroparlamentdə Aİ-nin genişlənməsi müzakirə ediləcək
05:00 19.03.2024
Goranboyda mağazadan oğurluq olub
04:48 19.03.2024
Ramazan ayının 9-cu günü: Dua, imsak və iftar vaxtı...
03:30 19.03.2024
Göyçayda kənd yolu əsaslı təmir olunub
02:29 19.03.2024
Aİ-dən BƏYANAT: Rusiyadakı seçkilər ciddi məhdudiyyətlər şəraitində keçirilib
01:00 19.03.2024
Şimali Koreya Rusiyaya 7 min konteyner silah göndərdi
00:11 19.03.2024
Gəncədə iki nəfər mübahisə zəminində bıçaqlanıb
23:45 18.03.2024
Avropa Sülh Mexanizminin maliyyə tavanı 17 milyard avrodan çox olacaq
23:24 18.03.2024
Attraksionlara nəzarət gücləndirildi
23:00 18.03.2024
İstanbul NS-də həkim səhlənkarlığı: qadın öldü
22:38 18.03.2024
Pakistan Əfqanıstanla sərhəd bölgələrində antiterror əməliyyatları keçirib
22:22 18.03.2024
"Neftçi" - "Spartak" matçının biletləri satışda
22:00 18.03.2024
NATO ilə Azərbaycan arasında yeni çərçivə sənədinin razılaşdırılması üzərində iş aparılır
21:47 18.03.2024
Ciddi əlavə təsirləri aşkarlanan dərmanlar haqqında bildirişlərin göndərilmə vaxtı uzadılır
21:39 18.03.2024
"Qarabağ"ın baş məşqçisi cəzalandırılıb
21:22 18.03.2024
Xüsusi təyinatlı təhsil müəssisələrində Çanaqqala zəfərinin 109-cu ildönümü qeyd edilib
21:00 18.03.2024
Bakı Dəmiryol Vağzalında dəmiryolçular üçün göz müayinəsi aksiyası təşkil edilib
20:44 18.03.2024
Dərman vasitələrinə farmakonəzarət üzrə məlumat və hesabat sənədləri türk dilində təqdim ediləcək
20:22 18.03.2024
Müdafiə naziri Novruz bayramı münasibətilə Azərbaycan Ordusunun şəxsi heyətini təbrik edib
19:57 18.03.2024
Hikmət Hacıyev: “Azərbaycan ilə Çin arasında ənənəvi dostluq və tərəfdaşlıq münasibətləri var”
19:54 18.03.2024
Azərbaycan-İraq iqtisadi əlaqələrinin mövcud vəziyyəti müzakirə olunub
19:50 18.03.2024
Bərdədə it dişləyən azyaşlının SON VƏZİYYƏTİ
19:39 18.03.2024
Fransada fermerlər hökumət binaları qarşısına təkər yığıblar
19:20 18.03.2024
Zakir Həsənov: Azərbaycan Ordusu azad edilmiş ərazilərdə öz mövqelərini möhkəmləndirir
19:04 18.03.2024
Beynəlxalq Münasibətlərin Təhlili Mərkəzinin işçilərinin sayı ARTIRILIB
19:00 18.03.2024
Azərbaycanda bir neçə müntəzəm avtobus marşrutu müsabiqəyə çıxarılır
18:40 18.03.2024
RİNN DGK-dan ölkəyə gətirilən radioelekton vasitələr barədə məlumat alacaq
18:20 18.03.2024
Azərbaycan Premyer Liqasının klubları cərimələnib
18:08 18.03.2024
Rusiya ilhaqından sonra Krımda nələr dəyişib?
Rusiya ilhaqından sonra Krımda nələr dəyişib?
18:00 18.03.2024
Məşhur aktyor Afrikada şəhər tikəcək
Məşhur aktyor Afrikada şəhər tikəcək
17:45 18.03.2024
Putin prezident seçkilərində 87,28% səs toplayıb - RƏSMİ
Putin prezident seçkilərində 87,28% səs toplayıb - RƏSMİ
17:35 18.03.2024
Şimali Koreyanın növbəti lideri bəlli olub
Şimali Koreyanın növbəti lideri bəlli olub
17:30 18.03.2024
Zəngilan, Cəbrayıl və Qubadlıda sənaye zonaları YARADILACAQ
17:26 18.03.2024
Ermənistan dövləti cənubi Qafqazda özü böyük minadır -Əziz Ələkbərov və BAMF-ın rəhbəri Umud Mirzəyevlə müzakirə
17:21 18.03.2024
YAP maliyyə hesabatını MSK-ya təqdim edəcək
17:19 18.03.2024
Böyük Britaniya XİN: "Putinin qələbəsi siyasi repressiyaların göstərgəsidir"
Böyük Britaniya XİN: "Putinin qələbəsi siyasi repressiyaların göstərgəsidir"
17:15 18.03.2024
Ceyhun Bayramov Türkiyəni təbrik etdi
17:08 18.03.2024
“Azərbaycan Qarabağdakı yenidənqurma işləri ilə dünyaya nümunə olacaq” – Məhəmməd Yunus
17:00 18.03.2024
Ötən həftə işğaldan azad olunmuş ərazilərdə aşkarlanan minaların SAYI
16:56 18.03.2024
Hamısı